LKC jaarverslag 2003/corr - Onderwijsgeschillen

Landelijke Klachtencommissie voor het openbaar en
het algemeen toegankelijk onderwijs
Jaarverslag
2003

Samenvatting
Kernactiviteit van iedere school is het bieden van onderwijs. In de loop der jaren heeft de LKC zich veelvuldig
uitgesproken over klachten die gaan over de wijze waarop scholen zich van die opdracht hebben
gekweten. In Hoofdstuk 1 van dit jaarverslag van de LKC worden deze klachten, samengevat onder de
noemer onderwijskundig en opvoedkundig handelen, en de daarover uitgebrachte adviezen beschreven.
De Commissie toetst bij dergelijke klachten de professionaliteit van de betrokken school, directie of
leerkracht. Binnen die professionaliteit bestaat een ruime marge van handelen. Dat handelen zelf wordt
daarom door de LKC terughoudend getoetst. Wel stelt de Commissie hoge eisen aan de manier waarop
over de gevolgde werkwijze met de betrokkenen, doorgaans leerlingen en hun ouders/verzorgers, is
gecommuniceerd. Langs deze lijn beoordeelt de LKC bijvoorbeeld klachten over de groepsindeling,
het opleggen van sancties, de begeleiding van zorgleerlingen en beslissingen over bevordering naar een
volgend leerjaar.
De meeste betrokkenen komen niet vaker dan één keer in aanraking met een klacht die door de LKC
behandeld wordt. In haar correspondentie besteedt de Commissie ruime aandacht aan voorlichting over
de klachtprocedure. In de aanvang van Hoofdstuk 2 wordt deze nog eens in hoofdlijnen beschreven. Ook
wordt aandacht besteed aan de studiedag van de Commissie. Zij bracht deze het afgelopen jaar door in
Almere, waar een aantal scholen bezocht werd en de Commissie van gedachten kon wisselen met
bestuurders en mensen uit de dagelijkse onderwijspraktijk.
Ook wordt in Hoofdstuk 2 aandacht besteed aan de adviezen die de LKC op eigen initiatief (“ambtshalve”)
aan schoolbesturen richt. Het betreft doorgaans aangelegenheden die de Commissie opvallen bij de
behandeling van een klacht zonder dat deze expliciet over dat onderwerp gaat. Verder aandacht voor de
ontvankelijkheid van klachten die betrekking hebben op het overblijven op school en voor de personele
samenstelling van de LKC en van haar secretariaat.
Zoals gebruikelijk bevat Hoofdstuk 3 een selectie van de adviezen die de LKC in het verslagjaar heeft uitgebracht.
Met name voor de rubriek pedagogisch-didactisch handelen is veel ruimte gereserveerd.
Enerzijds vanwege de samenhang met Hoofdstuk 1, anderzijds omdat hier de kern van het onderwijs
wordt geraakt. Ook de relatieve toename van klachten op dit gebied, beschreven in Bijlage A bij dit
verslag, rechtvaardigt de uitvoerige aandacht voor dit onderdeel van de klachtenpraktijk van de LKC.
JAARVERSLAG LKC 2003 3

JAARVERSLAG LKC 2003
4
5
6
18
24
54
56
58
Inhoudsopgave
Voorwoord
Hoofdstuk 1
DE ONDERWIJSKUNDIGE EN OPVOEDKUNDIGE BEGELEIDING VAN LEERLINGEN
Inleiding
Groepsindeling
Leerlingvolgsysteem en schriftelijke verslaglegging
Leerlingzorg
Zorgleerlingen
Klimaat
Sancties
Schorsing en verwijdering
Beoordelingen
Bevordering en schooladvies
Conclusie
Hoofdstuk 2
ORGANISATIE EN WERKWIJZE VAN DE LKC
Inleiding
Studiedag
Ambtshalve overwegingen en aanbevelingen
Klachten over het overblijven
Varia
Ontwikkelingen binnen de Commissie en het secretariaat.
De aansluiting bij de LKC
Hoofdstuk 3
Bijlage A
Bijlage B
Bijlage C
UITKOMST VAN DE DOOR DE LKC IN 2003 AFGEWIKKELDE KLACHTEN
Inleiding
Communicatie
Pedagogisch-didactische begeleiding
Ongewenste intimiteiten
Hardhandige aanpak
Interne klachtbehandeling
Pesten
Relatie werkgever-werknemer
Overige
DE IN 2003 INGEDIENDE KLACHTEN
LIJST VAN IN 2003 UITGEBRACHTE ADVIEZEN
V ASTGESTELDE JAARREKENING 2003
Voorwoord
In dit voorwoord bij het jaarverslag 2003 van de Landelijke Klachtencommissie voor het openbaar en het
algemeen toegankelijk onderwijs (LKC) wil ik graag nogmaals uw aandacht vragen voor één van de
belangrijkste problemen in het onderwijs: de communicatie tussen school en ouders over het
pedagogisch-didactische beleid van de school.
Als na ruim 5 jaar klachtrecht één conclusie gerechtvaardigd is dan is het dat op het terrein van de
communicatie over de onderwijskundige en opvoedkundige begeleiding van leerlingen niet alleen veel
klachten ontstaan, maar ook dat er op dat terrein nog veel verbeterd kan worden.
Gelukkig ontstaat in het onderwijsveld steeds meer het inzicht dat je niet alleen beleid moet ontwikkelen
en toepassen, maar dat je er vooral ook goed over moet communiceren met ouders en leerlingen.
Communicatieplannen en -protocollen zullen op bepaalde gebieden steeds meer gemeengoed gaan
worden in het onderwijs. In de adviezen van de LKC over het informeren van ouders van zorgleerlingen
is dat al zichtbaar. Leerkrachten dienen zich te realiseren dat mondelinge communicatie alleen vaak niet
genoeg is. In klachtzaken wordt soms pijnlijk duidelijk dat, hoe goed de bedoelingen ook zijn geweest, de
boodschap toch vaak niet of slechts ten dele is overgekomen. Zo’n klacht eindigt dan niet alleen in een
‘welles-nietes’, maar ook in een aanbeveling van de LKC aan school en/of leerkracht om er zorg voor te
dragen dat dit soort misverstanden niet langer kunnen ontstaan. De ontwikkeling van een professionele
standaard waaraan de Commissie toetst, komt daarmee ook weer wat dichterbij.
In dit jaarverslag wordt in hoofdstuk 1 aandacht besteed aan aspecten van een pedagogisch-didactisch
beleid, zoals dat op scholen ontwikkeld wordt. Aan de hand van de beslissingen in concrete klachtzaken
wordt getracht een lijn neer te zetten, die mogelijk kan bijdragen aan het op de scholen te ontwikkelen,
dan wel te verbeteren beleid.
De LKC heeft daarbij geenszins de pretentie de wijsheid in pacht te hebben. Zij tracht slechts aan de
hand van die gevallen waarin serieuze klachten van ouders en/of leerlingen zijn ontstaan een positieve
bijdrage te leveren aan de verbetering van de onderwijskundige en opvoedkundige begeleiding van
leerlingen. Dit doel streeft uiteraard elke school en elke leerkracht na. Door ons uit te spreken over wat
hier en daar niet helemaal goed is gegaan en daar open met elkaar over te spreken, hopen wij te kunnen
voldoen aan één van de doelstellingen van de klachtencommissies: kwaliteitsverbetering in het onderwijs.
Ook met dit jaarverslag is het laatste woord over de behandelde onderwerpen niet gesproken. Wij
nodigen u ook dit jaar weer uit om te reageren op de inhoud van ons jaarverslag en ons zo te helpen bij
het realiseren van onze doelstelling.
Ik wens u in elk geval veel leesplezier toe en zie uw reactie graag tegemoet.
Mr. H.Th. van der Meer,
Voorzitter LKC
JAARVERSLAG LKC 2003 5

JAARVERSLAG LKC 2003
6
De onderwijskundige
en opvoedkundige
begeleiding van leerlingen
INLEIDING
Hoeveel discussie er ook gevoerd wordt over welke taken
al dan niet bij de school zouden liggen, over één ding zijn
alle deelnemers aan die discussie het wel eens: school is
een onderwijsinstelling, dus er moet geleerd worden.
Dat is, onder meer, ook de wettelijke opdracht voor
scholen. Zoals het bijvoorbeeld in artikel 8 van de Wet
op het primair onderwijs, handelend over de uitgangspunten
en doelstelling van het onderwijs, verwoord staat:
1Het onderwijs wordt zodanig ingericht dat de leerlingen
een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doorlopen.
Het wordt afgestemd op de voortgang in de
ontwikkeling van de leerlingen.
2Het onderwijs richt zich in elk geval op de emotionele
en de verstandelijke ontwikkeling, en op het ontwikkelen
van creativiteit, op het verwerven van noodzakelijke
kennis en van sociale, culturele en lichamelijke vaardigheden.
Voorts bevatten de verschillende onderwijswetten een
aantal te bereiken doelen. Hoe die doelen vervolgens
bereikt worden kunnen de scholen grotendeels, zij het
onder (financierings)voorwaarden en onder toezicht van
de onderwijsinspectie, zelf bepalen. Deze pluriformiteit
maakt het mede mogelijk dat ouders een school kunnen
kiezen waarvan zij verwachten dat deze aansluit bij hun
eigen ideeën en/of de specifieke behoeften van hun kind.
Het onderscheid tussen scholen bestaat onder meer uit
de onderwijskundige aanpak, de organisatie en uitvoering
van het leerproces en de (organisatie van de) manier
waarop de bij de school betrokkenen met elkaar omgaan.
De veelvormigheid van het onderwijs heeft ook een keerzijde:
er bestaat geen overeenstemming over welke aanpak
de optimale is. Scholen hebben een grote vrijheid als
het gaat over de keuzes daarin. Het behoeft dan niemand
te verbazen dat daar meningsverschillen uit voortkomen
die aanleiding geven tot het indienen van klachten. De
LKC behandelt deze klachten onder de rubriek ‘pedagogische
en didactische begeleiding’. In dit hoofdstuk zal een
aantal adviezen uit de afgelopen jaren verder gerubriceerd
en besproken worden. Zo wil de LKC inzicht bieden in de
lijnen waarlangs zij deze klachten beoordeelt en welke
criteria zij daarbij aanlegt.
Vijf jaar klachtbehandeling heeft geleerd dat er nagenoeg
geen klacht is die niet ook aspecten van miscommunicatie
in zich bergt. Zeker wanneer het over de begeleiding van
kinderen gaat of over de sfeer waarin dat gebeurt, is het
bijna ondenkbaar dat niet voorafgaand aan het indienen
van een klacht bij de LKC uitvoerig en veelvuldig overleg
tussen ouders en school heeft plaatsgevonden. Komt het
tot een klacht dan is duidelijk dat zij elkaar in dat overleg
niet hebben kunnen vinden of kwijt zijn geraakt. In het
jaarverslag van de LKC over het jaar 2001 1 is aan het
aspect communicatie uitvoerig aandacht besteed, ook in
relatie tot de onderwijskundige en opvoedkundige benadering
van leerlingen. Omdat communicatie over de begeleiding
van leerlingen zo vaak aan de orde is in de LKCpraktijk
zal dit aspect ook dit keer regelmatig besproken
worden.
Dat het één soms niet zonder het andere kan blijkt wel uit een
in 2001 bij de LKC ingediende klacht van een ouderpaar,
handelend over de begeleiding van hun dochter en de informatieverstrekking
daarover. In het advies komt de volgende overweging
voor: ‘Uit eerdere klachten is de Commissie bekend dat
de communicatie met en informatieverstrekking aan ouders
van leerlingen die speciale zorg krijgen, extra nauw luistert.
Een school dient te beseffen dat zij in de communicatie met de
ouders haar positie duidelijk moet maken. Waar ouders er
vaak van uit gaan dat het belang van alleen hun kind aan de
1 Integraal te vinden op www.lgc-lkc.nl, in gedrukte vorm te bestellen
via info-lgc-lkc@vosabb.nl of telefonisch op nummer 0348 405245.
JAARVERSLAG LKC 2003 7

JAARVERSLAG LKC 2003
8
orde is, heeft de school ook het belang van de andere leerlingen
en de school in het oog te houden. Als dit onderscheid niet helder
wordt uitgesproken bestaat het gevaar dat bij ouders te
hoge verwachtingen worden gewekt over de mogelijkheden van
begeleiding door de school.’ 2
‘In het verlengde hiervan merkt de Commissie op dat een
oplossing die onderwijskundig gezien voor de leerling wellicht
het beste is, pas een goede kans van slagen heeft als daarvoor
bij alle direct betrokkenen een draagvlak bestaat. Ook om dit
draagvlak te creëren is een goede communicatie van belang.
In dit kader wijst de Commissie er tevens op dat een school er
oog voor moet hebben dat er met ouders van zorgleerlingen,
misschien nog wel eerder dan bij reguliere leerlingen, gewerkt
moet worden aan vertrouwen in de aanpak van de school. Dat
kan bijvoorbeeld plaatsvinden door contact te hebben over
positieve ontwikkelingen van hun kind en niet te wachten tot
er problemen in de begeleiding rijzen. Ouders zullen dan eerder
bereid zijn opmerkingen en conclusies over de negatieve
punten te accepteren.’ 3
GROEPSINDELING
Met regelmaat neemt de Commissie klachten in behandeling
van ouders over de indeling van hun kind in een
groep. Al in het eerste, in 2000 verschenen, jaarverslag
wordt melding gemaakt van de situatie waarin de school
tussentijds een nieuwe groep vormde. De Commissie
sprak uit dat een (tussentijdse) wijziging van de groepssamenstelling
altijd gepaard moet gaan met een duidelijk
vastgelegde procedure, onder meer over de vaststelling
van de criteria die bij de verdeling zullen gelden en over
de invloed die ouders op welk moment wel, respectievelijk
niet meer kunnen uitoefenen. 4 Sindsdien overweegt
de Commissie standaard bij klachten als deze dat het
vaststellen van de groepsindeling een bevoegdheid van de
school is, met daaraan gekoppeld de eis van tijdige en heldere
communicatie met ouders en leerlingen.
Een en ander neemt niet weg dat aan individuele verzoeken
en de daaraan ten grondslag liggende argumenten
wel gepaste aandacht moet worden besteed.
De klagers die hun zoon geplaatst wilden zien in groep 5/6,
en niet in groep 6/7, hadden daarvoor een aantal argumenten,
onder meer dat hun zoon zeer onlangs samen met de leerkracht
van groep 5/6 een bijzonder zorgtraject was gestart.
Deze argumenten werden ondersteund door een verklaring
van een externe deskundige en tevens was er aantoonbaar een
ruilmogelijkheid binnen de vastgestelde criteria. Onder die
omstandigheden kon de school naar het oordeel van de
Commissie in redelijkheid niet vasthouden aan de plaatsing
in groep 6/7. 5
Extra zorgvuldigheid is geboden indien wijziging wordt
aangebracht in een groep leerlingen die al langer bij
elkaar zitten. 6
LEERLINGVOLGSYSTEEM EN
SCHRIFTELIJKE VERSLAGLEGGING
In tal van gevallen doet zich de situatie voor dat een andere
dan de ‘eigen’ leerkracht met een leerling aan de slag
moet. Zwangerschap of ziekte van een leerkracht, verhuizing,
overgang naar een andere klas of school, interne
begeleiding, invulling adv-uren, al deze redenen kunnen
ertoe leiden dat iemand de begeleiding in handen krijgt
van leerlingen die hij niet of minder goed kent. Zeker
indien die situatie langdurig of structureel is, neemt het
belang van een goede registratie van vorderingen, afspraken,
handelingsplannen en dergelijke toe.
Minstens zo belangrijk is het systematisch volgen van de
vorderingen en ontwikkelingen van de leerlingen voor het
zicht van de leerkracht op de te volgen leerroute.
Naarmate het onderwijsleerproces individueler ingevuld
wordt (adaptief onderwijs, studiehuis), zal iedere docent
ook voor de eigen planning en organisatie, alsmede voor
het behouden van overzicht, behoefte hebben aan een toegankelijke
registratie van de vorderingen en ontwikkeling
van iedere individuele leerling. Alleen dan is het mogelijk
op professionele wijze gestelde doelen te evalueren en tijdig
in te grijpen als het leerproces of de ontwikkeling van
het kind dreigt te stagneren.
Ook voor het onderhouden van het contact met ouders en
verzorgers van de leerlingen is een goede documentatie
van belang. Het spreekt voor zich dat de school hen te
allen tijde nauwkeurig moet kunnen informeren over de
voortgang in de begeleiding van hun kinderen.
Een aanzienlijk gedeelte van de klachten die de LKC ontvangt,
handelt over de onderwijs- of opvoedkundige begeleiding
van leerlingen. Bijna geen van deze klachten komt
uit de lucht vallen: meestal heeft er uitvoerig contact
plaatsgevonden tussen school en de ouders. Met enige
regelmaat blijken er forse communicatieproblemen te
zijn ontstaan, mede door het ontbreken van schriftelijke
afspraken of gespreksnotities. In die gevallen mondt een
geschil over de begeleiding van een kind tevens uit in een
conflict over het wel of niet nakomen van de al dan niet
gemaakte afspraken. Niet alleen is het zonder deugdelijke
registratie van plannen en afspraken lastig te achterhalen
wat er zich precies heeft afgespeeld, maar ook dreigt datgene
waar het uiteindelijk om te doen is – een optimale
begeleiding van de leerling in kwestie – daardoor naar de
achtergrond te verdwijnen. Dat is extra pijnlijk als men
bedenkt dat het vaak om leerlingen gaat die meer dan
gemiddelde aandacht en zorg behoeven.
Een klacht luidde dat de school verzuimd had de ouders te
informeren over een grote leerachterstand die bij hun dochter
ontstaan was. De Commissie kwam niet alleen tot het oordeel
dat die klacht gegrond was, maar eveneens dat de school volstrekt
onvoldoende dossier had opgebouwd waaruit kon blijken
dat zij zich van de leerproblemen van het meisje bewust was
en een strategie ontwikkeld had om deze op te lossen. 7
In een andere klacht was het verwijt van de ouders expliciet
dat er intern op school onvoldoende werd gecommuniceerd,
dat gemaakte afspraken niet waren nagekomen en dat onvoldoende
schriftelijk was vastgelegd hoe de begeleiding verliep.
Samengevat luidde de klacht van de ouders dat de school
onvoldoende zorg had gedragen voor de begeleiding van hun
dochter. De Commissie kon echter noch uit het (lijvige) dossier
noch uit hetgeen ter zitting was verteld afleiden dat er sprake
was van gebrekkige interne communicatie, verschil in visie
tussen de leerkrachten of onvoldoende verslaglegging. Evenmin
was gebleken dat gemaakte afspraken niet waren nagekomen.
De begeleiding bleek dus goed te zijn geweest en aan de hand
van het dossier kon de school gedocumenteerd laten zien wat
er zoal aan begeleiding had plaatsgevonden. 8
Het ontbreken van een bijgehouden dossier betekent nog
niet dat de begeleiding dus niet goed is geweest. Alleen
wordt het voor een school in zo’n geval wel moeilijk anderen
ervan te overtuigen dat zij goed werk heeft geleverd.
Ook de LKC zal bij het ontbreken van schriftelijke verslaglegging
van de voortgang en begeleiding van een leerling
een klacht eerder gegrond verklaren.
Ter voorlichting aan een klaagster merkte de Commissie op
dat de LKC niet in staat was om te beoordelen of haar dochter
beter af geweest zou zijn met een verwijzing naar het speciale
basisonderwijs. Het viel niet vast te stellen dat de leerachterstand
in dat geval minder groot zou zijn geweest. Wel stelde
de Commissie vast dat de organisatie van de onderwijskundige
begeleiding onder de maat was: een uitgewerkt handelingsplan
ontbrak, evenals geformuleerde (leer)doelen, toetsing en begeleiding
en een schriftelijke registratie van dat alles. Te veel had
de school blind gevaren op de individuele kwaliteiten van de
leerkrachten, waardoor het bereiken van resultaat mede van
toevalligheden afhankelijk was. 9
In alle gevallen waarin de Commissie vaststelt dat het
heeft ontbroken aan een deugdelijke registratie, adviseert
zij het bevoegd gezag van de school te bevorderen dat
daar op een systematische wijze aandacht aan wordt
geschonken. Hoewel dat door leerkrachten (en incidenteel
ook door directies) als belastend wordt ervaren en
soms de stelling wordt opgeworpen dat deze administratieve
ballast ten koste gaat van de voor het onderwijsleerproces
beschikbare tijd, is de Commissie van oordeel dat
de boven vermelde belangen (overdracht, overzicht en
informatie) zwaarder wegen. Overigens hecht ook de
onderwijsinspectie aan het systematisch volgen van de
vorderingen en ontwikkelingen van de leerlingen: het is
één van de indicatoren aan de hand waarvan de inspectie
in het kader van het reguliere schooltoezicht de kwaliteit
van de scholen beoordeelt. 10
Tot slot is het hebben van inzicht in de actuele stand van
zaken in het leerproces van de individuele leerlingen van
belang in geval van de noodzaak tot overdracht aan anderen.
Het meest duidelijk komt dat naar voren indien een
leerling de school verlaat en aangemeld wordt bij een
andere school. Later in dit hoofdstuk zal nog apart aandacht
worden besteed aan de overgang van de basisschool
naar het voortgezet onderwijs en de perikelen die dat met
zich mee kan brengen. Tussentijds vinden er echter ook
wisselingen van school plaats en is dus overdracht van
een leerling nodig. 12 Indien de overgang naar een andere
2 LKC 01.141
3 Idem; ook in dit advies: De Commissie wijst er hierbij op dat
het in bepaalde situaties raadzamer is de 'second-best' oplossing na
te streven wanneer de 'best' door bijvoorbeeld een blokkade van
ouders niet of slechts met veel moeite en schade te bereiken is.
4 LKC 99.023
5 LKC 03.081
6 LKC 03.086
7 LKC 99.074
8 LKC 01.080
9 LKC 01.105
10 De beoordelingscriteria zijn te vinden op de website van
de inspectie www.owinsp.nl
JAARVERSLAG LKC 2003 9

