Roland Garrosfietsroute - Gemeente Ingelmunster

10. De Boutte - Kerkhof (bij de bibliotheek)
De Duitsers legden beslag op de fabrieken om deze een geheel nieuwe functie te
geven. Zo werd de weverij van De Bouttes (nu bibliotheek en Delhaize) een stalling
voor paarden. Ze werd snel omgevormd tot herstelplaats van rollend materiaal met
een uitgebreid en goed bewaakt depot. Vens’ fabriek, langs de vaart, werd gebruikt
als wasserij waar veel meisjes uit de gemeente verplicht te werk gesteld werden.
Op 3 juni 1917 werden bommen geworpen naar de fabriek De Boutte: twee auto’s en
een barak werden vernield. De meeste bommen vielen in de omgeving. Op het kerkhof
werden grote putten geslagen, graven vernield en een boom ontworteld. Bijna
alle ramen in de buurt waren kapot. Gelukkig bleef het klooster-lazaret gespaard.
Op 28 juli 1917 kwam het opnieuw tot een treffen boven het centrum. Er werden
wel 30 bommen gegooid met doden en gewonden tot gevolg. Eén van de gekwetsten
was brouwer Paul Van Honsebrouck. Tijdens de oorlogsjaren verloren ook de
Duiters manschappen. Zij werden begraven op het Duitse kerkhof, gelegen aan
de Meulebekestraat, waar nu de Rodenbachwijk is.
Bevrijding - oktober 1918
Op 14 oktober 1918 zetten de Belgische en Franse soldaten de aanval in.
Ingelmunster was goed verdedigd en de Duitsers boden drie dagen sterk
weerstand om te voorkomen dat de geallieerden de Mandel en vaart overstaken.
De gemeente werd beschoten langs twee kanten. De mensen zochten heil in
kelders. Nu was het echt oorlog. De avond van de 16de trokken Fransen Ingelmunster
binnen onder een helse beschieting. Donderdag 17 oktober werd alles stil, de
oorlog was voorbij. Ingelmunster betaalde een zware tol voor de bevrijding:
er sneuvelden twaalf Belgische soldaten, tien Fransen en achttien burgers in
vijf dagen. Zeven andere inwoners stierven tijdens de oorlogsjaren terwijl 33
mannen stierven aan het front. Op 29 september werd het monument op het
kerkplein onthuld ter nagedachtenis van alle Ingelmunsterse slachtoffers van
de oorlog.
Met medewerking van de Heemkundige Kring ‘Den Hert’,
Vriendenkring ‘14-’18 en projectvereniging Terf
Dienst toerisme, Oostrozebekestraat 4, 8770 Ingelmunster
Tel. 051/33.74.14
Praalgraf
Bevrijdingsstoet
terf_adv.indd 1 02-07-2008 15:28:51
Ingelmunster
Roland Garrosfietsroute
15 km
Ontdek het Ingelmunsterse oorlogverleden
met de fiets!
Deze route neemt de fietser mee langs een aantal markante plaatsen en getuigenissen uit de
Eerste Wereldoorlog. Ingelmunster werd op 14 oktober 1914 ingenomen door het Duitse leger.
Omwille van haar strategische ligging, net buiten de fronlinie, speelde de gemeente een belangrijke
rol bij de opslag en het aanleveren van goederen en munitie. Daarnaast was Ingelmunster voor vele
Duitse soldaten met verlof van het front, een geliefd ontspanningsoord. Gedurende 4 jaar werd de
gemeente volledig ingepalmd door Duitse soldaten. Soms verbleven er tot 3000 soldaten en dit op
een bevolking van 6500 inwoners. Opeisingen, inkwartieringen en bombardementen ontredderden
het volledige dorp. Wie zich niet strikt hield aan de richtlijnen, werd gevangen gezet.
