Belemmerende en bevorderende factoren bij proefimplementatie ...

aanbevelingen gestructureerd worden volgens de zes verschillende niveaus van het LEVVmodel
(2010). In Figuur 2 is dit schematisch weergegeven.
Niveau 1: de richtlijn
Het is voor een goede implementatie belangrijk dat een nieuwe richtlijn, praktijkkaart of protocol
goed aansluit bij de bestaande kwaliteitssystemen en werkwijze binnen de organisaties en bij
bestaande protocollen en richtlijnen op een bepaald gebied. Indien dit nog niet voldoende het
geval is, ligt hier een taak voor de voortrekker. Belangrijk is dat de voortrekker daarbij
ondersteuning vraagt en krijgt van bijvoorbeeld de teamleider, kwaliteitsfunctionaris of een
gespecialiseerd verpleegkundige. Aangepaste instrumenten of protocollen dienen volledig te zijn,
maar wel zo kort en eenvoudig mogelijk. Ze dienen aan te sluiten bij het opleidings-, denk- en
kennisniveau van de laagst opgeleiden die er mee moeten gaan werken. Het bundelen van alle
benodigde protocollen, lijstjes en/of instrumenten rondom een bepaald onderwerp bevordert het
begrip en het gebruik ervan.
Niveau 2: zorgverleners
Voor een probleem als urine-incontinentie, dat vaak als iets vanzelfsprekends wordt beschouwd,
dient eerst de bewustwording over dat preventie en behandeling effectief is, te worden vergroot.
Wanneer weinig bewustwording verwacht wordt, is het aan te bevelen dat de voortrekker is eerst
zelf de richtlijn toepast. De resultaten hiervan kunnen vervolgens bijdragen aan inzicht in
opbrengsten van werken met de richtlijn. Wanneer er kosten met de nieuwe werkwijze bespaard
kunnen worden, verdient het aanbeveling ook dit inzichtelijk te maken voor de beoogde
gebruikers van de richtlijn. Als bewustwording verbeterd is, kan de inhoudelijke kennis vergroot
worden. Een teamleider dient alle verzorgenden tot het volgen van de training te motiveren en
het bijwonen eventueel als verplichting op te nemen.
Niveau 3: cliënt
Begin met (laten) toepassen van de nieuwe richtlijn bij die cliënten bij wie redelijk snel en
gemakkelijk goed zichtbare resultaten te behalen zijn, zodat motivatie van de beoogde
richtlijngebruikers behouden blijft. De kenmerken van een cliënt die implementatie van een
richtlijn kunnen belemmeren of bevorderen zijn erg afhankelijk van het specifieke zorgprobleem.
In het geval van een aandoening waarbij schaamte bij de cliënt en familie een grote rol speelt, is
het belangrijk dat de zorgverlener het onderwerp bespreekbaar maakt. In het geval van urineincontinentie
kan de PRAFAB hierbij ondersteunend zijn. Op de PG-verpleeghuisafdelingen dient
overlegd en afgestemd te worden met de naasten van de cliënt alvorens een algemene richtlijn
toegepast wordt. Dit geldt met name bij cliënten met cognitieve en/of gedragsproblemen. Stel
realistische doelen over nog te behalen winst bij deze groep. In de thuiszorg dient de
zelfstandigheid en zelfredzaamheid van cliënten gerespecteerd te worden en is de rol van
verzorgenden voornamelijk adviserend.
Niveau 4: team
De voortrekker dient de teamleider regelmatig te informeren en te betrekken bij de
implementatie. De teamleider dient mentale en praktische ondersteuning te bieden aan de
voortrekker, aandachtsvelders, projectgroepjes en andere betrokkenen bij de implementatie van
een richtlijn. In de thuiszorg werkt ieder voor zich en is goede aansturing en coaching van de
verzorgenden door een verpleegkundige cruciaal. Deze verpleegkundige dient tevens
aanspreekpunt en coördinator te zijn voor de samenwerking met de andere disciplines. Ook het
aandachtsvelderprincipe, waarbij een verzorgende ‘verantwoordelijk’ wordt gesteld voor het
onderwerp van de te implementeren richtlijn, werkt hier goed. Beide strategieën kunnen naast
elkaar ingezet worden. Ook in de verzorgingshuizen en verpleeghuisteams lijkt het
aandachtsvelderprincipe goed te werken. Belangrijk bij het implementeren van multidisciplinaire
Belemmerende en bevorderende factoren bij proefimplementatie van een richtlijn in de care 28