JAARVERSLAG LKC 2003
10
school verband houdt met problemen, bijvoorbeeld omdat
de leerling van school verwijderd wordt, levert ook de
informatieverstrekking regelmatig problemen op. Zo kan
het voorkomen dat een leerling niet toegelaten wordt op
de door de ouders beoogde school als gevolg van informatie
van de school van herkomst. In zo’n situatie overwoog
de Commissie: ‘Voorts is het gebruikelijk dat basisscholen
informatie met elkaar uitwisselen wanneer een leerling naar
een andere school gaat. Gezien het klachtdossier is niet uit te
sluiten dat niet alle informatie klagers welgevallig zal zijn.
Zolang de informatieverstrekking echter naar eer en geweten
verloopt, zullen zij zich met een nieuwe beoogde school moeten
verstaan om hun mening daarover kenbaar te maken.’ 11
Toekomstige klachten zullen uitspraken op moeten leveren
waarin de grenzen van zowel de verplichting als de
bevoegdheid tot het verstrekken van informatie scherper
getrokken worden. 12 Hoe die grenzen ook getrokken
worden, de school zal wel op een toegankelijke manier
over de te verstrekken gegevens moeten beschikken.
LEERLINGZORG
Hiermee doelt de LKC op de zorg die vooral gericht is op
het leerproces zelf en op de schoolvorderingen van de leerling.
Uitgangspunt daarbij is de notie dat het overdragen
van kennis en vaardigheden de kerntaak van het onderwijs
is. Gaandeweg zijn de klachten op dit gebied de hoofdmoot
gaan vormen van de werkzaamheden van de LKC.
Nadat de ouders aangegeven hadden dat de ontwikkeling van
hun dochter niet naar wens verliep, hebben zij een aantal
keren overleg gevoerd, onder meer met de interne leerlingbegeleider.
Dat resulteerde in onderzoek van de leerling, bespreking
van de resultaten daarvan en uiteindelijk in een handelingsplan.
Toen de school daarmee aan de slag wilde, gaven de
ouders te kennen het met het plan van aanpak niet eens te
zijn. School en de ouders kwamen niet tot overeenstemming,
het kind kreeg niet de speciale begeleiding die het nodig had en
de ouders dienden een klacht in. De Commissie achtte de
klacht gegrond vanwege het feit dat de leerling te lang niet een
specifiek op haar toegesneden begeleiding had ontvangen.
Deze gegrondverklaring volgde op het ongegrond verklaren van
de klacht over het vaststellen van het handelingsplan: anders
dan de ouders vond de Commissie namelijk dat het uitsluitend
de verantwoordelijkheid van de school is om een handelingsplan
vast te stellen en uit te voeren. Overleg met de ouders
daarover is noodzakelijk (en vanzelfsprekend), maar hun
instemming met een handelingsplan is niet vereist. 13
Daarbij is het raadzaam voor de school zich te houden
aan de eigen uitgangspunten wat betreft de begeleiding.
Het ligt voor de hand dat deze zowel voor de school als
voor de ouders leidraad zijn voor de begeleiding van de
leerlingen. De school die daar van het begin af aan in
overleg met (en min of meer op aandrang van) de ouders
van afweek, kwam mede daardoor in de problemen. Toen
de gekozen aanpak niet de gewenste resultaten opleverde,
kon de school vanwege de afwijkende afspraken met de
ouders niet terugvallen op de bekende begeleidingsstructuur.
Dit leidde tot een volledige patstelling tussen de
ouders en de school. Schorsing en verwijdering van de
leerling dreigden, maar voordat het zo ver kwam, hebben
de ouders het kind op een andere school geplaatst. 14
ZORGLEERLINGEN
Een substantieel deel van de door de LKC behandelde
klachten gaat over de opvoedkundige en onderwijskundige
begeleiding van leerlingen die extra zorg behoeven. In
het kader van het Weer Samen Naar School-beleid is het
aantal zorgleerlingen dat het reguliere onderwijs bezoekt
de afgelopen jaren in aantal toegenomen. Leerlingen die
voorheen op scholen voor speciaal onderwijs terechtkwamen,
vormen inmiddels, voorzien van extra begeleiding
in allerlei vormen, een niet meer weg te denken deel van
iedere schoolpopulatie. Het is niet verwonderlijk dat
WSNS voor veel scholen onverwachte en niet vermoede
uitdagingen met zich mee heeft gebracht. De ontwikkeling
van kinderen kan op talloze manieren ontregeld
raken of een ander verloop hebben dan gemiddeld. Ook
het reguliere onderwijs is daarom bekend geraakt met
begrippen als hoogbegaafdheid, dyslexie, ADHD, PDD-
NOS en Asperger. Op die veelheid van verschillende zorgvragen
past niet één steeds toepasbaar antwoord.
Begeleiding op maat bieden is geen kunstje. Wel dienen
signalering en begeleiding ingebed te zijn in een stevige
zorgstructuur, waardoor in beginsel iedere school in staat
is een antwoord te bieden op iedere vraag. Ook als die
vraag nieuw is, dienen de deskundigheid (of de toegang
daartoe) en de structuur aanwezig te zijn om een begeleidingsaanbod
te kunnen verzorgen. Van de LKC mag daar
wel enige tijd mee gemoeid zijn, als de bereidheid en de
mogelijkheid om een zorgvraag te beantwoorden maar
aanwezig zijn. 15
De extra zorg kan een hele range beslaan, van het wegwerken
van een incidenteel ontstane leerachterstand tot
uiteindelijk het aanbieden van speciaal onderwijs. Dit
laatste alleen als de school met goede argumenten kan
aantonen dat alle andere middelen ontoereikend zijn voor
het bieden van de specifiek vereiste zorg. Zowel in het
schoolplan als in de schoolgids moet de school aangeven
hoe zij vorm geeft aan de begeleiding van leerlingen met
specifieke onderwijsbehoeften (in de praktijk en hier verder
ook ‘zorgleerlingen’ genoemd).
Verschillen van mening over de te bieden begeleiding
gaan vaak met hevige emoties en soms met scherpe verwijten
gepaard. Enerzijds is dat te begrijpen omdat de
betrokkenheid van ouders bij het welbevinden van hun
kinderen groot is. Anderzijds is het jammer omdat bij de
door de LKC behandelde klachten op dit gebied nagenoeg
steeds gebleken is dat op de scholen de betrokkenheid bij
deze zelfde leerlingen eveneens zeer groot is.
De algemene lijn die in de adviezen van de LKC op het
gebied van de begeleiding van zorgleerlingen is ontwikkeld
houdt in dat de school te allen tijde verantwoordelijk
is voor de inhoud van die begeleiding. Daarbij dient de
school wel steeds in overleg met de ouders te werk te
gaan. 16 Juist deze fase leidt in de praktijk nogal eens tot
verschillen van mening, hetzij omdat ouders er (althans
naar hun idee) te weinig bij betrokken worden, hetzij
omdat onvoldoende overeenstemming bestaat over de aan
het kind te bieden begeleiding.
De ouders van een leerling van groep 5 klaagden erover dat de
school de diagnose ADHD-kenmerken had ontkend, hetgeen
uitgemond zou zijn in verwaarlozing van het kind.
De Commissie oordeelde dat (de leiding van) een school voorwaarden
moet creëren om op een adequate wijze (extra) zorg
aan de leerlingen te bieden. Instrumenten daarvoor zijn: deskundigheid
binnen de school of de mogelijkheid deze extern in
te roepen, een adequaat leerlingvolgsysteem, het opstellen, uitvoeren
en evalueren van handelingsplannen, goede communicatie
van personeel onderling en met ouders en ten slotte een
goede verslaglegging van alle handelingen.
De school was verwikkeld in een fusieproces en beschikte
slechts over beperkte middelen om de zorgstructuur vorm te
geven. Duidelijk werd dat er geen beleid was op het gebied
van begeleiding van leerlingen met ADHD en evenmin werden
er handelingsplannen opgesteld voor zorgleerlingen met
gedragsproblemen. Sociaal-emotionele ontwikkelingen werden
niet in het leerlingvolgsysteem opgenomen en van de overdracht
van leerlingen werd slechts een gedeelte schriftelijk
vastgelegd.
Wat er ook zij van de organisatorische problemen, de
Commissie vond dat het bieden van adequate zorg te wensen
overliet. 17 Voorts overwoog de Commissie: ‘Zodra een leerling
als zorgleerling wordt gesignaleerd, dient er in beginsel een
handelingsplan te worden opgesteld, ook als de zorgleerling
nog geen probleemleerling is.’
Wat de LKC betrof moest het hele zorgbeleid van de school op
de schop en de aanbevelingen van de Commissie naar aanleiding
van deze klacht logen er dan ook niet om:
‘De Commissie adviseert het bevoegd gezag nader beleid te
ontwikkelen dat erop is gericht dat:
• de communicatie over de zorg tussen leerkrachten,
zorgteam, directeur en ouders beter wordt gestructureerd, bij
voorkeur met schriftelijke verslaglegging;
• ...
• de school een vangnetconstructie ontwikkelt
waardoor de intern begeleider niet alleen tijdens
11 LKC 01.133; de overweging volgde niet uit de klacht en was daarom
opgenomen in een overweging ten overvloede.
Wellicht heeft het een nieuwe klacht kunnen voorkomen.
12 Dat die bevoegdheid niet onbeperkt is lijkt af te leiden uit LKC 00.102.
De klacht handelde over het verstrekken van vertrouwelijke informatie aan
andere scholen. Waar het over (mogelijk) vertrouwelijke informatie gaat merkt
de Commissie op dat het aan te raden is om deze uitsluitend met instemming
van de ouders aan derden ter beschikking te stellen.
13 LKC 01.085; de Commissie overwoog ook dat het uitblijven van de extra zorg
zich gedurende korte tijd voor had mogen doen, maar dan alleen op weg naar
een compleet begeleidingsaanbod.
14 LKC 01.131
15 LKC 01.080: ‘Nu de uitvoering van deze afspraken volgens plan verlopen is,
komt de Commissie tot de conclusie dat van onvoldoende zorg voor de
begeleiding … geen sprake is geweest. Dat er op dat moment nog geen
specifiek onderwijskundig beleid ten aanzien van meer begaafde leerlingen
was, doet daaraan niets af.’
16 Indien het gescheiden ouders betreft dienen beide ouders, ook indien één van
hen niet met het gezag over de kinderen is belast, desgewenst geïnformeerd
te worden. Laatstelijk bevestigd in LKC 03.059.
17 Een aantal keren hebben directies zich ook beroepen op een tekort
aan leraren. Als gevolg daarvan stonden bijvoorbeeld intern begeleiders en
remedial teachers voor de klas. Hoewel de Commissie wel begrip heeft voor de
problemen is zij niettemin van oordeel dat de school zorg moet blijven dragen
voor invulling van het zorgbeleid (onder meer in LKC 02.045).
JAARVERSLAG LKC 2003 11

JAARVERSLAG LKC 2003
12
groepsbesprekingen maar ook tussentijds wordt
geïnformeerd over nieuwe problemen;
• de leerkracht in de toekomst (sneller) initiatieven
onderneemt om bij problemen de intern begeleider in
te schakelen.
De Commissie adviseerde het bevoegd gezag tevens nader
beleid te ontwikkelen dat erop is gericht de zorgstructuur (...)
uit te breiden door:
• voor alle zorgleerlingen handelingsplannen op te stellen;
• het leerlingvolgsysteem uit te breiden met een
sociaal-emotionele component;
• de schriftelijke verslaglegging over de geboden zorg uit
te breiden en zo nodig te verbeteren.’ 18
In een ander geval nam de Commissie met verwondering
kennis van de activiteiten van een door de ouders zelf
ingeschakelde remedial teacher en de rol die de school
daarin gespeeld had. ‘Zeker nu de werkzaamheden van deze
remedial teacher ter vervanging dienden van de op school
aangeboden rekenstof en bovendien onder schooltijd plaatsvonden,
had het op de weg van de school gelegen tenminste
overleg te voeren over de inhoud van het aangebodene. Door
de regie over dit gedeelte van het aanbod van leerstof uit handen
te geven heeft de school ... onvoldoende inhoud gegeven
aan haar verantwoordelijkheid voor de inhoud van het te verstrekken
onderwijs.’ 19
Uit de voorbeelden wordt duidelijk dat de LKC grote
waarde hecht aan het ontwikkelen en gebruik maken van
een zorgstructuur. 20 Met name de continuïteit van de
begeleiding van leerlingen wordt door een structurele
benadering veilig gesteld. Het zijn vervolgens de kwaliteit
en inzet van de schoolteams en de individuele leerkrachten
die aan het zorgbeleid invulling geven.
Bij de behandeling van een klacht over de begeleiding
van een zorgleerling vraagt de Commissie daarom eerst
naar het binnen de school bestaande beleid. Het beleid
zelf wordt marginaal (dit is terughoudend) getoetst:
18 LKC 00.063/086; deze criteria worden eveneens gehanteerd in
LKC 03.027 en geven derhalve een constante lijn in de adviezen
van de LKC weer.
19 LKC 01.133
20 Dat deze structuur kan bestaan uit het hanteren van individuele
leerlijnen voor alle leerlingen overwoog de LKC eveneens in 01.133.
21 LKC 99.001
22 LKC 01.124
23 LKC 02.027
24 Naast meer praktische overwegingen als bereikbaarheid, de
mogelijkheid van overblijven en dergelijke.
25 LKC 02.012
26 LKC 02.078; klacht gegrond vanwege het onvoldoende bijdragen aan
het veiligheidsgevoel van tenminste een aantal leerlingen.
27 LKC 03.016
28 LKC 03.011/012
29 LKC 98.002, klacht ongegrond.
alleen als dit ondoelmatig of ontoereikend is of indien er
op een wezenlijk onderdeel geen beleid is, spreekt de
Commissie zich daarover uit. De gedachte daarachter is
dat aan een school binnen de kaders die er zijn (wetten,
door het bevoegd gezag vastgesteld beleid en dergelijke)
de vrijheid toekomt het onderwijs naar eigen inzicht
vorm te geven. Het is niet aan de klachtencommissie om
gedetailleerd voor te schrijven welk zorgbeleid een school
moet hanteren.
Vervolgens bekijkt de Commissie of het handelen, waarover
de klacht gaat, in overeenstemming is met het vastgestelde
beleid. Als dat niet zo is, zullen daar goede redenen
voor aanwezig moeten zijn. Soms zijn deze gelegen
in de individualiteit van de betrokken leerling. Want hoe
belangrijk vastgesteld beleid ook kan zijn, het is niet het
hoogste goed. Dat is de begeleiding van leerlingen.
Soms verschillen ouders en de school van mening over
de wenselijkheid of de noodzaak van het afnemen van
een test. Ook kan er onenigheid over de waardering van
extern opgestelde testrapporten bestaan. Financiële
beperkingen kunnen een rol spelen bij het bepalen of een
leerling extern getest kan worden of niet. Als de school
het op inhoudelijke gronden niet nodig acht dat een leerling
extern getest wordt, hoeft een verzoek van de ouders
daartoe niet gehonoreerd te worden. 21 Wel dienen
ouders er dan op gewezen te worden dat zij te allen tijde
zelf en voor eigen rekening hun kind extern kunnen
laten testen. Als een school zorgmaatregelen, zoals het
laten afnemen van een test, wel wenselijk of noodzakelijk
acht, dienen deze ook zo snel mogelijk te worden getroffen.
22 Dat het vaststellen van die noodzaak niet altijd
eenvoudig is, blijkt uit het voorbeeld van de leerling die
qua leerprestaties weliswaar redelijk scoorde, maar van
wie de ouders consequent aangaven dat het toch niet
goed ging. Ook de leerkracht merkte wel dat er iets niet
goed zat, maar hij schreef dat toe aan motivatieproblemen.
De school had op de momenten dat daar aanleiding
voor was extra begeleiding verzorgd en dat ook geregistreerd.
De ouders lieten hun dochter extern testen en
daarbij bleek dat zij dyslectisch was. De Commissie
kwam tot de conclusie ‘... dat de door de school gehanteerde
cijfermatige criteria niet in alle gevallen afdoende zijn voor
een tijdige signalering van leerproblemen. ... Het is raadzaam
KLIMAAT
ook andere ... criteria een rol te laten spelen bij de afweging of
er een onderzoek moet worden aangevraagd. Hierbij valt met
name te denken aan de professionele inbreng van leerkrachten
en de informatie van ouders.’ 23
Alleen al gelet op de hoeveelheid tijd die leerlingen, leerkrachten,
directies en ondersteunend personeel op school
doorbrengen is het van belang aandacht te besteden aan de
manier waarop alle betrokkenen met elkaar omgaan. Vaak
zullen ouders dit ook betrekken bij het bepalen van de
keuze naar welke school zij hun kinderen laten gaan. 24
Veiligheid (helaas niet alleen meer in de zin van geborgenheid,
maar ook fysieke veiligheid), de mate van vrijheid
of juist strengheid, welke levensbeschouwing wordt
uitgedragen, hoe sluit de sfeer op school aan bij die van
thuis, hoe is de aansluiting van een VO-school op de
basisschool, kiest de school voor een bepaalde omvang,
het zijn elementen die mede bepalend zijn voor het op
een school heersende pedagogische klimaat.
De primaire verantwoordelijkheid voor het zorg dragen
voor een veilige en rustige leer- en werkomgeving op een
school ligt bij de directie. 25 In het verlengde van die verantwoordelijkheid
rust op de leerkrachten de taak om die
rust en veiligheid in hun klassen en groepen te creëren.
Die vertaalslag verloopt niet altijd even gemakkelijk, al
was het maar omdat een leerkracht te maken heeft met
een klas vol individuen. Dat bergt het risico in zich dat
het een enkele keer niet klikt. Dat kan leiden tot ongenoegen
en uitmonden in een klacht bij de LKC. Soms
ook ontvangt de LKC een klacht (of meerdere) over leerkrachten
die, althans volgens de klagers, niet in staat zijn
een goede opvoedkundige omgeving te scheppen.
Een moeder stelde dat haar zoon zich in zijn groep op de
basisschool niet veilig voelde en dat de leerkracht daar de oorzaak
van was. De moeder noemde een aantal voorbeelden
waaruit dat zou moeten blijken. Zo speelde de leerkracht aan
het begin van de gymles tikkertjesvoetbal, waarbij het de
bedoeling was dat hij de leerlingen raakte. De Commissie ‘...
acht het waarschijnlijk dat een aantal leerlingen daarvoor een
zeker enthousiasme opbrengt. Bij de beoordeling van deze
klacht gaat het echter juist om die leerlingen, waarvoor dat
niet geldt. Deze leerlingen ... kunnen een dergelijk spel als
zeer intimiderend en beangstigend ervaren.’ 26
Niettemin hoeft een leerkracht niet iedere gevoeligheid te
ontzien bij het creëren van de gewenste sfeer in de groep.
Een ouderpaar klaagde erover dat hun zoon stelselmatig
vervelend behandeld werd door de leerkracht. Deze was
in de loop van het schooljaar juist in deze groep geplaatst
omdat er een vervelende sfeer hing. Bij de behandeling
van de klacht bleek dat de leerling inderdaad meer dan
gemiddeld terechtgewezen werd en regelmatig uit de klas
gestuurd werd. Naar het oordeel van de Commissie was
dat echter niet zozeer het gevolg van onheus optreden
van de leerkracht als wel van diens pedagogische aanpak:
‘Deze was onmiskenbaar anders dan de leerlingen dat schooljaar
gewend waren en daar was ook alle aanleiding voor.’ 27
Bij niet lesgebonden activiteiten is de sfeer vaak losser
dan tijdens de reguliere schoolweek. Ook in die situaties
blijft de verantwoordelijkheid voor het pedagogisch klimaat
in volle omvang op de professionele begeleiders
rusten. Daarbij is het belangrijk dat de school eventuele
niet-professionele begeleiders van tevoren op een aantal
punten duidelijk instrueert. 28 Bijvoorbeeld over de
manier waarop kinderen tot de orde geroepen worden en
hoe de volwassenen met elkaar omgaan. Afspraken over
het gebruik van alcohol kunnen daaronder vallen en ook
de mate van onderlinge intimiteit. Hoewel het - ook naar
het oordeel van de Commissie - volwassenen vrij staat
om een relatie met elkaar aan te gaan, is daarbij tijdens
een schoolkamp enige terughoudendheid geboden.
Toen er een klacht ingediend werd over de directeur die tijdens
het schoolkamp een relatie met een begeleidende moeder aanknoopte
overwoog de Commissie: ‘... dat voor haar de kern
van de klacht niet is óf er daadwerkelijk een verhouding
gestart is, maar of hiervan leerlingen getuige geweest zijn door
emotioneel en/of erotisch gekleurde gedragingen van verweerder,
die niet in de uitoefening van zijn functie tijdens een
schoolkamp passen.’ 29
JAARVERSLAG LKC 2003
13