Dit overkwam ook Roland Garros.
www.ingelmunster.be
www.erfgoedcelterf.be

1. Kasteel - Hoofdkwartier
Op 14 oktober 1914 nam hertog Albrecht von Württemberg, de bevelhebber van
het Duitse leger in België, zijn intrek in Tielt. De stad was gedurende de oorlogsjaren
het hoofdkwartier voor het IVde Duitse leger. In het kasteel van
Ingelmunster werd de generale staf ondergebracht. Deze hoge militairen verbleven
er tot kort voor de bevrijding. De baron en barones de Montblanc kregen
een paar kamers toegewezen. Het leven op het kasteel viel best mee. Vanwege
de opeisingen kon er goed gegeten en gedronken worden. Reeds op 19 oktober
dobberden lege wijnflessen in de buitenwal van het kasteel tot zelfs in de vaart.
De voorraad wijn was snel op en amper een maand later werden 2000 flessen
uit de kelders van gemeentehuis gehaald. Op 13 januari 1915 kwam de hertog
er met veel luister dineren en op 8 juli 1915 schouwde hij de parade van de 58ste
divisie. In 1915 werd in het huis van Albert Vanooteghem (later gemeentehuis),
die gevlucht was, een casino ingericht. Officieren en hoge gasten waren
welkom: revues, concerten en muzikale optredens volgden elkaar op.
2. Stationsbuurt
Vier jaar lang hield de bezetter de bevolking in een vaste greep en maakte
van het dorp een logistiek centrum voor materiaal en munitie met het
station als draaischijf. Het station werd uitgebreid met rangeersporen en er
verrezen barakken en opslagplaatsen. In de Stationsstraat, van het centrum
tot het station, was het altijd een drukte van jewelste. Soldaten
werden aan- en afgevoerd naar en van hun overnachtingplaats bij de
plaatselijke bevolking. De straat zelf werd door de Duitsers omgedoopt tot de
Oorlogstrasse : de weg naar de oorlog en voor velen de weg naar de dood.
Voor de gewone soldaat was het stationskwartier de uitgangsbuurt. Uiteraard
speelden de bewoners daar gretig op in. Zeer snel werden alle huizen bij het
stationsplein café of hotel. De uitgangsbuurt rond het station was spoedig te
klein waardoor deze zich uitbreidde naar de Izegemstraat tot aan de Ketenstraat.
Omwille van de vele huisjes van plezier kreeg de straat de naam ‘De
Lepelstraat’, wellicht alluderend naar de Reeperbahn, de bekendste straat in
rosse buurt van Hamburg.
Stationsplein
-Roland Garrosfietsroute- -Roland Garrosfietsroute-
Casino
8. Walbrugmolen
In 1914 draaiden nog 2 windmolens, nl. de kasteelmolen op De Molenhoek en
de Walbrugmolen. Omdat windmolens konden worden gebruikt als doorgever
van berichten (denk maar aan de verandering van vorm en kleur van de zeilen)
moesten deze door de bezetter worden stilgehouden. Molenaar Monteyne en
zijn zoon die hun molen op de Molenhoek nog even deden draaien om meel te
hebben, werden op 18 oktober 1914 prompt opgepakt en drie dagen vastgezet.
Andere mogelijke overbrengers van berichten zoals duiven, werden vanaf 26 oktober
1914 verzameld en opgesloten. Iets meer dan 2700 duiven kwamen zo op de zolder
van de tapijtweverij terecht. Aangezien ze daar onmogelijk konden blijven,
werd op 28 november het bevel gegeven om ze los te laten en zoveel mogelijk
neer te schieten.
9. Vliegveld bij Lammertijns
In juni 1917 werd een tweede vliegveld langs de Meulebekestraat aangelegd.
