Route des peintRes aan de Côte d'azuR

More documents

Recommendations

Info

Foto vorige pagina Op de boulevard van Nice. Zij is blond en hij... ach, mister heartbreaker denkt nog dat hij twintig is. Rechterpagina 1. ‘Antibes, la promenade à cheval’ uit 1868 van J.L.E. Meissonier heeft een prominente plek op de boulevard van Antibes gekregen. 2 en 3. Tot 13.00 uur geurt en kleurt het op de markt van Antibes, op de Cours Masséna. 4. Schilderijen als dankzegging, in het zeemanskerkje op het plateau Notre Dame, Antibes. e r is vannacht in Antibes een Monet gestolen. Nee! Echt waar! Het gaat om een reproductie, maar dan wel een hele mooie, dus het is toch een tragisch verhaal om mee te beginnen. Op het plateau Notre Dame, op de plek waar het tableau met de reproductie heeft gestaan, steken vier stukken ijzerkabel uit de grond die krom van ellende (‘En wij waren nog wel vandaal-proof!’) nog steeds niet kunnen geloven dat ze het afgelegd hebben tegen de ijzerzaag. Een glanzende reproductie van een schilderij op een blok lava, wie steelt er nou zoiets? Evengoed ben ik blij dat ik hier sta. Het verdwenen schilderij staat ook in mijn brochure, doe ik het daar wel even mee. Ik geniet al enorm van het idee dat 120 jaar geleden Claude Monet lui même precies hier zijn schildersezel op de grond pootte en neuriënd aan de slag ging met verf en kwast, op dit natuurlijke uitkijkpunt, bij het zeemanskerkje op het plateau Notre Dame. In de verte zie ik net als hij de stad Antibes liggen, met de witte vierkante torens, de zee ernaast, de groene bomen op de voorgrond, alles in warme, verzadigde kleuren. Ik loop het kleine zeemanskerkje binnen, waarschijnlijk heeft Monet dat óók gedaan. Er hingen in zijn tijd al scheepjes aan het plafond en aan de muur hingen al schilderijtjes en brieven van mensen die de Heilige Maagd dankten als ze weer eens net niet verdronken waren. Plakten de houten banken toen ook al een beetje van het zout, meneer Monet? Als ik weer buiten sta, met mijn ogen halfdicht vanwege het felle zonlicht, zie ik de wereld in vlekjes, in zachte tinten paars en lila – en breek vervolgens bijna mijn nek over die kromme stukken ijzerkabel. Dat had Monet dan weer niet. romeinen in Antibes ‘Antibes, vue du Plateau Notre Dame’ van Claude Monet was een van de paradepaardjes van het project Route des Peintres aan de Côte d’Azur (nou ja, het zal inmiddels wel vervangen zijn). In zes plaatsen langs Wie aan de Côte d’Azur denkt, denkt aan Cannes, Nice en dobberende jachten, witglimmend tussen blauwe lucht en blauwe zee. Maar er is meer. De Route des Peintres bijvoorbeeld, in de verfsporen van Monet, Matisse, Renoir en vele anderen. ‘In de zomer waren ze in Parijs, in de winter hier.’ tekst: Anne Wesseling b FotogrAFie: pAul tolenAAr de Côte d’Azur zijn rond de veertig reproducties van schilderijen neergezet, precies op de plek waar ooit een schildersezel stond. Een briljant idee, want als je op zoek gaat naar die reproducties, kom je op plekken waar je anders nooit gekomen was. Je moet alleen wel een plattegrondje van het Office de Tourisme bij je hebben, want zo opvallend zijn die tableaus nou ook weer niet en de planten groeien maar door in dit klimaat. Ach, Antibes. Romeinse stenen in de basis van de stadsmuur, de grootste plezierbotenhaven van Europa, een Engelse pub, een Engelse kapper en een Engelse supermarkt vanwege de bemanning die al die luxe jachten van hot naar her vaart, een steiger waar je een jacht van 125 meter kunt aanleggen, als je dat zou willen hebben, smalle straatjes waar de bougainville uitbundig paarsroze van de huizen rolt, plus een beroemde broodjeswinkel die A la ferme du Foie Gras heet zodat je er op de stoep fijn kunt bekvechten over de lunch (‘Ik éét geen foie gras!’ ‘Ze hebben heus wel een stokbroodje camembert, hóór!’). Daartussenin dus kunst: tien reproducties op verschillende plekken in het oude centrum en langs de boulevard, waaronder vier landschappen van Monet. Emile Charles Dameron maakte zo’n honderd jaar geleden een prachtig schilderij van de Marché Provencal op de Cours Masséna. Je kunt erop zien dat de markt nog niet overdekt was. Maar nu, ach, het tableau verdwijnt bijna in het rumoer van de markt, waar je zeep en olijfolie en groenten kunt kopen en waar het zo lekker ruikt naar munt en lavendel. Dat is ook een aardig aspect van de Route des Peintres: het ene moment sta je bij zo’n schilderij uit te roepen van ah en oh, wat leuk dat het er toen zo anders uit zag, even later zit je in de kelder van het naastgelegen café Rosenfelder absint te proeven. Ze hebben daar heerlijke verhalen over de geschiedenis van de absint, de voorganger van de pastis. Toen rond 1870 door de phyloxera (druifluis) de wijnbouw op zijn gat lag, dronken de mensen alleen nog maar absint. Er waren mannen, die dronken drie liter per dag of meer, het was een enorm probleem, iedereen aan de absint - en dat allemaal in de tijd dat het e Schildersroute Côte d’Azur 14 www.reizen.nl september 2008 www.reizen.nl september 2008 15 1 2 4 3
1 2 impressionisme opkwam! Misschien zagen die schilders daarom de wereld wel in wazige vlekjes, schiet er door mijn hoofd. Nee, nee, dat mag je niet denken, schilders drinken toch nooit? Tubes en treinen De meeste schilderijen uit de Route des Peintres werden gemaakt tussen pakweg 1860 en 1930 en dat is niet toevallig: schilders gingen pas echt enthousiast buiten werken nadat de verftube was uitgevonden. Wat bovendien enorm hielp was de aanleg van een spoorlijn van Parijs naar de Zuid-Franse kust, want daarvóór was het veel te veel gedoe om er te komen. In Antibes voert een wandeling dus langs de tableaus op de boulevard over de vestingwallen, les remparts. Daar staan drie tableaus, met de bekende verliefde stelletjes van Peynet uit de jaren tachtig (die kent u niet, maar er komen mensen speciaal voor uit Japan), een stemmig werk van de Promenade à cheval van Meissonier (over wie verteld wordt dat hij hier huilend van ontroering schilderde) en de reproductie van Antibes, een werk uit 1908 van Henri-Edmond Cross. Bij dat laatste werk, en dat is echt toeval, zitten drie studenten van de kunstacademie in Praag exact hetzelfde zicht op Antibes te schilderen. Ze zijn hier op vakantie en hebben hun schilderspullen meegenomen. Het wordt verdorie net zo’n schilderij als Cross maakte. Knetterend blauw, een gele stad, alleen de boten zien er anders uit. Dat komt natuurlijk door dat licht. Dat is toch waarvoor die impressionisten, fauvisten en postimpressionisten naar de Côte d’Azur kwamen? ‘Nou ja, dat licht, dat licht…’ mompelt een van de studenten relativerend. ‘Dit is gewoon een lekker plekje om te zitten, het is mooi weer, je hebt de zee naast je en de architectuur is een stuk interessanter dan in Praag.’ 300 dagen zon per jaar Je moet zo’n kunstwerk in zijn context zien natuurlijk, bedenk ik de volgende ochtend, onderweg naar Cagnessur-Mer. Honderd jaar geleden bestond de kleurenfotografie nog niet, net zo min als kleurentelevisie, uitbundige kinderkleren of muurverven in de tinten ‘Geelst!’ ‘Groenst!’ ‘Blauwst!’ Wij zijn wel gewend aan een beetje kleur, maar eind negentiende eeuw waren de karren zwart, de lompen bruin en was de hemel grijs. Het was een wereld van grauwsluiers en roetbeslagen huizen. Het regende de ganse dag en in Londen hing nog mist. Je vrat de hele week alleen maar aardappelen, en dan kwam er zo’n bleke man met een schildersezel langs. Mag die meneer ook een aardappel? Ja hoor kind, dat mag. En dan de Côte d’Azur: 300 dagen zon per jaar, de dieproze bougainville druipt van de witte muren, de zonnebloemen zijn zo geel dat het bijna pijn doet aan je ogen. Oranje appeltjes in de bomen en lavendel in het veld, en dan die heerlijk knoestige olijfbomen ertussenin. Aan zee zit achter elke golf een nieuw soort Schildersroute Côte d’Azur blauw dat je in het noorden nooit zult leren mengen, de tinten azuur waar deze kust tussen Saint-Tropez en Italië haar naam aan dankt. Voor een beetje schilder voelde het alsof het licht aanging. ‘Toen ik me realiseerde dat ik elke ochtend dat licht zou zien, kon ik mijn geluk niet op’, verzuchtte Pierre August Renoir, die in Cagnes in 1907 een boerderij kocht, voornamelijk vanwege het klimaat (hij had reuma) maar toch ook vanwege de omgeving. ‘Renoir vertrouwde op zijn ogen,’ vertelt kunsthistoricus Jean-Marc Nicolaï in de tuin van het Maison Renoir in Cagnes, ‘dat is eigenlijk het vernieuwende in de schilderkunst van dat moment. Ze schilderden niet hoe ze wisten dat de wereld eruitzag, ze schilderden wat hun ogen zagen. Heuvels zijn niet groen, heuvels zijn blauw. Als je oog ziet dat de heuvels blauw zijn, maak je de heuvels gewoon blauw, zei Renoir.’ ‘ knetterend blauw, een gele stad. Dat is toch waarvoor de impressionisten, fauvisten en postimpressionisten naar de Côte d’Azur kwamen?’ impressionistische tuin Cagnes-sur-Mer was echt een kunstenaarsdorp, en het was Jean-Marc Nicolaï die zorgde dat het plaatsje een van de zwaartepunten werd aan de Route des Peintres. Maar liefst dertien reproducties staan er in Haut- Cagnes en Cagnes-sur-Mer. Dat lijkt veel, maar van de 94 (!) toepasselijke schilderijen die Nicolaï vond, viel het merendeel af. Omdat het landschap in kwestie bezweken was voor een villa, omdat de rechten niet los kwamen (de erven Matisse wilden niet meewerken) of om praktische redenen, want die panelen moesten wel zo komen te staan dat je niet overhoop gereden werd door een toerbus als je er even bleef staan kijken. Ik wandel met Nicolaï door de tuin van La Collette, de boerderij die Renoir kocht in 1907 en die nu ingericht is als museum. Alleen al voor die tuin neem je de trein naar het zuiden, het is een jardin impressioniste, met violette bloemen, licht dat door de bomen valt. In de tuin reproducties van Renoirs Paysages des Collettes uit 1914 en La ferme des Collettes uit 1915. ‘Zie je de olijfbomen?’ vraagt Jean-Marc, en wijst van het paneel naar de tuin en weer terug. Ik zie ze. Prachtige bomen. Er staat zelfs een olijfboom van acht eeuwen oud in de tuin van Renoir. De bomen hebben het eeuwige leven. Als de stam helemaal dood lijkt, ontspringen er weer nieuwe loten aan. Olijfbomen hebben ruwe, droge stammen die aanvoelen als een ouwe trouwe hond die nog zit te wachten tot zijn baasje terugkomt. 16 www.reizen.nl september 2008 www.reizen.nl september 2008 17 e Linkerpagina 1. Hoeveel Cafés dell Arte of Bars des Artistes vind je aan de Côte? Deze in Villefrance-sur-Mer verdient in ieder geval het predikaat ‘schilderachtig’. 2. Van de zee en van elkaar genieten op de Promenade des Anglais, Nice.
Page 1: 12 www.reizen.nl september 2008 Kes
Page 5 and 6: Tja. De reproductie is mooi, maar d

Route des peintRes aan de Côte d'azuR

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?