JAARVERSLAG LKC 2003
14
SANCTIES
Scholen hebben behoefte aan mogelijkheden en middelen
om corrigerend op te treden tegen leerlingen die zich niet
aan de afspraken of regels houden. De manier waarop de
school daarmee omgaat behoort in beginsel tot haar eigen
beleidsvrijheid. De Commissie is daarom terughoudend
in de toetsing van opgelegde strafmaatregelen: ‘Voor wat
betreft de ... opgelegde sancties is de Commissie van oordeel
dat dit tot het beleidsterrein van de school behoort. Het is de
Commissie evenwel niet gebleken dat de mogelijke sancties, die
alle helder verwoord zijn in de schoolgids, buitensporig zijn.
De Commissie kan verweerders volgen in de stelling dat een
gestructureerde aanpak door middel van duidelijke, consistente
regelgeving voor lwoo-leerlingen nodig is.’ 30 In dit citaat
staan in grote lijnen de criteria waaraan de LKC opgelegde
straffen beoordeelt indien daarover een klacht is ingediend.
De zwaarte van de sanctie dient in juiste verhouding
te staan tot de ernst van het vergrijp. Buitensporig
vond de Commissie verwijdering van een leerling van
een excursie vanwege overtreding van een alcoholverbod.
De Commissie was van oordeel dat er eerder sprake was
van een foutieve inschatting van de leerling van het effect
van alcohol dan van bewust wangedrag. De straf stond
daarom naar het oordeel van de Commissie niet in verhouding
tot het vergrijp. 31
Ook dient de school zorgvuldigheid te betrachten bij het
opleggen van sancties. Zo had de directeur, alvorens een
zevenjarige leerling voor een dag te schorsen, niet alleen
op het verhaal van de leerkracht af moeten gaan, maar
ook de leerling zelf zijn verhaal moeten laten doen.
De overweging daarover: ‘De Commissie onderschrijft de
gedachte dat naarmate de maatregel sneller na de aanleiding
daartoe ten uitvoer wordt gelegd, het effect waarschijnlijk groter
zal zijn. Snelheid dient echter niet ten koste te gaan van de
zorgvuldigheid bij het nemen van de beslissing.’ Omdat het
zo’n jonge leerling betrof was de Commissie overigens ook van
oordeel dat de moeder van het kind in dit geval bij het horen
aanwezig had moeten zijn. 32
SCHORSING EN VERWIJDERING 33
De meest ingrijpende strafmaatregel in de onderwijspraktijk
is het definitief verwijderen van een leerling van
school. Vaak wordt vanwege de, althans in de ogen van de
school, onhoudbare situatie de leerling in afwachting van
de verwijdering de toegang tot de school of de lessen ontzegd
(schorsing).
Omdat in het openbaar onderwijs tegen deze maatregelen
de rechtsmiddelen bezwaar en beroep openstaan, staat de
inhoud van een schorsings- of verwijderingsbesluit bij de
LKC niet ter discussie. De Commissie spreekt wel haar
oordeel uit over de bejegeningsaspecten rondom zo’n
besluit. Meermaals 34 heeft de LKC uitgesproken dat dergelijke
ingrijpende besluiten zorgvuldig moeten worden
genomen. Dat betekent dat in ieder geval in overeenstemming
met wettelijke voorschriften worden gehandeld.
Zo acht de Commissie het niet vermelden van de mogelijkheid
van het indienen van een bezwaarschrift in strijd
met de zorgvuldigheid en daarom klachtwaardig. Naar
het oordeel van de Commissie dienen de ouders van een
leerling in iedere fase van de verwijderingsprocedure
schriftelijk te worden geïnformeerd. 35
Ook al is de situatie op school onhoudbaar en kan een
oplossing alleen gevonden worden in het nemen van
rigoureuze maatregelen, dan nog dient de school zich
bewust te zijn van de zorgplicht die op haar rust.
Een vader klaagde erover dat zijn zoon om voor hem volstrekt
onduidelijke redenen voor onbepaalde tijd niet tot de lessen en
de school werd toegelaten. De onduidelijkheid bleek vooral te
wijten aan problemen in de communicatie; problemen overigens
waarin klager zelf (fors) de hand gehad bleek te hebben.
De Commissie stelde vast dat de zoon inderdaad ontoelaatbaar
gedrag had vertoond op school. Zowel uit het belang van
orde en rust op school als uit pedagogisch oogpunt waren
strenge maatregelen op hun plaats. De school besloot de leerling
de toegang tot de lessen te ontzeggen en hem huiswerkopdrachten
te geven die op school werden nagekeken. De
Commissie onderschreef deze aanpak en kwalificeerde deze
niet als het opleggen van een schorsing. 36 Door het treffen
van deze maatregel kon de situatie tot rust komen zonder dat
de school onmiddellijk naar nog zwaardere middelen hoefde te
grijpen.
Feitelijk bleek er echter na enige tijd nauwelijks meer verschil
met een schorsing, zeker niet toen het verstrekken van huiswerkopdrachten
in het slop raakte. De school heeft nog wel
enige inspanning verricht om de leerling op een goede plaats te
krijgen, maar hij belandde uiteindelijk toch tussen de wal en
het schip. De Commissie was van oordeel dat de school aldus
ernstig tekort was geschoten in het naleven van haar zorgplicht
jegens de leerling. 37
Tot die zorgplicht behoort, ook als er wel sprake is van een formele
schorsing, het aanbieden van schoolwerk dat de leerling
thuis kan maken: ‘Als een leerling wordt geschorst, moet de
school de desbetreffende leerling ... de mogelijkheid bieden om
zo goed en zo kwaad als het kan de lesstof tot zich te nemen.
Dat geldt des te meer als, ... , de geschorste leerling leerplichtig
is.’ 38
BEOORDELINGEN
Dat leerlingen het niet eens zijn met de beoordeling van
het door hen gemaakte werk is van alle tijden. In een aantal
gevallen leidt dat tot een klacht bij de LKC. Het betreft
dan echter wel gevallen, waarin iets bijzonders aan de
hand is: de LKC is er niet als beroepsinstantie tegen de
beoordeling van alle overhoringen. Sterker nog: ook in die
gevallen waarin de LKC klachten over een beoordeling in
behandeling nam, heeft zij niet die beoordeling zelf - bij
uitstek behorend tot het professionele domein van de
docent - beschouwd, maar wel de manier waarop die
beoordeling tot stand gekomen is.
Niet alledaags was de situatie waarin een docent tegen de
kerstvakantie de school definitief verliet met achterlating
van rapportcijfers voor de leerlingen, maar met medeneming
van de samenstellende delen daarvan. Een leerling
stelde dat een door hem wel ingeleverd werkstuk ten
onrechte als niet ingeleverd (en daarom gehonoreerd met
een 1) was betrokken bij de vaststelling van zijn cijfer.
Aan de vertrokken docent kon geen opheldering meer
worden gevraagd.
De vraag was of de school terecht vasthield aan het door
de docent vastgestelde cijfer. De directie bracht naar voren
dat de leerling geen sluitend overzicht van de door hem
behaalde cijfers kon overleggen. De Commissie kwam tot
het oordeel dat de verantwoordelijkheid voor de registratie
van door de leerlingen behaalde resultaten uitsluitend bij
de school gelegen is. ‘Zo er op dit gebied van de leerlingen
iets verwacht wordt, dient dat een pedagogisch en niet een
bewijsrechtelijk doel.’ 39
Het komt vaker voor dat een onregelmatigheid bij een
proefwerk of tentamen leidt tot toekenning van het
cijfer 1. In sommige omstandigheden kan de docent (of
de docentenvergadering) daar naar het oordeel van de
Commissie niet onverkort aan vasthouden. Een leerling
kwam één rapportpunt tekort om te worden bevorderd
naar 4 gymnasium. Dat kwam onder meer door een
(betwiste) 1 voor een proefwerk. Een verzoek om revisie
van de bevorderingsbeslissing was afgewezen. De
Commissie vond zo’n cijfer van dien aard dat het in de
rede ligt over de juistheid daarvan iedere twijfel weg te
nemen. Het advies luidde om alsnog een revisievergadering
te beleggen. 40
Dat bepaalde ongewenste gedragingen rondom een proefwerk
of opdracht bestraft worden met toekenning van het
cijfer 1, moet voor de leerlingen van tevoren duidelijk zijn.
De leerling die zich niet op de juiste wijze ziek had
gemeld op de dag dat hij een presentatie moest verzorgen
en op die grond een 1 kreeg, klaagde daar met succes over:
‘Het feit dat (de leerling) vooraf onvoldoende duidelijk is
gemaakt wat de gevolgen zouden zijn van vluchtgedrag in
combinatie met de ingrijpende gevolgen van de straf, zou
reden moeten zijn geweest voor het bevoegd gezag om het eerder
gegeven cijfer niet te handhaven.’ 41
30 LKC 01.020
31 LKC 01.018; dat de ouders van de naar huis gestuurde leerling
niet vooraf op de hoogte waren gebracht van het naar huis sturen
achtte de Commissie eveneens klachtwaardig.
32 LKC 02.045
33 In het Jaarverslag 2002 is aandacht besteed aan de verhouding
tussen het indienen van een klacht en de mogelijkheid van bezwaar
en beroep.
34 Bijvoorbeeld in LKC 02.029, waar de gang van zaken rondom de
schorsing deel uitmaakte van de klacht. Vaker ook stuit de
Commissie op onregelmatigheden en wijdt zij daar een ambtshalve
overweging aan.
35 LKC 02.041
36 Onder verwijzing naar een protocol van de Algemene Vereniging van
Schoolleiders, waarin de mogelijkheid genoemd wordt een time-out
maatregel te treffen.
37 LKC 03.024
38 LKC 02.030; ook al is de communicatie vaak verstoord, rust
niettemin op de school de verplichting deze op gang te houden.
39 LKC 03.080; het mocht de leerling overigens niet baten: ook na
aanpassing van het cijfer voldeed hij niet aan de criteria om te
worden bevorderd naar de door hem gewenste klas.
40 LKC 01.096; het betrof, zoals wel vaker bij klachten rondom
bevordering, een versnelde behandeling.
41 LKC 03.076
JAARVERSLAG LKC 2003 15

JAARVERSLAG LKC 2003
16
Bijzonder was de klacht van een docent over een toegekend
cijfer. Zij was het er niet mee eens dat een door haar gegeven
cijfer door een aan de school fungerende geschillencommissie
was verhoogd. De docent ontzegde de leden van die commissie
de deskundigheid om een beoordeling op haar vakgebied te
beoordelen.
De Commissie onderschreef de stelling van de docente dat bij
een vakinhoudelijke beoordeling vak(groep)genoten dienen te
worden betrokken. Een deel van de beoordeling van een werkstuk
heeft echter betrekking op de manier waarop het gemaakt
is. De herbeoordeling was naar het oordeel van de Commissie
op die aspecten gebaseerd. Daarvoor waren wel onderwijskundige
kwaliteiten vereist, maar niet per se vakinhoudelijke. De
klacht was daarom ongegrond. 42
Met enige regelmaat ontvangt de LKC klachten waarin
ouders stellen dat zij nooit op de hoogte zijn gebracht van
achterblijvende leerprestaties van hun kind. Ook uit de
schoolrapporten valt dan niet op te maken dat de leerling
op een ander niveau beoordeeld wordt dan wanneer hij
een gemiddelde ontwikkeling zou doormaken. Dit ‘pedagogisch
cijferen’ vindt plaats om de leerling inzicht te
geven hoe hij scoort ten opzichte van zijn eigen mogelijkheden.
Vaak ook is er sprake van een zogenaamde eigen
42 LKC 02.071
43 Hier is sprake van voortschrijdend inzicht: in 1998 huldigde de Commissie
nog de opvatting dat het mogelijk moet zijn om een rapport zodanig op te
stellen dat het zonder mondelinge toelichting inzicht geeft in de resultaten
van de leerling (LKC 98.007).
44 LKC 03.061 en LKC 03.099
45 LKC 99.077
46 LKC 03.073; hoewel er een extern advies lag dat de school niet gevolgd had,
was de Commissie van oordeel dat de school zorgvuldig genoeg tot haar
besluit was gekomen.
47 LKC 03.098
48 LKC 01.095
49 LKC 01.097
50 LKC 03.094
leerlijn voor de leerling, waarbij hij leerstof op een eigen,
van het gemiddelde van de klas afwijkend, niveau krijgt
aangeboden. Deze werkwijze is algemeen geaccepteerd
en ook de Commissie onderschrijft deze manier om leerlingen
te stimuleren. 43 Wel stelt deze manier van becijferen
hoge eisen aan de communicatie tussen school en
ouders: voor de ouders moet duidelijk zijn op welk
niveau hun kind functioneert. 44 Zij mogen door het
opstellen van een stimulerend rapport niet op het verkeerde
been worden gezet. 45
BEVORDERING EN SCHOOLADVIES
Over of niet? Zowel in het primair als in het voortgezet
onderwijs is het een vraag die, vooral tegen het einde van
het schooljaar, steeds meer op de voorgrond komt te
staan. Aan het einde van de basisschool en van de
periode van basisvorming in het VO doet zich ook nog
eens de vraag voor welk vervolg er aan het tot dan toe
genoten onderwijs gegeven gaat worden. Gelet op de
belangen die ermee gemoeid zijn en de soms hoge verwachtingen
die leerlingen en hun ouders hebben van de
schoolloopbaan, is het niet verwonderlijk dat regelmatig
klachten over de gang van zaken rondom deze beslissingen
aan de LKC worden voorgelegd.
De Commissie is, net als bij het beoordelen van gegeven
cijfers, terughoudend in haar toetsing. In de klacht over
het niet bevorderen van een leerling van groep 2 naar
groep 3 (primair onderwijs) zette zij de criteria op een rij:
‘Slechts indien de beslissing tot stand is gekomen zonder deugdelijk
te zijn voorbereid of indien de beschikbare gegevens kennelijk
tot een andere beslissing hadden dienen te leiden, zal
een klacht hierover gegrond verklaard worden. Van een
ondeugdelijke voorbereiding kan sprake zijn indien (bijvoorbeeld)
geen overleg heeft plaatsgevonden met de ouders of verzorgenden,
indien wel beschikbare gegevens niet bij het nemen
van de beslissing zijn betrokken of indien geen extern advies is
ingewonnen terwijl daarvoor wel een duidelijke aanleiding
bestond. Bij het beoordelen van de vraag of de beschikbare
gegevens tot een bepaalde beslissing moeten leiden beschikt de
school over een ruime mate van professionele vrijheid.’ 46
Met name in het basisonderwijs doet zich ook de situatie
voor dat het juist de ouders zijn die erop aandringen dat
hun kind een jaar langer in dezelfde groep blijft.
Twee (gescheiden) ouders verschilden met elkaar van
mening over de vraag of hun dochter groep 8 zou moeten
overdoen of niet. Het schoolteam was al net zo verdeeld.
De Cito-uitslag wees allerminst in de richting van een
verlengde periode op de basisschool. Niettemin waren de
groepsleerkracht en de moeder van mening dat de sociaal-emotionele
ontwikkeling van de leerling gebaat zou
zijn bij zo’n verlenging. Aldus geschiedde, tot ongenoegen
van de vader. De LKC overwoog dat het op de weg
van de school ligt om op een professionele manier een
zorgvuldige afweging te maken en de gemaakte keuze te
motiveren. 47
In het voortgezet onderwijs liggen bevorderingsnormen
doorgaans vast in de schoolgids of een ander document
dat aan de leerlingen en hun ouders ter beschikking
wordt gesteld. Het spreekt voor zich dat deze vastgelegde
normen in beginsel doorslaggevend zijn bij een beslissing
tot bevordering. Is echter besloten om een leerling te
bespreken in een revisievergadering, dan gaat het niet
aan uitsluitend de cijfermatige normering bij de besluitvorming
te betrekken: dan dienen alle relevante belangen
en omstandigheden te worden beoordeeld. 48
In de normering bevindt zich altijd wel een grijs gebied,
de verblijfplaats van de zogeheten ‘bespreekgevallen’. Een
ouderpaar klaagde erover dat de school geen objectieve
en doorzichtige criteria hanteerde bij de beslissing om
hun dochter niet naar 4 gymnasium te bevorderen. De
docentenvergadering had vooral de werkhouding van de
leerling aan de beslissing ten grondslag gelegd. Het
gebruik van onder meer het criterium ‘werkhouding’
stond, naast bijvoorbeeld ‘zelfreflectie’, en ‘zelfstandigheid’
vermeld in het voor bevordering geldende normenboek.
Doordat iedere docent in de vergadering een eigen
inbreng heeft en zijn of haar mening over het leren en
presteren van de leerling geeft, ontstaat volgens de
Commissie een voldoende geobjectiveerd beeld.
‘Anders dan klagers heeft de Commissie op het hanteren van
deze criteria dan ook geen kritiek.’ 49
Een bijzondere categorie besluiten betreft het schooladvies
aan het einde van de basisschool. In combinatie
met (meestal) de Cito-score is dit advies bepalend voor de
toelating tot het voortgezet onderwijs. De leerkracht die
volhield dat de ouders volledig vrij waren in hun keuze
voor voortgezet onderwijs voor hun dochter had formeel
wel gelijk: het staat ouders vrij om hun kind waar dan
ook aan te melden. De leerkracht was echter ook op de
hoogte van het toelatingsbeleid van de door de ouders en
hun dochter beoogde school. Zonder positief schooladvies
zou de leerling daar niet worden toegelaten. Die kennis
had hij met de ouders en hun dochter moeten delen
vond de Commissie: ‘Door de bij hem bekende informatie
over de gang van zaken bij de toelating van leerlingen op de
VO-school niet of niet volledig met klagers te delen, heeft verweerder
bij hen ten onrechte de indruk gewekt dat hun
mening doorslaggevend zou zijn... .’ 50
De ouders die erover klaagden dat hun dochter niet een
jaar langer op de basisschool mocht blijven om een (door
hen veronderstelde) leerachterstand weg te werken, zagen
hun klacht ongegrond verklaard. De uitkomsten van alle
toetsen en het schooladvies (VMBO, basisberoepsgerichte
leerweg) lagen op één lijn. Het advies was daarom naar
het oordeel van de Commissie voldoende onderbouwd en
consistent. De Commissie nam met instemming kennis
van het feit dat de leerling niettemin in de gelegenheid
gesteld werd groep 8 nogmaals te volgen. Zoals al eerder
vermeld is het soms goed genoegen te nemen met een
‘second-best’-oplossing als door tegenstand van (bijvoorbeeld)
ouders de beste oplossing niet haalbaar is.
Of de school daartoe overgaat behoort ook tot haar eigen
professionele beoordeling: een klacht hierover zal de
Commissie alleen dan gegrond verklaren als de school
niet in redelijkheid tot die beslissing heeft kunnen
komen (marginale toetsing).
CONCLUSIE
Veel ouders kiezen een school vanwege de onderwijskundige
en/of de opvoedkundige filosofie. Het is een van de
mogelijkheden voor scholen om zich te onderscheiden
van andere. Directies en docenten leggen er vaak eer in
om die filosofie in de praktijk te brengen. Waar mensen
zozeer betrokken zijn op hetzelfde, het beste onderwijs
voor hun kinderen/leerlingen, kunnen niet alleen hechte
bondgenootschappen, maar ook de diepste verschillen
van mening ontstaan. Klachten over deze materie bieden
vaak inzicht in de enorme betrokkenheid van zowel de
klagers als de verweerders.
De LKC is in beginsel terughoudend bij het toetsen van
het professionele handelen van leerkrachten en directies.
Bij het uitoefenen van hun belangwekkende en verantwoordelijke
werkzaamheden moeten zij over handelingsvrijheid
kunnen beschikken. Hebben zij die niet of wordt
al hun doen en laten achteraf op een goudschaaltje gewogen,
dan leidt dat tot passiviteit en defensief handelen.
En dat gaat weer ten koste van de creativiteit die vereist is
om kinderen in de richting van volwassenheid te begeleiden.
De LKC betrekt daarom niet alleen het resultaat van
het professionele handelen in haar beoordeling, maar
meer nog de weg waarlangs dat resultaat is bereikt. Zo
probeert de LKC invulling te geven aan haar opdracht een
positieve bijdrage te leveren aan de kwaliteit van het
onderwijs.
JAARVERSLAG LKC 2003 17