Op de kouter van hoeve Deefakker, waar nu het bedrijf Bekaert gevestigd is,
werd een enorm plein klaargemaakt. Bij de wal aan de hoeve werd een schuilhuis
voor de piloten gebouwd waarvan de resten er nu nog staan. Een eerste
ploeg kwam er aan met negen grote en vier kleine vliegtuigen. Vliegpleinen
waren een strategisch doelwit. Vanaf 1917 werden ze druk gebombardeerd door de
geallieerden, waardoor heel wat bewoners gekwetst en zelfs gedood werden. De
materiële schade was groot. Tijdens de nacht van 6 juli 1917 ging het er stevig
aan toe. Vliegtuigen van de geallieerden vlogen constant over, terwijl ze met weinig
succes bommen gooiden naar het vliegplein. De Duitsers gingen in het verweer en
schoten terug. Dit oorverdovend gevecht teisterde het dorp gedurende een
viertal uur.
Molen op Molenhoek
Schuttershuis

enhoek
ershuis
Lendeledestr
Kweek - straat
Hazenstraat
Heirweg Zuid
WEGBESCHRIJVING
4
5
Duikerstr
Touwstraat
Keirselarestraat
6
Spoorwegstr.
G
Rozestraat
Gentstraat
7
Izegemstraat
2
3
Stationsstraat
8
1
G
Krekelstraat
10
Schoolstr.
Meulebekestraat
1
2
3
4
5
Krekelstraat
6
7
8
9
10
Kasteel
Station
Hoek Izegemstraat - Rozestraat
(Vliegplein)
Doornmolen
Hoek Hazenstraat - Wantestraat
(Roland Garros neergestort)
9
Bijstandstr
Kriekeschool
Kanaal Roeselare - Ooigem
Hoek Krekelstraat - Beelshoek
(Walbrugmolen)
Schuttershuisje vlak na de
hoeve Deefakker
(Vliegveld bij Lammertijns)
Bibliotheek en Delhaize
(De Boutte- kerkhof)
Start Kasteel (1), linksaf slaan tot aan het station (2), sla rechtsaf in de Izegemstraat, sla linksaf in de Rozestraat (3), volg de Spoorwegstraat, sla rechtsaf in de Touwstraat, neem links de Duikerstraat, sla rechtsaf
in de Heirweg Zuid (4), sla linksaf en volg de Gentsestraat en de Lendeledestraat, steek de Kortrijkstraat (gevaarteken) naar de Kweekstraat, sla rechtsaf in de Kweekstraat en neem links de Hazenstraat (5), sla
linksaf in de Kweekstraat, sla rechtsaf in de Keirselarestraat (6), sla rechtsaf in de Gentstraat (7) over de brug, sla linksaf in de Krekelstraat (8), sla linksaf Bijstandstraat, sla linksaf in de Meulebeksestraat (9),
sla linksaf in de Schoolstraat (10), sla rechtsaf in de Gravinnestraat, sla linksaf richting Kasteel.

6. Kriekeschool
Na de zomer van 1914 werden de scholen omwille van de oorlogsdreiging niet
heropend. Hoewel de komst van de Duitsers geen dramatische gevolgen voor
het onderwijs had, zou het tot 14 december duren voor de kinderen terug naar
school gingen. Het schoolleven ging zijn normale gang, tot op 17 augustus
1917 de Duitse overheid de klaslokalen van het klooster opeisten als ziekenzaal
(lazaret) voor de gekwetste soldaten. Voor het onderwijs werd een oplossing
gezocht : een groep kinderen konden in het Kriekeschooltje terecht. Na de winter,
zodra er geen verwarming meer nodig was, werden lokalen dichter bij het centrum
gezocht. Zo werden klassen ingericht in de parochiekerk, in de bidplaats van de
graven de Mont-blanc, in een schoenfabriek, in een vlasfabriek, in een herberg
en bij de smid Cyriel Duvivier. Zelfs de grafkapel op het kerkhof werd tot klaslokaal
omgebouwd.
