Belemmerende en bevorderende factoren bij proefimplementatie ...

4 Conclusie
Het hoofddoel van de proefimplementatie was om een antwoord te krijgen op de vraag:
Welke belemmerende en bevorderende factoren spelen een rol bij implementatie
van een richtlijn in de care-sector?
Daarbij is ook gekeken naar eventuele verschillen tussen de verschillende subsectoren en is
stilgestaan bij de verschillen in opleidings- en denkniveau van de betrokken zorgverleners. In dit
hoofdstuk wordt de hoofdvraag beantwoord en wordt stilgestaan bij mogelijke kanttekeningen bij
dit onderzoek.
Uit vergelijking van de beïnvloedende factoren van de proefimplementatie en de geïncludeerde
studies met beïnvloedende factoren bij implementatie in de cure (zie sleutelartikel Fleuren e.a.,
2002/2004) blijkt dat er geen ‘nieuwe’ factoren specifiek voor de care-sector naar voren zijn
gekomen. Wel is er onderscheid tussen de cure en care in de mate waarin bepaalde factoren
een rol spelen bij implementatie en kunnen sommige factoren voor de care verder of anders
geconcretiseerd worden. De meeste verschillen in belangrijkheid van beïnvloedende factoren
tussen de care en de cure lijken samen te hangen met de verschillen in het gemiddelde
opleidingsniveau van de zorgverleners in deze sectoren. Zo zijn in de care-sector relatief veel
verzorgenden werkzaam en in de cure relatief veel verpleegkundigen. In de verzorgingshuizen
en in de thuiszorg lijkt het opleidings- en denkniveau van de verzorgenden het laagst. De
volgende tekst richt zich alleen op die factoren die duidelijk een grote rol spelen bij implementatie
in de care.
In de care worden aan bepaalde kenmerken van een richtlijn strengere eisen gesteld. Zo dient
de richtlijn minder dik te zijn, beter leesbaar en een lager vereist denkniveau te hebben dan
wanneer deze voor gebruik in de cure bedoeld is. Dit geldt ook voor de bij de richtlijn behorende
(meet)instrumenten en formulieren. Als het effect van een richtlijn of instrument niet snel
zichtbaar is, neemt de motivatie snel af. In de care bevordert samenwerking van de
richtlijngebruiker met een (gespecialiseerd) verpleegkundige de implementatie (niveau
zorgverlener). Met name in verzorgingshuizen hebben verzorgenden meer begeleiding (van
verpleegkundigen) nodig. Kleine arbeidscontracten en wisselende diensten van verzorgenden
maken gezamenlijke overleggen en trainingen met betrekking tot de implementatie of richtlijn
moeilijk. In het verpleeghuis (PG) wordt het gezamenlijk werken volgens een nieuwe richtlijn
bemoeilijkt door de vele helpenden en vrijwilligers waarmee samengewerkt wordt. In de
thuiszorg hebben verzorgenden meer een adviserende rol en is het moeilijk voor hen over een
ander (medisch) onderwerp te beginnen dan waarvoor ze in eerste instantie bij de cliënt
kwamen.
Soms willen cliënten meedoen aan een proefimplementatie omdat zij de extra aandacht prettig
vinden. Dit geldt vooral voor cliënten met een laag opleidingsniveau. Onduidelijk is hoe dit in de
cure is. Waarschijnlijk hangt de bereidheid van de cliënt sterk samen met het onderwerp. Met
name in de verpleeghuizen heeft men vaker te maken met cliënten die al langere tijd met een
aandoening rondlopen. Afhankelijk van de aandoening is het dan veel moeilijker om resultaat te
behalen, omdat cliënten al ‘gewend’ zijn om met de aandoening te leven, zelf geen kans op
verbetering meer zien en daardoor minder bereid zijn zich voor behandeling in te zetten. Ook
schaamte voor een aandoening speelt vaak mee. Op de psychogeriatrische
verpleeghuisafdelingen belemmeren cognitieve problemen van cliënten toepassing van een
richtlijn. Toepassing wordt hier ook bemoeilijkt doordat alles met de naasten van de cliënt
Belemmerende en bevorderende factoren bij proefimplementatie van een richtlijn in de care