JAARVERSLAG LKC 2003
18
Organisatie en werkwijze
van de LKC
I NLEIDING
Net als de bij haar aangesloten scholen is de LKC een
lerende organisatie. Hoewel de hoofdlijn van behandeling
van klachten in het vijfjarige bestaan niet is gewijzigd,
heeft de Commissie aan de hand van opgedane ervaringen
op die lijn wel verfijningen en nuanceringen aangebracht.
Grof geschetst ziet de procedure van klachtbehandeling er
als volgt uit. Een klacht wordt behandeld door een
Commissie die bestaat uit drie personen, te weten een
voorzitter en twee leden. In het totaal bestaat de LKC uit
zes voorzitters en elf leden. Indien de klacht daar aanleiding
toe biedt - bijvoorbeeld in geval van discriminatie of
ongewenste intimiteiten - zit er tenminste één lid met
een specifieke deskundigheid in de Commissie.
Een klacht wordt door het secretariaat in samenspraak
met de voorzitter van de behandelende Commissie
samengevat. Deze samenvatting is het uitgangspunt van
de verdere behandeling. Degene tegen wie de klacht
gericht is (in de stukken van de commissie verweerder
genoemd) ontvangt een verzoek van de LKC om schriftelijk
verweer te voeren tegen de klacht. In beginsel krijgen
verweerders drie weken de tijd om hun verweerschrift in
te dienen. Beide partijen ontvangen, hoge uitzonderingen
daargelaten, afschrift van alle stukken die door de andere
partij of door derden aan de Commissie zijn toegestuurd.
In de volgende fase vindt de mondelinge behandeling van
de klacht plaats. Partijen worden op een zitting van de
Commissie in de gelegenheid gesteld hun standpunt
nader toe te lichten en op dat van de andere partij te reageren.
De Commissie hoort eventuele getuigen of deskundigen
en ook stelt zij vragen aan de partijen. Na de
zitting beraadt zij zich in beslotenheid (raadkamer) over
de gegrondheid van de klacht en het advies dat zij aan het
bestuur van de school uit zal brengen. Binnen vier weken
na de zitting (indien nodig met eenmaal vier weken te
verlengen) brengt de Commissie haar advies uit aan het
bevoegd gezag. De klager en de verweerder(s) ontvangen
afschrift van het advies. Het bevoegd gezag dient ten slot-
te binnen vier weken aan de klager en aan de Commissie
te laten weten of het instemt met het oordeel over de
gegrondheid en of het de eventuele aanbevelingen overneemt.
Al met al duurt de behandeling van een klacht op de
beschreven manier ongeveer drie maanden. Het
Reglement van de LKC bevat echter een bepaling die het
mogelijk maakt een klacht versneld te behandelen indien
de daarbij betrokken belangen daartoe aanleiding bieden.
In dat geval worden alle termijnen verkort om aan de
behoefte aan een snel advies te kunnen voldoen. Meestal
kunnen de betrokkenen één dag na de zitting al mondeling
op de hoogte worden gebracht van het oordeel van de
Commissie. In 2003 heeft de LKC zes klachten versneld
behandeld.
S TUDIEDAG
Jaarlijks belegt de LKC een studiedag waarop een onderwerp,
waarmee de Commissie regelmatig te maken heeft,
verder wordt uitgediept. In dat kader reisde de LKC op
29 oktober 2003 af naar Almere om daar kennis te
nemen van de manier waarop de Bestuurscommissie
Openbaar Onderwijs Almere vorm heeft gegeven aan de
leerlingenzorg in die gemeente. De Bestuurscommissie
bestrijkt, net als de LKC, zowel het primair als het voortgezet
en het voortgezet speciaal onderwijs. Daardoor was
het voor de Commissie mogelijk veel zaken, die bij de
klachtbehandeling regelmatig aan de orde komen, in de
werkelijkheid en van dichtbij te aanschouwen.
In groepjes bezochten de Commissieleden en de medewerkers
van het secretariaat van de Commissie enkele
basisscholen, een school voor speciaal basisonderwijs,
een Praktijkschool, een school voor voortgezet onderwijs
en een orthopedagogisch en didactisch centrum (OPDC,
een school waar leerlingen aanvullend op de basisschool
voorbereid worden op het voortgezet onderwijs). Met
directeuren, intern leerlingbegeleiders en docenten werd
bekeken en besproken hoe de zorg op de scholen is georganiseerd
en hoe dat in de praktijk uitpakt.
JAARVERSLAG LKC 2003 19

JAARVERSLAG LKC 2003
20
Wat de Commissie in de eerste plaats is opgevallen is de
bevlogenheid waarmee de individuele leerkrachten en de
teams op de scholen aan het werk zijn. Ook waren de
leerlingen veel rustiger aan het werk dan de meeste
bezoekers verwacht hadden.
De gedachte achter Weer Samen Naar School blijkt in
Almere te zijn aangeslagen: zorgleerlingen worden waar
mogelijk begeleid zonder hen uit het reguliere onderwijs
te halen. Zowel op de basisscholen als in het voortgezet
onderwijs wordt intensief aandacht besteed aan de zorgleerlingen
(10 tot 15% van de totale schoolpopulatie).
Voornamelijk met behulp van interne leerlingbegeleiding,
ambulante ondersteuning en leerwegondersteuning worden
zij binnen het reguliere onderwijs begeleid.
Op basis van door de scholen aangegeven behoeften stelt
de Bestuurscommissie kadernotities op die voor meer
jaren gelden. Uitgangspunt daarbij is dat het bestuur
investeert in mensen in het onderwijs. Op deze manier
probeert het bestuur de omvang en de kwaliteit van de
extra zorg aan leerlingen voor langere tijd te borgen.
Het streven is om een doorlopende lijn aan te brengen
tussen het primair en het voortgezet onderwijs. Dat is
nog te vaak afhankelijk van de persoon van de leerkracht
of de intern leerlingbegeleider. Men verwacht dat het
geautomatiseerd opslaan van alle leerlinggegevens het
mogelijk zal maken de overdracht te verbeteren.
Over de rol van de LKC bij het verhogen van de kwaliteit
van het onderwijs merkte één van de praktijkmensen op
dat de adviezen vaak te abstract en te moeilijk geformuleerd
zijn. Ook de informatie over de werkwijze en de
mogelijkheden van de klachtencommissie zou in voor
iedereen begrijpelijke taal moeten worden opgesteld.
Ouders die naar de LKC stappen voelen zich volgens de
mensen in het veld vaak niet begrepen. Dat komt ook
terug in de adviezen van de LKC. De mensen in het
veld hebben behoefte aan aanwijzingen over mogelijkheden
om de communicatie met juist deze ouders open te
houden.
Tot slot vroeg één van de aanwezigen voor een open oog,
ook bij de LKC, voor de problematische situatie waarin
veel zorgleerlingen zich bevinden. Zij hebben niet alleen
op school te kampen met (soms grote) problemen, maar
ook buiten school. Uit de adviezen van de LKC blijkt niet
altijd dat deze zich daar bewust van is. Het advies van
deze praktijkman luidde om goed te blijven kijken naar
oorzaken en gevolgen.
De Commissie heeft de studiedag als buitengewoon leerzaam
ervaren. Het was goed om ook (of juist) buiten een
klachtsituatie kennis te nemen van de praktijk die zo vaak
aan de Commissie ter beoordeling wordt voorgelegd. Aan
het eind van de dag bedankte de Commissie niet alleen
de Bestuurscommissie voor de perfecte voorbereiding en
invulling van de dag, maar ook alle scholen en hun medewerkers
die het mogelijk maakten dat de Commissie deze
kijk in de keuken - in een enkel geval ook letterlijk - kon
nemen.
AMBTSHALVE OVERWEGINGEN EN AANBEVELINGEN
De primaire taak van de LKC is zich uit te laten over de gegrondheid van een klacht. De manier waarop de
Commissie de ingediende klachten ter hand neemt is hier boven in de inleiding beschreven. Een selectie van de in
2003 verstrekte adviezen treft u in Hoofdstuk 3 van dit jaarverslag.
Bij de klachtbehandeling stuit de Commissie ook regelmatig op zaken waarover niet geklaagd is, maar die wel
vraagtekens oproepen. Indien er enig verband met de klacht is en het past in het verloop van de klachtbehandeling
besteedt de Commissie daar ter zitting vaak al aandacht aan. Deze onderwerpen kunnen ook terugkomen in de
adviezen van de Commissie ook al handelde de klacht er niet over. De Commissie besteedt daar dan, zoals zij dat
noemt, ambtshalve aandacht aan.
De eerste ambtshalve overwegingen en aanbevelingen gingen voornamelijk over de klachtbehandeling in een eerder
stadium en alles wat daarmee samenhangt. 1 Het was dan ook nog kort na de invoering van de Kwaliteitswet, die
(onder meer) de verplichting tot aansluiting bij een klachtencommissie regelde.
Inmiddels bevatten de adviezen van de LKC in toenemende mate ambtshalve overwegingen en aanbevelingen die
ook over andere onderwerpen dan de klacht gaan. Zo heeft de Commissie in 2003 buiten de klacht om aandacht
besteed aan de verplichting tot het toepassen van hoor en wederhoor alvorens na een incident maatregelen te treffen,
de noodzaak tot schriftelijke verslaglegging van gesprekken met ouders, de ontvankelijkheid als een klacht eerder
door het bevoegd gezag is behandeld en heeft zij in één geval ambtshalve geadviseerd een mediator in te schakelen. 2
Door het opnemen van deze ambtshalve overwegingen en aanbevelingen geeft de LKC inhoud aan haar taak:
Door het geven van een oordeel over de gegrondheid van een concrete klacht een bijdrage leveren aan de kwaliteitsverbetering
van het onderwijs in het algemeen.
KLACHTEN OVER HET OVERBLIJVEN
Ook tijdens het overblijven op school gaan er wel eens dingen mis die uiteindelijk leiden tot een klacht. Problemen
over het overblijven worden in eerste instantie vaak bij de groepsleerkracht en/of de directeur aangekaart. Als dat
niet leidt tot een oplossing en er een klacht bij de LKC wordt ingediend, is deze over het algemeen gericht tegen de
directeur.
Helemaal vanzelfsprekend is dat niet. Artikel 45 van de Wet op het primair onderwijs luidt:
Het bevoegd gezag stelt leerlingen in de gelegenheid onder toezicht de middagpauze in het schoolgebouw en op het
terrein van de school door te brengen. De kosten die hieruit voortvloeien komen voor rekening van de ouders, voogden
of verzorgers. Het bevoegd gezag kan de overblijfmogelijkheid zelf organiseren. Indien leerlingen van de mogelijkheid
bedoeld in de eerste volzin gebruik maken, draagt het bevoegd gezag zorg voor een verzekering tegen wettelijke
aansprakelijkheid. (…)
In veel gevallen wordt het overblijven georganiseerd door de Ouderraad en beperkt de school zich tot het beschikbaar
stellen van de ruimte om over te blijven. Niet zelden is het verweer tegen een ingediende klacht dan ook dat
het voorval dat tot de klacht geleid heeft niet onder de verantwoordelijkheid van de school valt. Een enkele keer heeft
dat verweer succes gehad. Het bestuur van de overblijf had besloten dat een leerling die regelmatig voor problemen
zou zorgen niet meer mocht overblijven. De moeder van de jongen diende daarop een klacht in die gericht was
tegen de directeur. De LKC oordeelde echter dat deze geen verantwoordelijkheid droeg voor het besluit en dat de
moeder haar klacht tegen het bestuur had moeten richten. 3
Latere adviezen van de LKC bevatten een meer materiële benadering, inhoudende dat indien de school zich op enigerlei
wijze met het overblijven bemoeit, zij daar ook op aangesproken kan worden. Een ouder klaagde erover dat er
tijdens het overblijven te weinig toezicht was en dat zich al een tweetal incidenten had voorgedaan. De directeur
verweerde zich door te stellen dat er, naast de overblijfouders, steeds een leerkracht op de achtergrond toezicht hield
en dat leerlingen na geconstateerde overtreding van de regels bestraft werden. De directie overlegde regelmatig met
het bestuur van de overblijf over de gang van zaken.
De LKC oordeelde dat de klacht gegrond was omdat er te weinig toezicht op de overblijvers gehouden werd. Zij
achtte de directie van de school daarvoor verantwoordelijk: zeker na een eerder incident had deze tot bijzondere
voorzichtigheid moeten manen, ook al was zij formeel-juridisch niet verantwoordelijk voor het overblijven. 4
1 Bijvoorbeeld LKC 99.077 over het opnemen van de klachtenregeling in de schoolgids,
een vaak terugkerende overweging van de Commissie.
2 Respectievelijk LKC 03.008, 03.020, 03.074, 03.029 en 03.073.
3 LKC 99.059
4 LKC 02.098
JAARVERSLAG LKC 2003 21

JAARVERSLAG LKC 2003
22
VARIA
Vertegenwoordiging ter zitting van verweerders
Partijen die bij een klacht zijn betrokken kunnen zich laten bijstaan door een gemachtigde. Ook als er sprake is
van meerdere verweerders, de klacht is bijvoorbeeld gericht tegen de directie en het bevoegd gezag, komt het voor dat
een van de verweerders zich ter zitting laat vertegenwoordigen door een andere verweerder. Deze laatste voert dan
namens beiden verweer. In beginsel is daar niets op tegen. Wel stelt de Commissie het ten zeerste op prijs indien zij
na afloop van de zitting zo volledig mogelijk geïnformeerd is over de aangelegenheid waarover zij advies gaat uitbrengen.
Wanneer een klacht dan ook gaat over feitelijke aangelegenheden heeft het sterk de voorkeur dat diegenen
die daar zelf bij aanwezig waren, en er dus uit de eerste hand verklaringen over kunnen afleggen, de zitting van de
Commissie bijwonen.
Wraking en verschoning
Het Reglement van de LKC 5 bevat een bepaling over wraking en verschoning. Wraking is aan de orde indien één
van de partijen van mening is dat er sprake is van feiten of omstandigheden waardoor de onpartijdigheid van de
Commissie schade zou kunnen leiden. In geval van verschoning is een commissielid zelf die mening toegedaan en
verzoekt daarom van de behandeling van de klacht te worden ontheven.
In 2003 is één maal een verzoek tot wraking ingediend. Een zittingvoorzitter had zich volgens klagers tijdens de
zitting partijdig opgesteld. Een dag na de zitting deelden zij de Commissie mee zeer ontevreden te zijn over het verloop
van de zitting, in het bijzonder over het optreden van de voorzitter. Zij dienden een verzoek tot wraking in.
De Commissie kwam na het afluisteren van gedeelten van de geluidsopname, die van de zitting gemaakt was, tot
het oordeel dat sommige uitspraken ter zitting wellicht minder gelukkig waren, maar dat er van partijdigheid geen
sprake was. Het verzoek om wraking werd daarom afgewezen.
Termijnen
De gemachtigde van een klager heeft zich tot de LKC gewend met vragen over termijnen voor het indienen van
stukken. Hij vond dat hem te weinig tijd gegund was tussen de ontvangst van het verweerschrift en de zitting.
Overleg met zijn cliënt bleek daardoor niet of nauwelijks mogelijk.
Hoewel de LKC de hand had gehouden aan de reglementaire termijnen, heeft zij wel besloten om waar mogelijk
tegemoet te komen aan de opgeworpen bezwaren, bijvoorbeeld door klachten zo snel mogelijk na ontvangst in
behandeling te nemen. Het gevolg daarvan is bijna altijd dat er meer tijd zit tussen de ontvangst van het verweerschrift
en de geplande zitting. Voor nadere stukken, zoals getuigenverklaringen en dergelijke, die kort voor de zitting
maar wel tijdig worden ingediend, biedt deze werkwijze geen soelaas. Bij een volgende wijziging van het Reglement
zullen alle daarin genoemde termijnen nog eens tegen het licht worden gehouden.
Brochures over klachten in het onderwijs
In 2003 zag een tweetal brochures over klagen in het onderwijs het licht. Met financiële steun van het Ministerie
van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen gaf een aantal ouderorganisaties een handreiking uit voor ouders met
een klacht over het onderwijs. De werkgeversorganisaties richtten zich met de uitgave “Klachten voorkomen” tot de
scholen. In beide uitgaven wordt alle betrokkenen bij een klacht nadrukkelijk geadviseerd de hakken niet te stevig in
het zand te plaatsen en zoveel mogelijk te blijven communiceren. 6
5 Het Reglement is evenals het Instellingsbesluit te vinden op de website lgc-lkc.nl
6 Tenzij de aard van de klacht zich daar niet toe leent. Een beschuldiging ter zake
van een zedendelict laat zich niet in een gesprek oplossen.
O NTWIKKELINGEN BINNEN DE C OMMISSIE EN HET SECRETARIAAT.
Ook in dit verslagjaar is de samenstelling van de Commissie niet gewijzigd. Wel hebben zich wederom enkele wijzigingen
in het personeelsbestand van het secretariaat van de Commissie voorgedaan. Mevrouw M.R. Backer is met
ingang van 1 januari 2003 benoemd tot secretaris van de LKC en in die hoedanigheid belast met de verantwoordelijkheid
voor de ondersteuning van de Commissie. Mevrouw E.J.J. Kits Nieuwenkamp is als adjunct-secretaris werkzaam
geweest vanaf 15 januari 2003. Mevrouw I.M. Speel, eveneens adjunct-secretaris, heeft het secretariaat per
1 juli 2003 verlaten. Met ingang van 15 september 2003 heeft mevrouw P.E. van Althuis haar plaats ingenomen.
Vanwege deze wisselingen en enige onderbezetting heeft het secretariaat gedurende de
tweede helft van het jaar op bescheiden schaal gebruik gemaakt van juristen op detacheringsbasis. Mede daardoor
is voorkomen dat de werkvoorraad aan het einde van het jaar onacceptabel hoog uit zou komen. In bijlage A van
dit verslag valt te lezen dat het aantal onderhanden dossiers aan het einde van 2003 exact even hoog was als een
jaar daarvoor (29).
DE AANSLUITING BIJ DE LKC
Nog steeds is er sprake van een groei van zowel het aantal bij de LKC aangesloten scholen als van het aantal leerlingen
op de aangesloten scholen. Het aantal scholen groeide met 71 tot 2446. Verreweg de meeste daarvan, 2182,
zijn openbare basisscholen. Op de aangesloten scholen zaten 721.880 leerlingen (in 2002: 675.150). Het aantal
aangesloten besturen is met 21 afgenomen tot 388. Aangenomen mag worden dat de reden hiervoor bestuurlijke
schaalvergroting is.
Het aantal aangesloten samenwerkingsverbanden WSNS is ongewijzigd gebleven (33). Anders dan verwacht hebben
zich geen nieuwe onderwijsbegeleidingsdiensten of muziekscholen aangemeld. De LKC heeft binnen deze groep
in 2003 ook niet actief geworven.
JAARVERSLAG LKC 2003 23