7. Wante, spoor en Kanaal
Ingelmunster was een draaischijf in de aanvoer van soldaten, goederen en munitie
naar het front. De bevoorrading gebeurde zowel via het spoor als via het kanaal.
Vanwege haar strategische rol werd bewaking langs het kanaal opgevoerd. De
ophaalbrug aan De Wante werd dag en nacht door de Duitsers bewaakt. Bij de
loskaai aan café “De Drie Bruggen”, nu De Fagot, was het hard werken om de
constante aanvoer van goederen voor het front meester te kunnen. Tussen de
Groenstraat en de Doelstraat (op de huidige woonwijk) lag een werkkamp voor
meestal Russische krijgsgevangenen. Ze woonden in “het pionierskamp”, een
opslagplaats van zand en keien, bereikbaar via de spoorweg Ingelmunster-Tielt
die er voorbijkwam. Bij “De Hazekapel” en in Ingelmunster-bos waren 2 grote
munitiearsenalen, beiden streng bewaakt door Duitse soldaten. De materialen
werden aangevoerd via een speciaal daartoe aangelegde spoorlijn.
-Roland Garrosfietsroute-
Kriekeschool
Ophaalbrug
3. Vliegplein Izegemstraat
Begin januari 1917 startte de aanleg van een vliegplein langs de Izegemstraat,
dat zich uitstrekte tot aan de grens met Izegem. De plaatselijke bevolking werd
gedwongen te helpen bij de aanleg. Alle jonge boompjes langs de grote baan
werden gekapt en bewoners werden verplicht te verhuizen. Een eerste vliegerskorps
arriveerde op 17 februari 1917. Op 9 april probeerden geallieerde bommenwerpers
het vliegveld te vernietigen, echter zonder veel succes.
4. Hoge Doorn
Op de hoogste punten van het dorp werden uitkijkposten geïnstalleerd om de
vijandelijke vliegtuigen op te sporen en te beschieten. De molenkuip van de
Doornmolen was daar één van. Molens waren tevens belangrijke herkenningspunten
voor aanvallende vliegtuigen. Roland Garros, op weg naar zijn doelwit,
nl. het station van Lendelede, moet er zeker over hebben gevlogen. Roland
Garros was een bekend Frans piloot die als eerste de Middellandse Zee had
overgevlogen. Voor zijn vliegtuig had hij een eigen ingenieus schietsysteem
uitgedokterd waardoor hij de grote vrees van de Duitse vijand werd. Naar hem
werd later het fameuze tenniscomplex te Parijs gedoopt.
5. Roland Garros neergestort
In Lendelede ontdekte Roland Garros op 18 april 1915 een militaire trein,
komende van Ingelmunster. In duikvlucht viel hij de trein aan en wierp bommen
uit die tussen de sporen terechtkwamen en grote kraters sloegen. Duits afweergeschut
kwam in actie en beschoot het vliegtuig terwijl Garros zijn machine terug
omhoog trok. Een kogel trof de brandstoftoevoer waardoor hij noodgedwongen
moest landen. Hij vond een geschikte landingsplaats op een stuk weiland tussen
de hoeve van Sylveer Maelfait en de Muizelmolen te Hulste. Omwille van de
techniek aan boord poogde hij, samen met een aantal bewoners, zijn vliegtuig
in brand te steken waarna hij zich verborg. De Duitsers waren echter snel ter
plaatse en konden hem gevangen nemen omdat een vrouw uit de buurt hem verklikte.
Hij werd opgesloten en later naar Duitsland overgebracht. Zijn vliegtuig werd
in beslag genomen en afgevoerd naar Duitsland, waarbij zijn ontwerp gebruikt
en verbeterd werd door Anthony Fokker. De Duitse luchtmacht wist daardoor
enige tijd het luchtruim te beheersen.
-Roland Garrosfietsroute-
Ligging van het vliegveld in
de Izegemstraat
Doornmolen
Roland Garros in zijn
mysterieuze vliegtuig