download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift
download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift
download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
80 De mid<strong>de</strong>leeuwse stadspensionarissen van Haarlem en Lei<strong>de</strong>n<br />
Afb. 1 Quirijn Dirksz Talesius,<br />
oud-pensionaris van Haarlem,<br />
wordt op weg naar <strong>de</strong> galg<br />
getroost door vrouw en dochter.<br />
Reinier Vinkeles (1741-<br />
1816). Kopergravure. Archiefdienst<br />
voor Kennemerland,<br />
Haarlem.<br />
In <strong>de</strong>ze aanstellingsakte ligt <strong>de</strong> nadruk allereerst op <strong>de</strong> externe vertegenwoordiging van <strong>de</strong><br />
stad en <strong>de</strong> verslaggeving daarvan aan <strong>de</strong> burgemeesters en pas in twee<strong>de</strong> plaats op zijn rol<br />
als raadsman van het gerecht. Deze omkering in <strong>de</strong> taakomschrijving zou kunnen dui<strong>de</strong>n op<br />
een verschuiving in <strong>de</strong> werkzaamhe<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> pensionaris aan het ein<strong>de</strong> van <strong>de</strong> 15<strong>de</strong> eeuw.<br />
Of dit daadwerkelijk zo was, is moeilijk vast te stellen. Het is allereerst lastig om te concretiseren<br />
wat <strong>de</strong> taken van <strong>de</strong> pensionaris binnen <strong>de</strong> stad waren, omdat <strong>de</strong> bronnen hier<br />
weinig informatie over geven. In Haarlem en Lei<strong>de</strong>n moest <strong>de</strong> pensionaris in <strong>de</strong> 16<strong>de</strong> eeuw<br />
dagelijks op het stadhuis aanwezig zijn wanneer hij niet op reis was. Op <strong>de</strong> verga<strong>de</strong>ringen<br />
moest hij het gerecht en <strong>de</strong> vroedschap rapport doen van zijn dienstreizen, verslag geven van<br />
wat er op <strong>de</strong> dagvaarten besproken was en raad geven. 15 In <strong>de</strong> 15<strong>de</strong>-eeuwse Leidse vroed-<br />
15 Blok, Rechtsbronnen, 168-169; RAL, SAI, inv. nr. 61, fol. 3r: ‘voert zal [hij] gehou<strong>de</strong>n wesen by huys wesen<strong>de</strong> dagelicx ten<br />
gesette ure te compereren upter ste<strong>de</strong>huys gelyck die van <strong>de</strong>n gerechte’; en AvK, SAH, inv. nr. 4, fol. 225v: ‘zoe werdt hij