JAARVERSLAG LKC 2003
24
Uitkomst van de door de LKC
in 2003 afgewikkelde klachten
INLEIDING
Zoals ieder jaar heeft de LKC een selectie gemaakt van de
in het verslagjaar uitgebrachte adviezen. De daaraan ten
grondslag liggende klachten zijn hetzij representatief voor
het soort klachten in het algemeen, hetzij opmerkelijk
genoeg om hier weer te geven.
De klachten worden weergegeven in sterk samengevatte
vorm. Alleen de essentie van het advies wordt weergegeven,
waardoor de lezer snel een overzicht kan krijgen van
de soort klachten die de LKC krijgt voorgeschoteld. Het
spreekt voor zich dat een dergelijke verkorte weergave in
de meeste gevallen geen recht doet aan alle nuances van
de klacht en het advies daarover. Deze zijn wel terug te
vinden in de weergave op de website www.lgc-lkc.nl: de
adviezen worden daar uitgebreider samengevat met in
beginsel opname van de volledige overwegingen van de
Commissie. Het beleid van de LKC is om de uitgebrachte
adviezen niet eerder dan na drie maanden op de website
te publiceren. In de loop der jaren is daarin achterstand
ontstaan. De inspanningen blijven er op gericht om alle
uitgebrachte adviezen (geanonimiseerd) te publiceren.
Van nagenoeg alle in de tekst van dit jaarverslag opgenomen
adviezen zijn inmiddels samenvattingen op de
website geplaatst.
Evenals in voorgaande jaren zijn het voornamelijk in
2003 ouders/verzorgers geweest die klachten hebben
ingediend. Gelet op de aard van de meeste klachten,
pedagogisch-didactische begeleiding en communicatie,
hoeft dat geen verwondering te wekken. Opvallend is dat
het aantal werknemers dat de weg naar de LKC weet te
vinden gestaag groeit. Daardoor maken zij gebruik van de
mogelijkheid die niet alleen de Kwaliteitswet, maar ook de
door een groot aantal onderwijsorganisaties ontworpen
modelklachtenregeling hen biedt.
JAARVERSLAG LKC 2003 25

JAARVERSLAG LKC 2003
26
Communicatie
In dit jaarverslag een viertal klachten over de communicatie tussen school en
ouders/leerlingen. Hoewel communicatie per definitie meerzijdig is, legt de LKC
op de professionele betrokkene bij een conflict een extra verantwoordelijkheid voor
het openhouden of herstellen van de communicatie. In de vier beschreven gevallen
heeft het daar geheel of ten dele aan geschort. Van de vijftien klachten die de
LKC in 2003 op dit gebied heeft behandeld zijn er vijf ongegrond verklaard.
Gebrekkige communicatie tussen ouder en
directeur 1
INHOUD KLACHT
De vader is werkzaam als vrijwilliger op een school. Hij
klaagt erover dat de directie heeft nagelaten te voorkomen
dat hij in een situatie is terecht gekomen waarin
hij zich zonder bijstand van een leerkracht of van andere
vrijwilligers, heeft moeten verweren tegen een agressieve
mede-ouder en haar zoon. Het voorval deed zich
voor op het voetbalveld van de school. De directie heeft
aan de vader, in de voorlichting aan alle andere ouders,
vechtersgedrag toegeschreven. De directeur heeft geweigerd
in te gaan op het verzoek van de vader om rectificatie
daarvan.
De directie heeft de vader kort na het incident niet volgens
afspraak op school, maar alleen op het politiebureau
te woord willen staan, hetgeen hij als misplaatst en
grievend heeft ervaren.
Het bevoegd gezag heeft hem bij wijze van ordemaatregel
de toegang tot de school ontzegd vanwege zijn
betrokkenheid bij het incident.
TOETSING DOOR COMMISSIE
Het ging hier om een door de school gevraagde vrijwilliger
en een ouder. De Commissie merkt hierbij op dat
op het moment dat een ouder als vrijwilliger binnen de
school behulpzaam is hij tot de medewerkers van de
school behoort. Het had van behoorlijk optreden getuigd
wanneer de directie de vader ook na het voorval als een
medewerker van de school had behandeld.
Gebleken is dat de directie geen onderzoek heeft gedaan
naar wat er op het voetbalveld heeft plaatsgevonden. De
Commissie is van oordeel dat dit wel tot haar verantwoordelijkheid
behoort. Dat er inmiddels een politie-
onderzoek was gestart doet daar niet aan af. Door zelf
na te gaan wat er was gebeurd had de directie de ouders
op juiste wijze kunnen informeren. Op het moment dat
het voor de directie duidelijk was wat er zich had afgespeeld
had zij dit alsnog aan de ouders bekend kunnen
maken. Feitelijk heeft de directie de ouders (onjuist)
voorgelicht zonder de betrokken vrijwilliger/medewerker
van de school (klager) voldoende te horen. Hier
wreekt zich het nalaten van de toepassing van het beginsel
van hoor en wederhoor. Dit klachtonderdeel is dan
ook gegrond. De directie heeft langere tijd een goed
contact met de vader gehad. De vader heeft nooit eerder
fysiek geweld gebruikt en hij stond ook niet bekend als
gewelddadig. De Commissie is van oordeel dat de
opstelling van de directie om de vader alleen op het politiebureau
te woord te staan misplaatst en grievend is.
Vanuit het oogpunt van orde en rust vindt de
Commissie de getroffen maatregel, inhoudende dat de
vader een periode niet op school mocht komen, terecht.
Echter, de rust en orde had op korte termijn hersteld
kunnen worden. Een ordemaatregel voor de duur van
twee maanden is in dit geval niet gerechtvaardigd.
OORDEEL
ADVIES
Klacht op deze onderdelen deels gegrond.
Geen.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel niet overgenomen op het punt van onderzoek
doen naar de situatie op het voetbalveld. Er was niemand
van de school aanwezig toen het voorval plaatsvond.
Onzorgvuldig handelen van groepsleerkracht
tegen leerling en ouder 2
INHOUD KLACHT
Moeder klaagt over het onzorgvuldige en onbehoorlijke
optreden van de groepsleerkracht jegens haar zoon en
jegens haar als ouder.
TOETSING DOOR COMMISSIE
De zoon kwam tussen de middag thuis en gaf aan niet
meer naar school te willen. De moeder heeft hierop telefonisch
contact gezocht met de groepsleerkracht. Na de
opmerking ‘voor dit soort flauwekul heb ik geen tijd’
heeft de groepsleerkracht het telefoongesprek abrupt
afgebroken.
‘s Middags is de groepsleerkracht in de klas hierop
teruggekomen. Hij heeft toen duidelijk gemaakt dat hij
het niet leuk vond om in de lunchpauze door een ouder
te worden gebeld, ‘zeker niet voor een hoop onzin, waar
de kinderen zelf schuld aan hadden.’
Dat de groepsleerkracht ‘s middags in algemene zin
klassikaal zijn ongenoegens heeft geuit over het feit dat
hij in zijn lunchpauze is gestoord, vindt de Commissie
klachtwaardig. De leerlingen stonden hier immers buiten.
De groepsleerkracht had tegen degene die hij heeft
gesproken zijn ongenoegens moeten uiten en het daarbij
moeten laten. De klacht is op dit punt gegrond. De
Commissie acht het begrijpelijk dat het gesprek voor de
groepsleerkracht na een hectische ochtend niet op een
gunstig tijdstip kwam. Ondanks dat aan een professional
op het gebied van communicatie met ouders hogere
eisen worden gesteld, ontslaat dit ouders niet van hun
eigen verantwoordelijkheid om een situatie op juiste
wijze in te schatten. De moeder kent haar eigen zoon en
zijn problematiek. Zij had er ook voor kunnen kiezen
om op een ander moment met de groepsleerkracht te
spreken dan tijdens de lunchpauze.
Tevens heeft de groepsleerkracht in een volle klas tegen
de zoon gezegd: ‘let jij eens even op want straks met de
CITO snap je er weer niets van en krijg je weer pijn in
je buikje.’ De zoon vond dit een vervelende opmerking
en heeft dit eerst aan de directeur en later in een briefje
aan de groepsleerkracht kenbaar gemaakt. Gelet op de
vertrouwensrelatie die de groepsleerkracht met de zoon
meende te hebben lijkt het niet aannemelijk dat de
opmerking vervelend bedoeld was.
De groepsleerkracht heeft tenslotte tegen de zoon
gezegd dat hij maar eens op moest houden om thuis
alles tegen zijn moeder te vertellen en dat hij ook niet
naar de directeur moest gaan maar gewoon naar de
groepsleerkracht zelf. De Commissie vindt het niet van
een professionele houding getuigen wanneer een
groepsleerkracht zijn ongenoegen over een ouder tegen
een leerling uit. Wel kan de Commissie zich er in vinden
dat zowel ouders als leerlingen hun vragen, opmerkingen,
ongenoegens etc. in eerste instantie bespreken
met de direct betrokkene en niet voor alles direct de
directeur benaderen.
OORDEEL
ADVIES
De klacht is gegrond.
Geen.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel overgenomen.
1 03.011/12, primair onderwijs
2 03.030, primair onderwijs
JAARVERSLAG LKC 2003 27

JAARVERSLAG LKC 2003
28
Gebrekkige communicatie 3
INHOUD KLACHT
Ouders klagen over de onbehoorlijke en onzorgvuldige
communicatie door de directie en het bevoegd gezag
van de school over de schoolcarrière van hun zoon.
TOETSING DOOR COMMISSIE
Gebleken is dat de communicatie tussen de ouders en
de directie van de school verre van vlekkeloos is verlopen.
Voor de Commissie staat vast dat de ouders daarin
ook een belangrijk aandeel hebben gehad. De directie
heeft een aantal keren telefonisch contact met de ouders
opgenomen. Vaststaat dat beide ouders de Nederlandse
taal niet of slechts zeer beperkt machtig zijn. De directie
was daarvan op de hoogte aangezien er bij de gesprekken
die zij met de ouders voerde altijd iemand aanwezig
moest zijn die als tolk op kon treden.
De Commissie twijfelt ernstig aan de effectiviteit van
het voeren van telefoongesprekken met ouders die de
Nederlandse taal niet of in slechts in beperkte mate
beheersen. In die gevallen waarin dat onvermijdelijk
was, had de directie zich er (achteraf) van dienen te vergewissen
of haar gesprekspartner begrepen had wat er
besproken was. Ondanks alle problemen in de communicatie
met de ouders had de directie hen ook steeds
schriftelijk dienen te informeren over de stand van
zaken, haar voornemens en de te verwachten gevolgen
daarvan voor het vervolg van de schoolcarrière van hun
zoon. Er zijn van de gevoerde gesprekken geen verslagen
gemaakt. Hierdoor is niet vast te stellen wat er precies
besproken en eventueel afgesproken is; ook tussen
partijen zelf kan daarover verschil van mening ontstaan.
OORDEEL
ADVIES
Klacht op dit onderdeel gegrond.
De Commissie adviseert het bevoegd gezag van de
school om met de directie van de school de wijze van
communiceren en de verslaglegging daarvan te bespreken.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel en advies overgenomen.
Onvolledige informatie gegeven aan ouders
door directeur 4
INHOUD KLACHT
Ouders klagen erover dat de directeur van de school
onzorgvuldig heeft gehandeld ten opzichte van hen.
De directeur heeft de vader en een andere ouder bij
hem uitgenodigd voor een gesprek. Hij heeft hen van
elkaars aanwezigheid tijdens dat gesprek niet vooraf
op de hoogte gebracht.
TOETSING DOOR COMMISSIE
De directeur heeft tegen het klachtonderdeel dat betrekking
heeft op het gesprek tussen de vader en de andere
ouder ingebracht dat hij de risico’s van tevoren heeft
ingeschat. Hij dacht niet dat het samenbrengen van de
vaders tot grote spanning zou leiden. Hij heeft wel
erkend dat er enige spanning tussen de twee vaders
voelbaar was. De Commissie acht het niet aannemelijk
dat de directeur door te handelen zoals hij heeft gedaan
een onverantwoord risico heeft genomen. Wel acht de
Commissie de door de directeur gekozen handelwijze
onzorgvuldig.
De Commissie heeft er ook kennis van genomen dat
aan de vader pas tijdens het gesprek is meegedeeld met
welk doel hij was uitgenodigd voor het gesprek.
De Commissie stelt voorop dat het van correct gedrag
getuigt iemand vooraf te vertellen wat de reden is voor
het aangaan van een gesprek en diegene ook van tevoren
op de hoogte te stellen van het feit dat er ook een
andere partij is uitgenodigd. Dit laatste is zeker noodzakelijk
wanneer de uitnodigende partij op de hoogte is
van het feit dat er mogelijk frictie bestaat tussen de twee
andere die hij uitnodigt.
OORDEEL
ADVIES
Klacht is op dit onderdeel gegrond.
In overleg treden met de directeur van de basisschool
over de wijze waarop in de schoolgids aandacht besteed
dient te worden aan de werking van de op de school
geldende klachtenregeling.
Met de directeur bespreken hoe op correcte wijze in
gesprek gegaan moet worden met ouders.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel en advies overgenomen.
Pedagogisch-didactische begeleiding
Mede ter illustratie van hetgeen in hoofdstuk 1 is besproken is een relatief groot aantal
adviezen uit deze categorie opgenomen. Verschillen van mening over schooladviezen,
herkansingen en plaatsing in een andere groep. Maar ook de inmiddels meer traditionele
klachten over de begeleiding van leerlingen. Met name de begeleiding van zorgleerlingen,
alsmede de registratie daarvan en communicatie daarover luisteren vaak nauw.
Meningsverschil over overgang van leerling 5
INHOUD KLACHT
De ouders klagen erover dat de school weigert hun
dochter naar groep 3 te laten gaan, ondanks een positief
advies daarover van een onafhankelijke deskundige.
TOETSING DOOR COMMISSIE
Ter beoordeling ligt de vraag of de leerkracht in redelijkheid
tot de beslissing heeft kunnen komen om de dochter
voor het volgende schooljaar opnieuw in groep 2 te
plaatsen.
Een dergelijke beslissing toetst de Commissie marginaal.
Slechts indien de beslissing tot stand is gekomen
zonder deugdelijk te zijn voorbereid of indien de
beschikbare gegevens kennelijk tot een andere beslissing
hadden dienen te leiden, zal een klacht hierover
gegrond verklaard worden. Van een ondeugdelijke voorbereiding
kan sprake zijn indien (bijvoorbeeld) geen
overleg heeft plaatsgevonden met de ouders of verzorgenden,
indien wel beschikbare gegevens niet bij het
nemen van de beslissing zijn betrokken, of als geen
extern advies is ingewonnen terwijl daarvoor wel een
duidelijke aanleiding bestond. Bij het beantwoorden van
de vraag of de beschikbare gegevens tot een bepaalde
beslissing moeten leiden beschikt de school over een
ruime mate van professionele vrijheid.
Er heeft veelvuldig contact over de dochter plaatsgevonden
tussen de ouders en de school. Het feit dat de dochter
zich op school qua prestaties en aanwezigheid
anders manifesteert dan in andere situaties is daarbij
onderwerp van gesprek geweest. Een intern begeleider
3 03.024, voortgezet onderwijs
4 03.058, primair onderwijs 5 03.073, primair onderwijs
heeft niet alleen de ontwikkelingen van de dochter
gedurende het schooljaar in ogenschouw genomen,
maar heeft de dochter ook een extra toets afgenomen.
Door op de beschreven manier te werk te gaan heeft de
school het besluit voldoende zorgvuldig voorbereid. Er
waren voldoende gegevens beschikbaar op basis waarvan
de leerkracht tot dit besluit heeft kunnen komen,
zelfs al waren de ouders een andere mening toegedaan
die bovendien ondersteund werd door de conclusie van
het door hen ingeschakelde onderzoeksbureau.
OORDEEL
ADVIES
Klacht ongegrond.
Ambtshalve: gebleken is dat er een fors communicatieprobleem
bestaat tussen de ouders en de school. De
ouders enerzijds, de leerkracht en een intern begeleider
anderzijds hebben aangegeven het idee te hebben tegen
een muur te praten.Omdat de ouders hun kinderen op
deze school willen houden is het noodzakelijk externe
deskundige begeleiding in te schakelen ten einde partijen
behulpzaam te zijn bij het oplossen van de gerezen
problemen en te komen tot constructieve communicatie.
Inschakelen van een externe communicatiedeskundige
of mediator is aan te raden.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel overgenomen. Advies met betrekking tot het
inschakelen van een mediator is overgenomen.
JAARVERSLAG LKC 2003 29

JAARVERSLAG LKC 2003
30
Onenigheid over schooladvies 6
INHOUD KLACHT
Vader klaagt erover dat de groepsleerkracht een in zijn
ogen verkeerd schooladvies heeft gegeven voor zijn
dochter. Hij wijst er daarbij op dat de groepsleerkracht
van groep 7 had gezegd dat zijn dochter MAVO zou
kunnen volgen. De vader geeft aan dat wanneer zijn
dochter een groep over had kunnen doen, zij meer kans
had gehad om haar taalachterstand in te halen. De leerkracht
van groep 8 is echter van mening dat de dochter
VMBO/ LWOO zou moeten volgen.
Daarnaast vindt de vader dat de leerkracht van groep 8
onzorgvuldig heeft gehandeld. De leerkracht heeft de
dochter geen CITO-toets laten maken omdat er al een
schooladvies gegeven was.
TOETSING DOOR COMMISSIE
De Commissie merkt op dat de klacht in wezen tegen
(het systeem van) de school is gericht, aangezien de
advisering voor het vervolgonderwijs het sluitstuk is van
een proces dat in groep 6 aanvangt en waarbij het hele
schoolteam betrokken is. Aan het einde van groep 6
bestond er verschil van mening tussen de vader en de
school over het door de dochter te volgen traject. Aan
het einde van groep 7 was daarin geen verandering
gekomen en in groep 8 is dit verschil van mening in
volle omvang zichtbaar geworden toen de vader niet in
kon stemmen met het door de leerkracht gegeven advies
voor vervolgonderwijs. Het was toen te laat om alsnog
aan de wensen van de vader tegemoet te komen.
Het is de school te verwijten dat een zo fundamenteel
verschil van mening gedurende twee jaar heeft kunnen
voortbestaan. Eind groep 6 was het voor de school duidelijk
dat de vader niet instemde met het door de school
beoogde einddoel voor de dochter. Niettemin is de
school vervolgens conform haar eigen inschatting aan
het werk gegaan zonder daarover volkomen duidelijkheid
aan de vader te verschaffen. Daaraan heeft de
school niet verstandig gedaan omdat op die manier het
verschil van mening met de vader aan het einde van het
traject voorspelbaar in een conflict moest eindigen. Eén
en ander is nog versterkt door de verschillende manieren
waarop de leerkrachten de vorderingen van de dochter
op de rapporten hebben vermeld. Weliswaar werden
deze toegelicht tijdens de rapportbesprekingen, maar
die tijd is te kort om aan de ouders duidelijk te maken
hoe de gepresenteerde resultaten zich verhouden tot de
werkelijke vorderingen. Bij de vader heeft aldus het idee
kunnen ontstaan dat zijn eigen inschatting van de
mogelijkheden van zijn dochter juister was dan de prognose
van de school. De school had dit conflict kunnen
voorkomen door aan het einde van groep 6 met de
vader in overleg te treden over de manier waarop de
dochter begeleid zou worden en de daarbij beoogde
einddoelen. De vader heeft uitgesproken dat zijn dochter
over de capaciteiten beschikt om de theoretische
leerweg van het VMBO te volgen indien zij een jaar zou
doubleren en daardoor haar taalachterstand zou
inlopen. Hij baseert zich daarbij op een uitlating van de
leerkracht van groep 7, die gezegd zou hebben dat de
dochter MAVO zou kunnen halen, alsmede op de
mening van een OALT-docent.
Bij het beoordelen van een waardering van het kunnen
en kennen van leerlingen neemt de Commissie een
grote mate van terughoudendheid in acht. Alleen indien
de inhoud van zo’n waardering kennelijk niet juist is of
indien aan de totstandkoming daarvan zodanige gebreken
kleven dat daaraan in redelijkheid niet vast kan worden
gehouden, zal zij adviseren aan die beoordeling
voorbij te gaan.
Het is zeker niet uit te sluiten dat het volgen van een
extra jaar basisonderwijs bij een substantieel aantal leerlingen
van allochtone afkomst kan leiden tot een hoger
niveau van vervolgopleiding.
De dochter had echter niet alleen te kampen met een
taalachterstand maar tevens met een rekenachterstand.
Wat hiervoor gezegd is over taalachterstand bij leerlingen
van allochtone afkomst hoeft zeker niet ook voor
rekenen te gelden.
De school had er verstandig aan gedaan de dochter wel
de CITO eindtoets af te laten leggen. Daardoor had aan
de vader, die sinds eind groep 6 al niet instemde met de
inschatting van de school, een actueel en extern getoetst
inzicht in het prestatieniveau van zijn dochter geboden
kunnen worden. Mits het doel van de toets haar goed
uitgelegd zou zijn, had het afleggen daarvan voor de
dochter ook geen teleurstellende ervaring behoeven te
zijn. Een leerkracht van groep 8 mag geacht worden in
staat te zijn dergelijke mogelijke teleurstellingen bij
leerlingen te voorkomen.
OORDEEL
ADVIES
De klacht is op deze onderdelen ongegrond. Wel is
het verschil van mening over de te bereiken onderwijsdoelen
onnodig lang blijven bestaan.
Bewerkstelligen dat verschillen van mening tussen
ouders en de school over te bereiken onderwijsdoelen
niet gedurende langere tijd kunnen blijven bestaan.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel en advies overgenomen.
Verzoek ouders om herkansing voor zoon
afgewezen 7
INHOUD KLACHT
De ouders klagen erover dat het bevoegd gezag de handelwijze
van de locatiedirectie heeft onderschreven om
het aan hun zoon toegekende cijfer 1 voor een presentatie
voor het vak Nederlands te handhaven. Het door de
ouders gedane verzoek om hun zoon de presentatie te
laten herkansen was afgewezen. De leerling werd ten
gevolge van dit alles niet bevorderd.
TOETSING DOOR COMMISSIE
De vraag dient beantwoord te worden of het bevoegd
gezag mocht besluiten het door de docente toegekende
cijfer 1 voor het vak Nederlands te handhaven. De zoon
kreeg dit cijfer omdat hij niet aanwezig was bij de presentatie
van een opdracht voor het vak Nederlands en
omdat hij aan de afdelingsleider, toen die daar bij zijn
afmelding naar informeerde, niet heeft gemeld dat hij
die dag nog een presentatie moest houden. Het bevoegd
gezag heeft aangegeven dat het gegeven dat de zoon
geen melding heeft gemaakt van zijn presentatie zwaar
heeft meegewogen bij de beoordeling of het aan de zoon
toegekende cijfer 1 gehandhaafd kon worden of dat hij
de presentatie zou mogen herkansen.
Op welke wijze sanctionerend wordt opgetreden door
een school valt binnen de beleidsvrijheid van die school.
De Commissie toetst door de school opgelegde sancties
daarom slechts marginaal.
De Commissie is van oordeel dat het toekennen van het
cijfer 1 in het algemeen een passende straf kan zijn. De
Commissie heeft tevens geconstateerd dat de zoon niet
6 03.061, primair onderwijs
7 03.076, voortgezet onderwijs
is gewaarschuwd dat vluchtgedrag waarvan al eerder
sprake was geweest, niet meer getolereerd zou worden.
Het feit dat de zoon vooraf onvoldoende is duidelijk
gemaakt wat de gevolgen zouden kunnen zijn van zijn
vluchtgedrag in combinatie met de ingrijpende gevolgen
van de straf, zou reden moeten zijn geweest voor het
bevoegd gezag om het eerder gegeven cijfer 1 niet te
handhaven. De klacht daarover is gegrond.
De ouders verzochten om aan hun zoon hetzelfde cijfer
toe te kennen als aan de medeleerling met wie hij de
presentatie oorspronkelijk zou houden. De Commissie
beschikt echter niet over de bevoegdheid om cijfers vast
te stellen of waarderingen toe te kennen. Bovendien lag
het inwilligen van het verzoek niet in de rede nu hun
zoon geen presentatie heeft verzorgd
Dit betekent dat de zoon in de gelegenheid behoort te
worden gesteld zijn presentatie voor Nederlands alsnog
te houden. Aan de hand van het behaalde resultaat dient
het bevoegd gezag opnieuw te beoordelen of de zoon al
dan niet voor bevordering in aanmerking komt.
OORDEEL
ADVIES
Klacht gegrond.
Bevorderen dat de zoon alsnog in de gelegenheid wordt
gesteld de presentatie te houden.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel en advies overgenomen (de leerling is na het
alsnog houden van een presentatie bevorderd).
JAARVERSLAG LKC 2003 31

