download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

84 De middeleeuwse stadspensionarissen van Haarlem en Leiden
Tabel 2 Reisdoelen van de Haarlemse en Leidse pensionarissen (in procenten) en aantal bezochte
dagvaarten (absoluut)
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Haarlem CO/GL SB FIN DEF JUR WAT HAN/NIJ DIV TOT DAG
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
1478-79 7,7 15,4 69,2 7,7 13 2
1505-06 50,0 7,1 14,3 7,1 21,5 14 10
1515-16 20,0 5,0 35,0 15,0 10,0 15,0 20 12
1525-26 14,3 38,1 23,8 14,3 9,5 21 8
1537 60,0 35,0 15,0 20 7
1546 15,8 5,3 10,5 36,8 10,5 21,1 19 5
1556 3,3 3,3 63,5 10,0 16,6 3,3 30 19
1565 25,0 12,5 25,0 37,5 8 3
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Leiden CO/GL SB FIN DEF JUR WAT HAN/NIJ DIV TOT DAG
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
1451-52 17,9 46,3 17,9 17,9 28 17
1465-66 2,7 5,6 41,7 41,7 8,3 36 23
1475-76 9,1 9,1 3,0 75,8 3,0 33 3
1492-93 3,6 53,5 14,3 7,1 14,3 7,1 28 14
1505-06 9,1 4,5 40,9 13,7 22,8 9,1 22 12
1515-16 2,6 2,6 66,6 5,1 20,5 2,6 39 14
1525-26 13,6 41,0 31,8 13,6 22 11
1534-35 38,4 7,7 7,7 23,1 15,4 7,7 13 5
1545-46 4,0 4,0 16,0 60,0 12,0 4,0 25 7
1555-56 4,5 59,2 4,5 22,8 4,5 4,5 22 13
1567-68 23,5 5,9 23,5 23,5 11,8 11,8 17 8
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Legenda: CO/GL = Centrale Overheid/Gemeenland; SB = Stedelijk Bestuur; FIN = Financiën; DEF =
Defensie; JUR = Juridische zaken; WAT = Waterstaat; HAN/NIJ = Handel/Nijverheid; DIV = Diversen;
TOT = Totaal aantal reizen; en DAG = Aantal bezochte dagvaarten.
Bronnen: zie verwijzingen bij tabel 1.
‘Staat en atterminatie’ waarin het financiële beleid van de stad door de landsheer in detail
werd bepaald nadat de steden surséance van betaling hadden verkregen, maar ook de hoogte
van de stedelijke belastingen betreffen. 27
De onderhandelingen over de buitengewone bede, die de landsheer voor bijzondere zaken
– meestal de financiering van zijn militaire operaties – mocht vragen aan zijn onderdanen,
waren in het bijzonder een tijdrovend proces. Een voorbeeld kan dit illustreren: mr.
Lambrecht Jacobsz en de Haarlemse burgemeester Joost van Hillegom reisden op 27 februari
1556 naar Brussel, om tijdens een dagvaart van de Staten-Generaal bij monde van de president
en enkele raadsheren van de Raad van State het verzoek van de koning aan te horen,
die ‘omme tgroot achterweegen van den oerloge jegens Vranckrijck van den landen geeyst
[had] den hondertsten penninck van alle de onroerende goeden ende den vyftigsten penninck
van den negotiacie ende comanscappen’. Vervolgens vergaderden de Staten van Hol-
27 Kokken, Steden en Staten, 216-232; Koopmans, Staten van Holland, 93; en RAL, SAI, inv. nr. 629, fol. 20r. Baynaert Say reisde
op 15 december 1525 naar Den Haag voor een nieuwe ‘ordinantie op de munte’; AvK, SAH, inv. nr. 408, fol. 43v-44r.
Mr. Lambrecht Jacobsz verbleef in 1546 36 dagen in Den Haag, Mechelen en Brussel om de Staat te verlengen en toestemming
voor een loterij te verkrijgen; inv. nr. 429, fol. 55r-56r. Mr. Lambrecht Jacobsz voerde in 1556 overleg met enkele
raadsheren over de hoogte van de stedelijke accijnzen; inv nr. 439, fol. 80r-81r.