download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift
download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift
download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
De mid<strong>de</strong>leeuwse stadspensionarissen van Haarlem en Lei<strong>de</strong>n 91<br />
Afb. 2 Mr. Gerard Melisz.<br />
van Hoogeveen, pensionaris<br />
van Lei<strong>de</strong>n (1564-1572).<br />
Kopergravure, Regionaal<br />
Archief Lei<strong>de</strong>n.<br />
twee jaar later kwam hij in dienst van Lei<strong>de</strong>n als pensionaris. Vanwege zijn ou<strong>de</strong>rdom<br />
werd hij in 1527 ontslagen, maar tot zijn dood rond 1540 bleef hij actief als notaris in Lei<strong>de</strong>n<br />
en verrichtte hij tegen een gering pensioen kleine werkzaamhe<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> stad. 53 Een<br />
twee<strong>de</strong> voorbeeld is mr. Jacob Willemsz die als advocaat en als pensionaris van Mid<strong>de</strong>lburg<br />
actief was, voordat hij in Leidse dienst trad. Het meren<strong>de</strong>el van <strong>de</strong>ze categorie werkte<br />
als advocaat, notaris of secretaris voordat men pensionaris werd. Wanneer <strong>de</strong> pensionarissen<br />
meegeteld wor<strong>de</strong>n die tij<strong>de</strong>ns hun dienstverband stierven, ken<strong>de</strong> 48% van hen<br />
dit carrièreverloop.<br />
2. Pensionarisschap als een opstap tot een ver<strong>de</strong>re loopbaan buiten het ste<strong>de</strong>lijk bestuur. In<br />
<strong>de</strong> Bourgondische tijd zetten mr. Reinier Klaasz, mr. Aernt Mulaert en mr. Steven Pietersz<br />
hun carrière voort als officiaal van <strong>de</strong> bisschop van Utrecht en tra<strong>de</strong>n als geestelijken in<br />
dienst van <strong>de</strong> kerk. De twee<strong>de</strong> mogelijkheid was om ambtenaar in dienst van <strong>de</strong> vorst te<br />
wor<strong>de</strong>n. Alleen mr. Jacob Boudijnsz en mr. Jan van <strong>de</strong>n Briel slaag<strong>de</strong>n hierin. Ten slotte<br />
kon een pensionaris in dienst tre<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> Staten. De ste<strong>de</strong>n kon<strong>de</strong>n hun pensionaris tij<strong>de</strong>lijk<br />
ter beschikking stellen van <strong>de</strong> Staten van <strong>Holland</strong> voor specifieke opdrachten. Alleen<br />
van mr. Jacob van <strong>de</strong>r San<strong>de</strong> en mr. Paulus Buys die landsadvocaat werd, is een vast<br />
dienstverband bij <strong>de</strong> Staten bekend. 54 In <strong>de</strong> 16<strong>de</strong> eeuw wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> carrières homogeen in<br />
53 RAL, SAI, inv. nr. 384, fol. 72v-73r (1539). Vgl. Blockmans, ‘Flemings on the move’, 320.<br />
54 Kokken, Ste<strong>de</strong>n en Staten, 196-199; en Koopmans, Staten van <strong>Holland</strong>, 91-94.