jaarverslag LKC 2003
32
Bezwaren door ouders tegen overplaatsing
van zoon naar een andere groep 8
INHOUD KLACHT
De ouders klagen erover dat de school hun zoon heeft
overgeplaatst naar een nieuwe combinatiegroep zonder
open te staan voor hun bezwaren daartegen.
De ouders klagen er tevens over dat de school heeft aangegeven
niet ontvankelijk te zijn voor hun bezwaren
gelet op de door de school gestelde ondeskundigheid
van ouders op het gebied van de sociaal-emotionele ontwikkeling
van het kind.
TOETSING DOOR COMMISSIE
De groepsindeling is een proces dat met de grootst
mogelijke zorgvuldigheid dient plaats te vinden. Dat
geldt temeer indien door de school wijziging wordt aangebracht
in een groep leerlingen die al langer bij elkaar
zitten. De Commissie heeft bij klachten over de groepsindeling
steeds als uitgangspunt gehanteerd dat het de
school is die uiteindelijk bepaalt in welke groep een
leerling komt te zitten. Tegelijkertijd worden aan de
communicatie daarover met ouders en leerlingen hoge
eisen gesteld.
De directie heeft naar voren gebracht dat zij uit overwegingen
van zorgvuldigheid de ouders van de leerlingen,
die naar de andere groep zouden gaan, heeft uitgenodigd
voor een gesprek. Daarmee miskent de directie dat
het aanbrengen van een wijziging in een groep gevolgen
heeft voor de hele groep. Zeker nu onrust en onevenwichtigheid
in de groep de aanleiding waren om enkele
leerlingen in een andere groep te plaatsen, had het op
de weg van de directie gelegen om alle ouders daarover
te informeren.
De directie heeft in redelijkheid tot de beslissing kunnen
komen om de zoon over te plaatsen naar een nieuwe
combinatiegroep. De directie heeft op goede gron-
8 03.086, primair onderwijs
9 03.094, primair onderwijs
den, te weten haar inschatting van het belang van het
kind, tot het besluit kunnen komen hem in de combinatiegroep
te plaatsen. De klacht hierover is daarom ongegrond.
Er heeft een gesprek tussen de ouders en de directeur
plaatsgevonden. Dit gesprek ging over de plaatsing van
de zoon in de combinatiegroep. Naar aanleiding van de
uitkomst van dat gesprek, namelijk dat de zoon
geplaatst zou worden in een andere groep, is het begrijpelijk
dat de ouders daaraan de indruk hebben overgehouden
dat de directeur zich beter dan de ouders in
staat achtte de sociaal-emotionele ontwikkeling van de
zoon te beoordelen. Even begrijpelijk is echter de uitleg
die de directeur over de betekenis van dit gedeelte van
het gesprek heeft gegeven, namelijk dat bij het nemen
van beslissingen over groepsindeling het welbevinden
van alle leerlingen moet worden betrokken en dat de
school daarop meer zicht heeft dan een individuele
ouder. De Commissie komt tot het oordeel dat de klacht
hierover niet gegrond is.
OORDEEL
ADVIES
Klacht ongegrond.
Bewerkstelligen dat het nemen van pedagogische maatregelen,
waaronder het plaatsen van een leerling in een
andere groep, niet plaatsvindt dan nadat de school daarover
voorafgaand met de ouders/verzorgers overleg
heeft gevoerd. Samen met de directie van de school
nagaan of de communicatie met de ouders van aandachtsleerlingen
voldoende is en als dat niet het geval is
bevorderen dat daarin verbetering wordt aangebracht.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel en advies overgenomen.
Advies vervolgonderwijs onzorgvuldig 9
INHOUD KLACHT
De ouders klagen over onzorgvuldige behandeling van
het proces rondom het schooladvies van hun dochter
door de leerkracht van groep 8. Zij wijzen erop dat een
ander schooladvies is uitgebracht aan de vervolgschool
dan het advies dat tijdens een gesprek van de ouders
met de leerkracht was afgesproken.
TOETSING DOOR COMMISSIE
Gelet op de belangen die met de keuze voor het vervolgonderwijs
zijn gemoeid, dienen degenen op de basisschool,
die met de begeleiding van het maken van de
keuze belast zijn, daarmee met de grootst mogelijke
zorgvuldigheid te werk te gaan. Dat betekent dat zij niet
alleen hun professionele inschatting van de mogelijkheden
van hun leerlingen zo zorgvuldig mogelijk dienen
te maken, maar ook dat zij deze leerlingen en hun
ouders c.q. verzorgers volledig en eenduidig moeten
informeren over de mogelijkheden in het vervolgonderwijs.
De leerkracht heeft de ouders voorgehouden dat zij volledig
vrij zouden zijn in de keuze voor vervolgonderwijs
voor hun dochter. Ook de via de schoolgids verstrekte
informatie over de schoolkeuze na de basisschool wijst
in die richting. De leerkracht heeft daarbij onvoldoende
aandacht gevestigd op het feit dat de scholen in het vervolgonderwijs
een eigen aannamebeleid voeren.
Evenmin heeft de leerkracht de ouders erop gewezen
dat het advies van de basisschool een cruciale rol speelt
in dat beleid. Door de bij hem bekende informatie over
de gang van zaken bij de toelating van leerlingen op de
VO-school niet of niet volledig met de ouders te delen,
heeft de leerkracht bij hen ten onrechte de indruk
gewekt dat hun mening doorslaggevend zou zijn voor
de keuze van het niveau van instroom van hun dochter
in het vervolgonderwijs. De klacht hierover is gegrond.
De leerkracht heeft, nadat dit door klagers was ondertekend,
op het aanmeldingsformulier voor het voortgezet
onderwijs informatie opgenomen over extra begeleiding
die de dochter voor spelling gekregen zou hebben. De
leerkracht dient ouders (en anderen) een formulier pas
ter ondertekening voor te leggen nadat dat volledig is
ingevuld. Alleen op die manier kunnen de betreffende
ouders zich ervan vergewissen wat zij ondertekenen.
Voor de leerkracht zelf is deze handelwijze van belang
omdat hij zich alleen dan met vrucht kan beroepen op
de inhoud van een door ouders ondertekend formulier.
OORDEEL
ADVIES
Klacht gegrond.
Bewerkstelligen dat de tekst in de schoolgids over de
keuze voor het vervolgonderwijs meer eenduidige informatie
bevat. Ouders en anderen dienen uitsluitend
geheel ingevulde formulieren ter ondertekening aangeboden
te krijgen.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel en advies overgenomen.
jaarverslag LKC 2003 33

jaarverslag LKC 2003
34
10 03.100, primair onderwijs
11 03.009, voortgezet onderwijs
Reactie directeur op klacht over leerkracht 10
INHOUD KLACHT
Ouders klagen erover dat de directeur onvoldoende
heeft opgetreden tegen de groepsleerkracht toen de
ouders zich over haar hardhandige aanpak beklaagden
en hen in plaats daarvan heeft aangeraden een andere
school te zoeken.
TOETSING DOOR COMMISSIE
De directeur heeft opgemerkt dat de groepsleerkracht
niet moedwillig een hardhandige aanpak heeft toegepast
en doordat zij ook direct haar excuses heeft aangeboden
hij het niet nodig vond nog andere maatregelen tegen
de groepsleerkracht te treffen.
De Commissie oordeelt dat bij dergelijke incidenten van
een directeur mag worden verwacht dat hij zich informeert
over hetgeen er gebeurd is. De Commissie stelt
vast dat de directeur zich door de leerkracht heeft laten
informeren en naar aanleiding daarvan een afweging
heeft gemaakt die binnen zijn beleidsvrijheid valt.
Als overweging ten overvloede merkt de Commissie nog
op dat toen er een moment van overleg met de ouders
mogelijk was de directeur heeft verzuimd om de ouders
hun visie over het incident uiteen te laten zetten. Het
nalaten om informatie te vragen bij de ouders is onzorgvuldig.
De Commissie acht het de taak van een directeur om op
het moment dat hij constateert dat er een vertrouwensbreuk
is ontstaan daar aandacht aan te besteden. Dat
kan inhouden dat hij ouders adviseert een andere
school voor hun kind te zoeken. Dat advies is in dit
geval op een erg ongelukkig moment, te weten twee
dagen voor het begin van de zomervakantie, aan de
ouders meegedeeld. Deze omstandigheid is echter niet
aan de directeur te wijten.
OORDEEL
ADVIES
Klacht ongegrond.
Geen.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel overgenomen.
Onregelmatigheden bij afnemen herkansing
schoolexamen 11
INHOUD KLACHT
De zoon van klagers kreeg een andere herkansing aangeboden
dan hij had aangevraagd. Diezelfde middag
moest hij ook nog de juiste herkansing maken. Zijn
ouders stellen dat het besluit daartoe onbevoegd, want
door een docent, genomen is. Volgens hen moest zo’n
besluit door de directie worden genomen. Voorts klaagden
zij erover dat de directie en het bevoegd gezag hun
zoon ten onrechte niet een nieuwe herkansing hebben
laten maken.
TOETSING DOOR COMMISSIE
Het bevoegd gezag en de directie zijn verantwoordelijk
voor het afnemen van de examens. In het
Examenreglement zijn bevoegdheden, waaronder het
vaststellen van het programma van toetsing en afsluiting,
aan de directie toebedeeld. Ook in onvoorziene
gevallen beslist de directie.
Vaak zullen docenten of surveillanten bij het afnemen
van examens deelbeslissingen moeten nemen. Het is
alleen al uit praktisch oogpunt ondenkbaar dat de directie
bij het nemen van al die beslissingen betrokken
wordt. Wel vallen deze uiteindelijk onder verantwoordelijkheid
van directie en bevoegd gezag.
De docent heeft verklaard dat de beslissing over de herkansing
in overleg met de conrector en met instemming
van de rector is genomen. Niet gebleken is dat de leerling
door de conrector onder druk gezet is om nog
dezelfde middag te herkansen. De Commissie is van
oordeel dat de directie de klacht over het onbevoegd
genomen zijn van het besluit voldoende weerlegd heeft.
Dat de leerling de toets aangeslagen en onder protest
gemaakt heeft is voor de Commissie niet vast komen te
staan. Eerst ruim na het afleggen van de toets hebben
de ouders bezwaar gemaakt tegen de gang van zaken.
Met name het feit dat de leerling voor een ander vak een
herkansing op die dag heeft voorbereid en (met succes)
afgelegd duidt er niet op dat hij te zeer was aangeslagen
om de toets, waarvoor hij zich voorbereid had, nog diezelfde
middag af te leggen.
Uit het e-mailverkeer tussen partijen valt af te leiden dat
de directeur toegezegd heeft dat de leerling nogmaals
mocht herkansen indien zou blijken dat de directie een
verwijt zou kunnen worden gemaakt over het aanbieden
van de verkeerde toets. Nu de directie bij het behandelen
van de klacht heeft gesteld dat het aanbieden van de
juiste toets haar verantwoordelijkheid is, kan de conclusie
geen andere zijn dan dat de leerling in de gelegenheid
had moeten worden gesteld de herkansing nogmaals
te maken.
OORDEEL
ADVIES
Gegrond voor wat betreft het aanbieden van de verkeerde
opgaven en het niet nakomen van de toezegging dat
opnieuw herkanst mocht worden. Ongegrond wat
betreft het onbevoegd genomen zijn van de beslissing
nog diezelfde middag te moeten herkansen.
Bewerkstelligen dat mogelijke misverstanden over aanmeldingen
voor (her)examens en herkansingen systematisch
gesignaleerd en opgelost worden.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Advies met commentaar overgenomen.
jaarverslag LKC 2003 35

jaarverslag LKC 2003
36
Pedagogische aanpak probleemleerling 12
INHOUD KLACHT
Vader klaagt erover dat zijn zoon om voor hem volstrekt
onduidelijke redenen voor een langere periode niet tot
de lessen en de school werd toegelaten. De vader heeft
toen geprobeerd om de zoon op een andere school te
plaatsen maar dit is niet gelukt omdat de schoolleiding
een negatief advies heeft gegeven. De zoon zit nu al
bijna anderhalf jaar thuis en kan geen onderwijs volgen.
De vader heeft van de leerplichtambtenaar te horen
gekregen dat zijn zoon inmiddels te oud is om terug
naar school te gaan.
De vader geeft aan dat hem door de school geen mogelijkheden
zijn geboden om zijn zoon elders onderwijs te
laten volgen. Als dit wel zo was geweest had hij
uiteraard meegewerkt omdat het belangrijk is dat zijn
zoon onderwijs kan volgen
TOETSING DOOR COMMISSIE
Gedurende het schooljaar werd de school in toenemende
mate geconfronteerd met incidenten rond de zoon.
Eerst ging het met name om brutaal gedrag, later maakte
de zoon meerdere keren ruzie. Op een gegeven
moment escaleerde de zaak toen de zoon een oudere
voorbijganger uitschold. Deze man heeft vervolgens zijn
beklag gedaan bij de administratie van de school. Voor
straf moest de zoon toen een blokrooster volgen. Dit
heeft hij maar half uitgevoerd. Op een dag vertelde de
zoon dat hij naar de dokter moest omdat hij last had van
zijn been. De afdelingsleider heeft hem laten gaan.
Achteraf bleek dat hij pas veel later op de dag een
afspraak had. Een week later kwam de zoon ‘s middags
naar de afdelingsleider met de mededeling dat hij zich
ziek voelde. De volgende dag hoorde de afdelingsleider
van andere leerlingen dat de zoon helemaal niet ziek
was maar dat hij had gezegd dat hij op deze manier
mooi een middagje zijn straf (het blokrooster) ontliep.
De afdelingsleider heeft de zoon hierop aangesproken
en hem nog meer straf gegeven. In afwachting van een
gesprek met de ouders werd de zoon kort geschorst.
Omdat de hele procedure toch meer tijd bleek te vergen
heeft de locatiedirecteur de vader meegedeeld dat de
zoon niet tot de lessen toegelaten kon worden. In plaats
hiervan moest de zoon twee keer per week huiswerk op
komen halen dat bij het inleveren onmiddelijk gecorrigeerd
en besproken werd.
Terugkeer in de klas na de schorsing was voor de school
geen mogelijkheid zonder dat overeenstemming
bestond met de vader en er een oplossing/handelingsplan
voor de zoon was. De schoolleiding wijst er op dat
docenten bang waren voor het optreden van de vader.
De huiswerkopdrachten zijn op een gegeven moment
gestopt omdat de zoon de afspraken niet nakwam.
Aangezien de vader weigerde in te gaan op de problematiek
van zijn zoon, handhaafde de locatiedirecteur de
weigering de zoon tot de lessen toe te laten.
Vaststaat dat de zoon op school ontoelaatbaar gedrag
vertoonde. Het is daarom te begrijpen dat de schoolleiding
daar maatregelen tegen heeft genomen, zowel in
het belang van de orde en rust op school als uit opvoedkundig
oogpunt. De schoolleiding heeft ervoor gekozen
de zoon de toegang tot de lessen te ontzeggen en hem
huiswerkopdrachten te geven die op school werden
nagekeken.
De schoolleiding heeft op zich een goede keuze
gemaakt uit de haar ten dienste staande middelen. Door
het treffen van deze maatregel kon de situatie tot rust
komen zonder dat de schoolleiding onmiddellijk naar
zwaardere middelen als formele schorsing of verwijdering
hoefde te grijpen. De gekozen oplossing is
daardoor te vergelijken met de in een protocol van de
Algemene Vereniging van Schoolleiders (AVS) inzake
schorsing en verwijdering genoemde mogelijkheid een
time-out maatregel te nemen.
De door de schoolleiding getroffen maatregel kon echter
slechts (zeer) tijdelijk van kracht blijven en diende er op
gericht te zijn een duurzame oplossing mogelijk te
maken. Deze laatste eis geldt, ook in het algemeen,
temeer indien - zoals in het praktijkonderwijs - door het
maken van huiswerk slechts een klein gedeelte van de
leerstof aan bod kan komen.
Door de zoon voor onbepaalde tijd de toegang tot de lessen
te ontzeggen en niet tegelijkertijd voortvarend een
meer definitieve oplossing na te streven heeft de schoolleiding
onzorgvuldig jegens de zoon (en diens ouders)
gehandeld.
OORDEEL
ADVIES
Klacht op dit onderdeel gegrond.
De Commissie adviseert het bevoegd gezag er zorg voor
te dragen dat besluiten betreffende schorsing (en verwijdering)
van leerlingen in voorkomende gevallen aan de
formele vereisten voldoen. Voorts adviseert de
Commissie om met de directie van de school de wijze
van communiceren en de verslaglegging daarvan te
bespreken.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel en advies overgenomen
Begeleiding zorgleerling, onvoldoende
middelen, zorginstrumenten 13
INHOUD KLACHT
De school heeft in strijd met de afspraken onvoldoende
structurele zorg geboden op rekengebied en de moeder
daarover te laat geïnformeerd. School heeft de problemen
met rekenen steeds benoemd als gedragsproblematiek,
maar daar verder geen onderzoek naar gedaan of
oplossingen voor gezocht.
TOETSING DOOR COMMISSIE
Wat betreft het begeleiden van zorgleerlingen is de
Commissie van oordeel dat (de leiding van) een school
de voorwaarden moet creëren om op een adequate wijze
(extra) zorg aan de leerlingen te bieden. Instrumenten
hiervoor zijn: deskundigheid binnen de school of de
mogelijkheid deze deskundigheid extern in te roepen,
een adequaat leerlingvolgsysteem, het opstellen, uitvoeren
en evalueren van handelingsplannen, goede communicatie
van personeel onderling en met ouders en
tenslotte een goede verslaglegging van alle handelingen.
De Commissie is van oordeel dat, ook al houdt zij rekening
met de situatie van beperkte middelen, de door de
school gecreëerde voorwaarden voor het bieden van adequate
zorg te wensen overlaten. Zodra een leerling als
zorgleerling wordt gesignaleerd, dient er in beginsel een
handelingsplan te worden opgesteld, ook als de zorgleerling
nog geen ‘probleemleerling’ is. Wat er goed gaat
dient ook te worden vastgelegd, zodat daarop kan worden
teruggevallen wanneer er wel problemen zijn.
In het onderhavige geval heeft de Commissie in de overgelegde
stukken geen handelingsplan aangetroffen. Wel
stond in een gespreksverslag van de leerlingbegeleider
naar aanleiding van een gesprek met de moeder ver-
12 03.024, voortgezet onderwijs
13 03.027, primair onderwijs
meld dat er een handelingsplan opgesteld moest worden,
waarbij ook gemeld werd dat over de vorm van de
begeleiding nog nagedacht moest worden. Hiermee is
aannemelijk geworden dat de begeleiding van de leerling
beperkt is gebleven tot losse, op zichzelf staande
begeleidingsactiviteiten.
De Commissie is van oordeel dat, gelet op de beperkte
zorgmogelijkheden van de school, een planmatige aanpak,
waarbij per periode doelen zijn vastgesteld, het
begeleidingstraject overzichtelijk zou hebben gemaakt.
Dit zou de begeleiding ten goede gekomen zijn.
De Commissie is van oordeel dat het tot de verantwoordelijkheid
van de schoolleiding behoort om er voor zorg
te dragen dat de school een adequate zorgstructuur
heeft. De Commissie stelt vast dat het deze school daaraan
ontbreekt en acht daarmee het klachtonderdeel
gegrond.
OORDEEL
ADVIES
Klacht op dit onderdeel gegrond.
1. Aandacht besteden aan de ontwikkeling van een
adequate structuur voor de begeleiding van met
name zorgleerlingen;
2. Ten behoeve van de interne communicatie op de
school de ontwikkeling van een deugdelijk registratiesysteem
van de begeleiding van (zorg)leerlingen
bevorderen;
3. Met ouders gemaakte afspraken over begeleiding van
hun kind schriftelijk vastleggen.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel en advies overgenomen
jaarverslag LKC 2003 37

jaarverslag LKC 2003
38
Te zware straffen opgelegd aan een leerling 14
INHOUD KLACHT
Vader klaagt over de zwaarte van de straffen die de
school zijn zoon heeft gegeven tijdens een schoolkamp.
Hij wijst er hierbij op dat de zoon vier uur op een bank
moest zitten, alleen op een kamer heeft moeten slapen
en de tweede dag naar huis is gestuurd. De vader merkt
daarbij op dat zijn zoon wel en ‘mededaders’ niet
gestraft zijn. De vader klaagt er tevens over dat de
school geen hulp en begeleiding aan de zoon heeft gegeven
bij de problemen die hij op school gaf.
TOETSING DOOR COMMISSIE
Ten aanzien van de klacht over de eerste straf - vier uur
zitten op een bank - oordeelt de Commissie dat niet vast
is komen te staan dat de zoon voor straf vier uur op de
bank heeft gezeten. Wel vast is komen te staan dat de
zoon één uur voor straf op de bank heeft gezeten. Ten
aanzien van de overige uren verschillen partijen van
inzicht en geeft de moeder van de betreffende leerling
onvoldoende aan hoe lang haar zoon voor straf op de
bank heeft gezeten. De Commissie acht een uur op de
bank zitten niet onredelijk, zodat de klacht op dit punt
ongegrond is.
Dat de zoon niet op de slaapzaal maar in een aparte
kamer werd geplaatst vindt de Commissie terecht.
De zoon vertoonde negatief gedrag gedurende de eerste
dag van de werkweek. De school heeft met deze maatregel
op de juiste wijze gereageerd. Dat een dergelijke
maatregel door een leerling als straf wordt ervaren is
niet onbegrijpelijk maar dit is niet te vermijden.
Voor wat betreft het wegsturen van de zoon tijdens de
14 03.043, primair onderwijs
werkweek acht de Commissie de klacht gegrond. De
Commissie baseert haar oordeel op de grondslag dat de
school eerst minder ingrijpende maatregelen in overweging
had moeten nemen vóórdat de maatregel van het
wegsturen werd genomen. De Commissie neemt hierbij
in haar oordeel mee dat verwacht had mogen worden
dat telefonische interventie van de ouders een positief
resultaat zou hebben gehad. De directeur stelde dat er
met het blijven van de zoon een veiligheidsrisico zou
kunnen ontstaan. Dit argument is volgens de
Commissie niet sterk, er hadden zich rond de zoon
nooit incidenten voorgedaan die tot een dergelijke conclusie
konden leiden. De Commissie merkt op dat zij
anders over de genomen maatregel zou oordelen indien
van tevoren aan de ouders schriftelijk was meegedeeld
dat bij vervelend gedrag de leerlingen naar huis zouden
worden gestuurd. Zij beschikt niet over informatie dat
dit gebeurd is. Voor de Commissie stond niet ter discussie
dat de zoon een straf verdiende.
OORDEEL
ADVIES
Klacht ongegrond met uitzondering van de klacht over
het naar huis sturen van de leerling.
Geen.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel niet overgenomen: de ten opzichte van de leerling
genomen maatregelen waren niet te zwaar. De
ouders zijn voldoende geïnformeerd over het feit dat
hun zoon bij wangedrag het schoolkamp moest verlaten.
Onzorgvuldig handelen gymnastiekleraar 15
INHOUD KLACHT
Moeder klaagt erover dat de docent lichamelijke opvoeding
onzorgvuldig heeft gehandeld jegens haar dochter.
De docent heeft opmerkingen gemaakt over het uiterlijk
van de dochter en over het feit dat zij zich daarover bij
de schoolleiding beklaagd had. De dochter voelde zich
door die opmerkingen onprettig. Zij is daarom niet
meegegaan op schoolkamp, ze heeft niet meegedaan
aan de sportdag en heeft de laatste weken voor de
zomervakantie niet meer deelgenomen aan de lessen
gymnastiek.
TOETSING DOOR COMMISSIE
Weliswaar heeft de docent de opmerkingen die hij tegen
de dochter en andere leerlingen heeft gemaakt in een
context gezet die de opmerkingen voor hem acceptabel
maken, maar dat wil niet zeggen dat ze dat voor de leerlingen
in kwestie ook waren. Een leraar lichamelijke
opvoeding behoort zich dit als professional te realiseren.
Los van de vraag hoe de opmerkingen bedoeld zijn of
hoe zij op de verschillende leerlingen zijn overgekomen
toetst de Commissie hoe de opmerkingen objectief
gezien geduid moeten worden.
De opmerkingen waren niet steeds gericht op dezelfde
leerling maar zijn wel steeds persoonlijk gericht
geweest. Alle opmerkingen betroffen het uiterlijk van de
betrokken meisjes. De docent had moeten weten dat die
zich door de opmerkingen onbehaaglijk zouden kunnen
voelen.
Voor alle docenten geldt dat zij leerlingen en hun persoonlijke
levenssfeer dienen te respecteren. Deze regel
is specifiek voor docenten lichamelijke opvoeding vastgelegd
in een reeds in 1996 door de Koninklijke
Vereniging van Leraren Lichamelijke Opvoeding
(KVLO) opgestelde (en onlangs geactualiseerde)
beroepscode. Docenten lichamelijke opvoeding worden
geacht zich in hun beroepsuitoefening aan deze code te
houden. Door het maken van de opmerkingen over het
15 03.069, voortgezet onderwijs
Ongewenste intimiteiten
Uit deze categorie wordt een drietal gegronde klachten beschreven. In de tweede
samenvatting komt het beoordelingsschema van de LKC tot uiting zoals het op een
studiedag in 2002 is besproken: indien een volwassene aangeeft zich ongewenst
intiem bejegend te achten door bepaald gedrag, dient dat gedrag beëindigd te worden.
uiterlijk van de betrokken leerlingen heeft de docent
zich onprofessioneel en jegens die leerlingen onzorgvuldig
opgesteld.
De docent had moeite met de kledingkeus van bepaalde
leerlingen. Hij heeft daarover opmerkingen gemaakt die
de leerlingen persoonlijk raakten. Als professional had
de leerkracht echter in de kledingkeus van de leerlingen
aanleiding moeten zien om in overleg te treden met de
sectie lichamelijke opvoeding om een kledingcode voor
de gymlessen op te stellen. Het hanteren van zo’n kledingcode
of het anderszins maken van afspraken zou
immers zowel voor leerlingen als voor docenten helderheid
kunnen verschaffen over wat qua kleding wel en
niet is toegestaan in de gymles.
In het verleden zijn door leerlingen vergelijkbare klachten
over deze docent ingediend. Het bevoegd gezag
heeft aangegeven hoe de docent naar aanleiding daarvan
is begeleid. Ter bescherming van de leerlingen en van
de betrokken docent beveelt de Commissie het bevoegd
gezag aan gepaste maatregelen te treffen. Indien het
bevoegd gezag meent dat genoemde maatregelen dienen
te bestaan uit een nieuw begeleidingstraject wijst
de Commissie erop dat een extern traject de voorkeur
verdient. Daarnaast beveelt de Commissie het bevoegd
gezag aan om afschrift van dit advies in het personeelsdossier
van de docent op te nemen.
OORDEEL
ADVIES
Klacht gegrond.
Gepaste maatregelen treffen, met in achtneming van
hetgeen daarover is opgemerkt door de Commissie.
Afschrift van dit advies opnemen in het personeelsdossier
van de docent.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel en advies overgenomen.
jaarverslag LKC 2003 39

jaarverslag LKC 2003
40
Ongewenste contacten van leraar jegens
ouder 16
INHOUD KLACHT
Moeder klaagt erover dat nadat zij op verschillende
momenten aan de leerkracht van haar dochter heeft duidelijk
gemaakt dat zij geen persoonlijke of seksuele contacten,
of contacten over de vorderingen van haar dochter
met hem wilde onderhouden, deze toch steeds
getracht heeft met haar in contact te komen.
De leerkracht zocht onder meer oogcontact, rekte zich
nadrukkelijk uit en gebruikte andere vormen van
lichaamstaal. De moeder beschouwt het hiervoor
beschreven gedrag jegens haar als seksueel intimiderend.
De vader heeft de leerkracht ook enkele malen
benaderd over de kwestie.
TOETSING DOOR COMMISSIE
De moeder heeft duidelijk aan de groepsleerkracht aangegeven
dat zij zich onprettig voelde bij de situatie en
ook dat zij geen contact meer met hem wilde. Ook de
vader heeft de groepsleerkracht daarover diverse malen
benaderd. Ondanks herhaalde verzoeken van de ouders
om dit niet te doen, heeft de groepsleerkracht toch
steeds getracht met de moeder in contact te komen. Dat
heeft hij ook zelf aangegeven. Hij heeft benadrukt dat
hij in professionele zin juist wel contact zocht met de
moeder omdat hij van mening is dat hij zijn functie als
groepsleerkracht niet goed kan uitoefenen wanneer hij
geen contact kan hebben met de ouder die zijn leerling
ophaalt uit de klas. De groepsleerkracht heeft niet ontkend
dat hij de door de moeder beschreven lichaamstaal
heeft aangewend. De groepsleerkracht heeft echter
onderstreept dat hij zich steeds normaal (net als ten
opzichte van andere ouders) is blijven opstellen jegens
de moeder. Het is naar zijn mening slechts interpretatie
16 03.029, primair onderwijs
17 02.107, primair onderwijs
van de moeder dat zijn gedragingen intimiderend zouden
zijn.
In het door de moeder beschreven gedrag kan geen seksuele
component gevonden worden en daarom kan het
niet gekwalificeerd worden als seksuele intimidatie.
De moeder heeft het gedrag van de groepsleerkracht
echter als seksueel intimiderend ervaren. Dat de groepsleerkracht
dit effect niet beoogde doet daar niet aan af.
De leerkracht wist dat de moeder moeite had met zijn
gedrag. De groepsleerkracht zou een professionele
opstelling hebben getoond wanneer hij zijn gedrag had
aangepast en meer afstand had genomen. Hij heeft er
geen blijk van gegeven zich te realiseren in welke lastige
positie de moeder zich bevond. De groepsleerkracht had
zich terughoudender kunnen opstellen door bijvoorbeeld
de andere groepsleerkracht de vorderingen van de
dochter met de moeder te laten bespreken. Ook had de
leerkracht een dag kunnen wachten en de vader aan
kunnen spreken wanneer deze zijn dochter naar de klas
bracht. Dat de groepsleerkracht naar eigen zeggen wel
op zijn qui-vive was acht de Commissie onvoldoende.
Voldoende aannemelijk is geworden dat de groepsleerkracht
onzorgvuldig heeft opgetreden door zijn gedrag
en lichaamstaal niet aan te passen na diverse verzoeken
daartoe van de ouders.
OORDEEL
ADVIES
Klacht op dit onderdeel gegrond.
Geen.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel en advies overgenomen.
Seksueel getint gedrag van leerkracht
richting leerlingen 17
INHOUD KLACHT
Ouders klagen erover dat de groepsleerkracht een leerlinge
op de grond gelegd heeft en boven haar is gaan
hangen, waarbij hij bewegingen met zijn bekken en
kreungeluiden heeft gemaakt. Zowel de kinderen als de
ouders herkennen dit als seksueel getint gedrag. De
ouders wijzen erop dat dit geen incident is maar dat
hun kinderen hen vaker over soortgelijke gevallen hebben
verteld.
TOETSING DOOR COMMISSIE
De Commissie maakt onderscheid tussen in ieder geval
twee soorten gedrag. Ten eerste gedrag dat expliciet
geseksualiseerd is. Ten tweede gedrag dat als zodanig
neutraal is maar kennelijk door anderen als geseksualiseerd
wordt opgevat.
Voorts is de Commissie van oordeel dat van een volwassene,
in het bijzonder van een groepsleerkracht, gevoeligheid
verwacht mag worden bij zijn fysieke omgang
met (jonge) kinderen. Deze verwachting is temeer
gerechtvaardigd wanneer een groepsleerkracht op zijn
gedrag eerder attent is gemaakt.
Vaststaat dat verweerder over/boven de leerlinge heeft
gehangen en dat hij hierbij heeft bewogen en geluid
heeft gemaakt. Eveneens staat vast dat dit door de kinderen
als geseksualiseerd gedrag is opgevat.
De Commissie is er niet van overtuigd dat dit gedrag als
zodanig in dit geval als geseksualiseerd moet worden
aangemerkt.
Ondanks dat de leerkracht (na het eerdere voorval) zijn
gedrag heeft aangepast heeft dit bij een aantal leerlingen
onveilige gevoelens opgeroepen. Geconstateerd kan worden
dat de leerkracht zichzelf al eens eerder in een situatie
heeft gebracht waarbij aanstoot is genomen aan zijn
gedrag. De Commissie vindt de voorvallen mede te wijten
aan de school, er is namelijk geen beleid of protocol
op school inzake de fysieke omgang met leerlingen. Er
worden met het schoolteam geen gesprekken over dit
onderwerp gevoerd. Dit had wel van de school verwacht
mogen worden, zeker gelet op het eerdere voorval en de
aandacht voor en ontwikkelingen op het gebied van de
fysieke omgang met leerlingen, bijvoorbeeld in de vakliteratuur.
Niettemin ontslaat dit de groepsleerkracht niet
van zijn eigen verantwoordelijkheid om het effect van
zijn handelen op een juiste manier in te schatten.
OORDEEL
ADVIES
De klacht is gegrond.
Ervoor zorg dragen dat er beleid wordt ontwikkeld met
betrekking tot de (fysieke) omgang met leerlingen.
De leerkracht moet op korte termijn gestructureerd
inzicht worden geboden in de mogelijke effecten van
het handelen van volwassenen op (jonge) kinderen. Het
advies opnemen in het personeelsdossier van de groepsleerkracht.
In de jaarlijkse functioneringsgesprekken
met de groepsleerkracht dient aandacht te worden
besteed aan hetgeen in dit advies aan de orde is gesteld.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel en advies overgenomen.
jaarverslag LKC 2003 41

jaarverslag LKC 2003
42
Hardhandige aanpak
Hier vindt u een voorbeeld van toepassing van de criteria
die de Commissie hanteert bij het beoordelen van klachten
over het fysiek bejegenen van leerlingen. In het vorige jaarverslag
is daar uitgebreid aandacht aan besteed. In dit
geval bestond er wel enig begrip bij de Commissie, maar
niettemin achtte zij de klacht gegrond.
18 03.099/100, primair onderwijs
Hardhandige aanpak door leerkracht 18
INHOUD KLACHT
De ouders klagen erover dat de groepsleerkracht hun
zoon zo hard beetgepakt heeft dat zijn arm blauw en
rood geschaafd was. Een aantal dagen later is de zoon
voor de tweede maal hardhandig vastgepakt door de
groepsleerkracht. Volgens de groepsleerkracht heeft de
zoon de schaafplek bij zichzelf veroorzaakt, omdat hij
met zijn arm wild zwaaide in een poging zich los te
rukken.
TOETSING DOOR COMMISSIE
Klachten over hardhandige fysieke bejegening van een
leerling door een groepsleerkracht, gepleegd met het
oogmerk om gedrag van de leerling te corrigeren, worden
door de Commissie beoordeeld aan de hand van het
volgende criterium.
Allereerst wordt beoordeeld of de hardhandige fysieke
bejegening zich feitelijk heeft voorgedaan. Als dit is
vastgesteld wordt bezien of de reden voor de groepsleerkracht
om iemand fysiek te bejegenen dat optreden
rechtvaardigt. Uitgangspunt daarbij is dat indien andere,
minder ingrijpende middelen ten dienste staan om
hetzelfde resultaat te bewerkstelligen als met het fysieke
ingrijpen, die andere middelen de voorkeur verdienen.
Voor omstandigheden waarin fysiek ingrijpen gerechtvaardigd
zou zijn valt te denken aan situaties waarin de
fysieke integriteit van anderen bedreigd wordt of wanneer
een leerling een gevaar voor zichzelf vormt.
De Commissie overweegt daarbij of er alternatieven
voorhanden waren om op dat moment het gedrag van
de leerling te corrigeren. Zo kan de groepsleerkracht bijvoorbeeld
de hulp van de directeur of een collega inroepen.
Deze alternatieven behoort de groepsleerkracht als
professional te benutten.
De Commissie merkt op dat zij gezien het voortdurend
storende gedrag van de leerling in de klas en jegens
andere leerlingen wel kan begrijpen dat verweerster
hem op een bepaald moment heeft vastgegrepen.
Niettemin acht zij de klacht gegrond omdat niet voldaan
was aan de door de LKC voor fysiek ingrijpen ontwikkelde
criteria.
OORDEEL
ADVIES
Klacht op dit onderdeel gegrond.
Geen.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel overgenomen.
Beperkte informatieverstrekking aan ouders
door bevoegd gezag 19
INHOUD KLACHT
Ouders klagen erover dat het bevoegd gezag van de
school hun klacht over een groepsleerkracht te beperkt
heeft behandeld.
TOETSING DOOR COMMISSIE
De ouders hebben bij het bevoegd gezag een klacht over
ongewenst gedrag van de groepsleerkracht ten opzichte
van de moeder ingediend. De Commissie heeft kennis
genomen van een brief van het bevoegd gezag aan de
groepsleerkracht. In deze brief is uiteengezet waaruit
het onderzoek door het bevoegd gezag zou bestaan. In
de brief is opgenomen dat het bevoegd gezag als werkgever
in brede zin zou onderzoeken of de groepsleerkracht
als werknemer iets te verwijten valt. Ook is in de
brief aangegeven wat er zou gaan gebeuren na afronding
van het onderzoek.
Het bevoegd gezag heeft onderzocht of er in het professionele
handelen van de groepsleerkracht verwijtbare
zaken aan te tonen zijn en daarnaast of er in het verleden
zaken zijn geweest die op niet-professioneel handelen
van de groepsleerkracht wijzen. Het bevoegd gezag
heeft gefocust op de vraag of het naar aanleiding van de
uitkomst van het onderzoek rechtspositionele maatregelen
kon nemen. In het kader van het onderzoek heeft
het bevoegd gezag het personeelsdossier geraadpleegd.
Daarin was niets terug te vinden over eerdere inciden-
19 03.034, primair onderwijs
Interne klachtbehandeling
Niet zelden hebben klagers, alvorens een klacht bij de LKC in te dienen, al geprobeerd
om de directie en/of het bevoegd gezag van een school tot actie te bewegen.
Als dat niet tot het door de klager gewenste resultaat leidt, legt deze de behandeling
van de klacht door het bevoegd gezag regelmatig tegelijk met de oorspronkelijke
klacht ter beoordeling voor aan de LKC. Ook zijn enkele klachten opgenomen waarin
aandacht besteed wordt aan de rol van de vertrouwenspersoon.
ten of ongewenst of vrijpostig gedrag. Daarop heeft het
bevoegd gezag informatie ingewonnen bij de directeur
van de school en bij de directeur van de vorige school
waar de groepsleerkracht werkte. Het bevoegd gezag
voelde zich uiteindelijk genoodzaakt het nader onderzoek
te stoppen omdat de groepsleerkracht de beweringen
van de ouders steeds heeft ontkend.
Voor de Commissie is voldoende vast komen te staan
dat het bevoegd gezag heeft gehandeld zoals het heeft
aangekondigd in voornoemde brief. Het bevoegd gezag
heeft de klacht over de groepsleerkracht niet te beperkt
behandeld.
Ambtshalve merkt de Commissie nog het volgende op.
De brief waarin het bevoegd gezag aan de ouders meedeelt
dat het onderzoek is beëindigd - zonder tot een
oordeel te komen - is wel erg summier. Na verzending
van die brief lag het op de weg van het bevoegd gezag
de ouders met inachtneming van de privacy van de
groepsleerkracht nader te informeren over de verdere
gang van zaken na beëindiging van het onderzoek.
OORDEEL
ADVIES
Klacht ongegrond.
Geen.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel overgenomen
jaarverslag LKC 2003 43

JAARVERSLAG LKC 2003
44
Doorleiden klacht naar vertrouwenspersoon
in plaats van naar klachtencommissie 20
INHOUD KLACHT
Een moeder klaagt erover dat de directie een aan de
klachtencommissie van de school gericht schrijven heeft
doorgeleid aan de vertrouwenspersoon in plaats van te
bewerkstelligen dat de klachtencommissie haar klachten
behandelde.
TOETSING DOOR COMMISSIE
De wijze van klachtafhandeling door de directie heeft de
Commissie verbaasd. Op grond van de Kwaliteitswet
(opgenomen in de Wet op het voortgezet onderwijs) had
de moeder direct toegang tot een onafhankelijke klachtencommissie
dienen te krijgen. In dit geval is de LKC
die klachtencommissie. Anders dan de moeder mogelijk
veronderstelt is er niet nog een klachtencommissie op
schoolniveau.
De voor de school geldende klachtenregeling bevat in
artikel 4 de bepaling dat het bevoegd gezag zich aansluit
bij de LKC. In artikel 5 van de regeling staat onder meer
dat een klacht ingediend wordt bij het bevoegd gezag of
bij de LKC, dat het bevoegd gezag de klager naar de vertrouwenspersoon
of naar de klachtencommissie verwijst
en dat het bevoegd gezag de klacht, indien deze eenvoudig
is af te handelen, zelf kan afhandelen. In artikel 3,
lid 3 is geregeld dat de vertrouwenspersoon nagaat of
door bemiddeling een oplossing kan worden bereikt,
nagaat of de gebeurtenis aanleiding geeft tot het indienen
van een klacht en de klager desgewenst bijstand
biedt bij de verdere procedure.
De moeder heeft haar brief gericht aan de klachtencommissie.
Daarmee heeft zij te kennen gegeven dat zij de
klacht door een onafhankelijke commissie wenste te
laten beoordelen. De directie heeft in strijd met de eigen
klachtenregeling gehandeld door niet de moeder naar
de vertrouwenspersoon te verwijzen maar de klacht ter
behandeling aan hem toe te spelen. De vertrouwenspersoon
heeft zich vervolgens een oordeel gevormd over
20 03.025/028, voortgezet onderwijs
21 03.058, primair onderwijs
22 03.078, voortgezet onderwijs
de inhoud van de klacht en de moeder daarvan in
kennis gesteld. Dat oordeel luidde dat de sector-adjunctdirecteur
terecht was aangesproken en dat de directie
de klacht daarover zorgvuldig had behandeld.
Door op deze wijze te werk te gaan heeft de vertrouwenspersoon
er onvoldoende blijk van gegeven te beseffen
dat zijn functie bestaat uit het bijstaan van de
ouders in een door hen gewenste klachtenprocedure.
Nu heeft het er tenminste de schijn van dat de vertrouwenspersoon
de klacht ten behoeve van de school
behandeld en beoordeeld heeft. Weliswaar bevat de
klachtenregeling de bepaling dat de vertrouwenspersoon
nagaat of een gebeurtenis aanleiding geeft tot het indienen
van een klacht, maar deze bepaling dient naar het
oordeel van de LKC niet zodanig uitgelegd te worden
dat, zoals in de onderhavige klachtprocedure gebeurd is,
de vertrouwenspersoon overgaat tot een volledige inhoudelijke
beoordeling van de klacht. Daardoor ontneemt
hij immers zichzelf de mogelijkheid om een klager die
zijn klacht aan de klachtencommissie voor wil leggen
met overtuiging bij te kunnen staan. De klacht over de
manier waarop de directie de klacht in eerste instantie
heeft behandeld is dan ook gegrond. De Commissie zal
hier een aanbeveling aan wijden.
OORDEEL
ADVIES
Klacht op dit onderdeel gegrond.
Samen met de directie en de vertrouwenspersoon de
klachtenregeling van de school en de onderscheiden rollen
van de daarin genoemde functionarissen nauwgezet
doorspreken en in overweging nemen of de vertrouwenspersoon
wellicht extern bijgeschoold dient te
worden.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel en advies overgenomen.
Directeur verstrekt onvolledige informatie
over klachtenprocedure 21
INHOUD KLACHT
Ouders klagen erover dat de directeur van de school aan
hen onjuiste en onvolledige informatie verschaft heeft
over de voor de school geldende klachtenprocedure.
TOETSING DOOR COMMISSIE
De directeur heeft erkend dat hij onjuiste informatie
over de klachtenprocedure aan de ouders heeft verstrekt.
Hij heeft de ouders naar de gemeente in plaats van naar
het bevoegd gezag verwezen.
De Commissie heeft vastgesteld dat de mogelijkheid om
een klacht in te dienen bij een onafhankelijke klachtencommissie
niet in de schoolgids wordt genoemd.
Daardoor is voor ouders (en andere potentiële klagers)
niet kenbaar dat de school aangesloten is bij een onafhankelijke
klachtencommissie. Daarnaast staat ook niet
in de schoolgids vermeld dat de ouders zich desgewenst
rechtstreeks tot de LKC kunnen wenden. De Commissie
heeft reeds eerder in haar adviezen uitgesproken dat
klagers hun klacht zelfstandig moeten kunnen indienen,
zonder eerst bij de school naar het adres van de
Commissie te hoeven informeren. Daarom dient tenminste
in de schoolgids vermeld te worden bij welke
klachtencommissie de school is aangesloten en welke
mogelijkheden klagers hebben om rechtstreeks met die
commissie in contact te treden. Ook dient vermeld te
worden op welke, voor potentiële klagers gemakkelijk te
bereiken, plaats de geldende klachtenregeling kan worden
ingezien.
Gezien bovenstaande overwegingen en mede gezien het
feit dat de directeur - binnen de school - de eindverantwoordelijke
is voor de inhoud van de schoolgids is de
klacht gegrond.
OORDEEL
ADVIES
Klacht gegrond.
Geen.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel overgenomen.
Vertrouwenspersoon gaat onzorgvuldig om
met klacht ouders 22
INHOUD KLACHT
Ouders klagen erover dat de vertrouwenspersoon hun
klacht over het stelselmatig en langdurig pesten en
mishandelen van hun zoon door een medeleerling op
onzorgvuldige wijze heeft aangepakt.
TOETSING DOOR COMMISSIE
De ouders hebben aan de vertrouwenspersoon een brief
overhandigd met daarbij het verhaal van hun zoon over
een aantal gebeurtenissen op school. De vertrouwenspersoon
heeft deze brief echter niet vertrouwelijk
behandeld; tot verbazing van de ouders heeft zij de brief
aan de adjunct-directeur gegeven. Deze heeft naar aanleiding
van de brief contact opgenomen met de ouders.
Voor de ouders was het niet duidelijk dat de vertrouwenspersoon
binnen de school meerdere functies
bekleedde.
De vertrouwenspersoon was namenlijk tevens lid van
het zorgteam en uit dien hoofde voortdurend betrokken
bij de problemen van de zoon. De ouders hebben niet
aangegeven haar als vertrouwenspersoon te benaderen.
Dat bleek ook niet uit de vormgeving en de strekking
van hun brief. De Commissie is daarom van oordeel dat
de klacht ongegrond is. De Commissie merkt wel op dat
een dubbelfunctie zoals deze werd vervuld door de vertrouwenspersoon
niet ideaal is en de Commissie acht
het dan ook juist dat de school deze situatie inmiddels
heeft gewijzigd.
OORDEEL
ADVIES
Klacht ongegrond.
Geen.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel overgenomen.
JAARVERSLAG LKC 2003 45

jaarverslag LKC 2003
46
Traineren afhandeling klacht door bevoegd
gezag 23
INHOUD KLACHT
Ouders klagen erover dat het bevoegd gezag, nadat zij
mondeling hun beklag hadden gedaan over een beslissing
van de directie, de afhandeling van hun klacht
heeft getraineerd, o.a. door de vertrouwenspersoon in te
schakelen en de indruk te wekken dat deze een bindende
uitspraak zou kunnen doen, hetgeen volgens deze
vertrouwenspersoon zelf niet tot haar bevoegdheid
behoort.
TOETSING DOOR COMMISSIE
De ouders klagen er in de kern over dat het bevoegd
gezag hen verkeerde informatie heeft verstrekt over de
klachtbehandeling, waardoor de afhandeling van de
klacht langer heeft geduurd dan noodzakelijk. Het
bevoegd gezag heeft de ouders na het indienen van de
klacht gemeld dat de vertrouwenspersoon een formele
klacht zou behandelen en een bindende uitspraak zou
doen. Tegen deze uitspraak kon in beroep worden
gegaan bij de LKC. De Commissie stelt vast dat de
door het bevoegd gezag aan de ouders geschetste
procedure anders is dan de in de klachtenregeling
van de school vastgelegde.
Daarnaast constateert de Commissie dat de ook door het
bevoegd gezag voorgestane bemiddelende rol van een
vertrouwenspersoon niet te verenigen is met het doen
van een bindende uitspraak.
De Commissie constateert dat als het bevoegd gezag
reeds half juli de in de klachtenregeling neergelegde
procedures aan de ouders kenbaar had gemaakt, deze
reeds toen hadden kunnen weten dat zij een klacht
rechtstreeks bij de LKC konden indienen.
De Commissie acht de klacht gegrond. Zij merkt hierbij
wel op dat haar van het bewust traineren van de klacht
niet is gebleken.
OORDEEL
ADVIES
Klacht gegrond.
De Commissie adviseert het bevoegd gezag bij klachten
direct te wijzen op de mogelijkheid een klacht in te dienen
bij de Klachtencommissie.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
-
Onzorgvuldig handelen bij ruzie
tussen ouderparen 24
INHOUD KLACHT
Moeder klaagt erover dat de directie en het schoolbestuur
van de basisschool niet tijdig en onvoldoende actie
hebben ondernomen om haar dochter die gepest werd
een veilig schoolklimaat te bieden.
TOETSING DOOR COMMISSIE
Het is voorstelbaar dat pesterijen hebben plaatsgevonden.
De school heeft de problemen die in de groep
speelden aangepakt door eerst zelf maatregelen te treffen.
Later is het Schooladviescentrum ingeschakeld. Dat
er sprake was van pesten en van een melding daarvan
bij de directie is echter niet vast komen te staan. Van de
onregelmatigheden bleek ook een conflict tussen de
moeder en een overblijfouder deel uit te maken. In het
steven naar een oplossing ontzegde de directie beide
ouders het optreden als hulpouder. Niettemin bleek de
andere ouder nog steeds als overblijfmoeder op te treden.
Ook al was er geen afspraak dat de andere ouder
dat niet meer zou doen mocht klaagster er wel op vertrouwen
dat ook die activiteit zou worden opgeschort.
Het is van het grootste belang beide partijen bij zo’n
conflict gelijk te behandelen
OORDEEL
ADVIES
Klacht op dit onderdeel gegrond.
Geen.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel niet overgenomen.
23 03.081, primair onderwijs
24 03.008, primair onderwijs
25 03.036, primair onderwijs
Pesten
Een tweetal klachten op dit gebied, waarbij de Commissie
te werk is gegaan zoals in het jaarverslag over 2002 is
beschreven. Eerst wordt vastgesteld of er inderdaad sprake
is (geweest) van pesten. Als dat zo blijkt te zijn gaat de
Commissie na of de school over middelen beschikt om
pesten te voorkomen en tegen te gaan en of die middelen
in het concrete geval ook zijn aangewend.
Leerling uitgescholden 25
INHOUD KLACHT
Vader klaagt over het onzorgvuldige optreden van de
directie. Hij wijst er op dat de directie onvoldoende zorg
heeft gedragen om zijn kinderen een veilig schoolklimaat
te bieden. Hierdoor zijn zij gepest. Een dochter is regelmatig
door een leerling op het schoolplein opgewacht en
zij is door leerlingen uitgescholden.
TOETSING DOOR COMMISSIE
Eerst zal vastgesteld moeten worden of de kinderen door
hun medeleerlingen zijn gepest.
De Commissie ziet als kenmerken voor pesten dat het
structureel van aard is en gericht tegen één bepaalde persoon.
Daarmee onderscheidt het zich van plagen.
Plagerijen kunnen op ieder moment tegen elke willekeurige
persoon gericht zijn. Op dat moment misschien niet
altijd even leuk, maar daarna is het ook over. Pesten gaat
door zolang het niet gestopt wordt.
De vader heeft aangegeven dat zijn dochter werd uitgescholden
en dat ze werd genegeerd. Daarnaast heeft de
vader diverse voorvallen genoemd waar het pesten nog
meer uit zou hebben bestaan. De directie heeft ontkend
dat de kinderen werden gepest. Wel was het haar bekend
dat een dochter werd uitgescholden. Zij heeft dit echter
niet in verband gebracht met pesten.
De Commissie is van oordeel dat het geven van een bijnaam,
dat door de directie werd gezien als uitschelden,
als pesten moet worden aangemerkt omdat het structureel
van aard was en gericht was tegen één bepaalde persoon.
De dochter was niet in staat zichzelf te verdedigen.
Beoordeeld moet worden of de directie voldoende zorg
heeft gedragen voor een veilig schoolklimaat voor haar.
Wanneer kinderen elkaar bijnamen geven dient de
groepsleerkracht er op toe te zien dat deze bijnaam voor
het betrokken kind aanvaardbaar is en tevens of het kind
het later nog steeds als prettig ervaart om zo genoemd te
worden. In het geval van de dochter was zij de enige in
haar klas met een bijnaam. Het behoort tot de verantwoordelijkheid
van de school om zich ervan te vergewissen
hoe een leerling het ervaart om zo genoemd te worden.
Voor dit kind geldt dit des te meer. Zij was erg op
zichzelf gericht en had leerproblemen waarvoor ze dagelijks
individuele begeleiding kreeg. Deze omstandigheden
brengen met zich mee dat zij vatbaar was voor pesten.
De school heeft zich hier onvoldoende rekenschap van
gegeven en heeft daarmee onvoldoende zorg gedragen
voor een veilig schoolklimaat.
OORDEEL
ADVIES
Klacht op dit onderdeel gegrond.
Geen.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel niet overgenomen.
jaarverslag LKC 2003 47

jaarverslag LKC 2003
48
26 03.004, voortgezet onderwijs
27 02.083, primair onderwijs
Relatie werkgever-werknemer
In toenemende mate ontvangt de LKC klachten van (meestal) docenten, die betrekking
hebben op de onderlinge verhoudingen op school. Voor zover dit geen
rechtspositionele aangelegenheden betreft, neemt de Commissie deze klachten in
behandeling. De voor de meeste scholen geldende modelklachtenregeling staat hier
niet aan in de weg. Naar inhoud spelen de meeste
Intimidatie en chantage van docente door
klachten zich af op het gebied van een al dan niet
conrector
zorgvuldige bejegening. In het laatst opgenomen
advies handelde het over het niet optreden van de
directie tegen leerlingen die een docent onheus
hadden bejegend.
26
INHOUD KLACHT
Een docente klaagt erover dat de conrector onderbouw,
tevens haar direct leidinggevende, haar heeft geïntimideerd
door haar onder druk te zetten om haar mond te
houden over de seksuele intimidatie door een collega en
over het feit dat deze in het verleden al eens te ver was
gegaan in de omgang met een leerling. Voorts klaagt de
docente erover dat de conrector haar heeft gechanteerd
door haar minder lesuren aan te bieden.
TOETSING DOOR COMMISSIE
De Commissie overweegt dat haar niet is gebleken dat
de conrector de docente heeft geïntimideerd dan wel
heeft gechanteerd. Naar het oordeel van de Commissie
heeft de docente niet aannemelijk gemaakt dat de conrector
haar op enigerlei wijze onder druk heeft gezet
dan wel bewoordingen heeft gebruikt die als zodanig
opgevat konden worden. De Commissie heeft daarentegen
de indruk dat de conrector zich juist volledig heeft
ingezet om weer te komen tot een goede verstandhouding
tussen de docente en haar collega. Ook het aanbod
van de conrector om een aantal lessen van de docente
over te nemen, kan worden gezien als een poging om te
komen tot werkhervatting c.q. verlichting van haar
werkzaamheden. De Commissie acht de klacht ongegrond.
OORDEEL
ADVIES
Klacht ongegrond.
Geen
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Geen
Onzorgvuldig handelen ten opzichte van
groepsleerkracht na incident met collega 27
INHOUD KLACHT
Een leerkracht klaagt erover dat zowel het bevoegd
gezag als de directeur van de basisschool ten opzichte
van hem onzorgvuldig heeft gehandeld en onvoldoende
rekening heeft gehouden met zijn belangen na een
incident waarbij hij een collega op haar mond heeft
gekust.
TOETSING DOOR COMMISSIE
De Commissie is van oordeel dat wanneer een leerkracht
tijdens de les uit de klas wordt gehaald dit altijd
vragen oproept. De directeur heeft daarnaast ouders op
een ouderavond laten weten dat de leerkracht het
schoolgebouw niet meer zou mogen betreden. Hierdoor
heeft hij beschadigend gehandeld ten aanzien van diens
eer en goede naam.
De Commissie komt tot het oordeel dat het optreden
van de directeur onzorgvuldig is geweest en dat hij
onvoldoende rekening heeft gehouden met de belangen
van de leerkracht.
Gebleken is dat het bevoegd gezag heeft nagelaten aan
de collega van de leerkracht te vragen waar het betasten
volgens haar precies uit heeft bestaan. Een dergelijke
beschuldiging vraagt om een zorgvuldig onderzoek. Het
behoorde tot de plicht van het bevoegd gezag om, nadat
het de visie van de leerkracht had gehoord, de collega
daarop te laten reageren en uit te zoeken waaruit haar
beschuldigingen precies bestonden. Door dit niet te
doen is het bevoegd gezag ernstig in gebreke gebleven.
Daarnaast heeft het geen verslagen van de gevoerde
gesprekken gemaakt. Ook dit is een ernstig gebrek.
Het bevoegd gezag heeft zich zonder meer neergelegd
bij de wens van de collega om niet via bemiddeling de
lucht tussen beide leerkrachten te zuiveren. Daarmee is
de leerkracht een mogelijkheid onthouden om de verhoudingen
te herstellen.
De leerkracht werd door het bevoegd gezag voor de
keuze gesteld van een onderzoek/schorsing dan wel
overplaatsing. Daarbij is ook de mogelijkheid van aangifte
bij het OM genoemd. Het bevoegd gezag heeft de
leerkracht door deze handelwijze op ongeoorloofde
wijze onder druk gezet en geïntimideerd.
Gelet op de bovenstaande overwegingen komt de
Commissie tot het oordeel dat het bevoegd gezag uitermate
onzorgvuldig heeft gehandeld en dat het onvoldoende
rekening heeft gehouden met de belangen van
de leerkracht. De klacht is dan ook gegrond.
OORDEEL
ADVIES
Klacht gegrond.
De Commissie adviseert het bevoegd gezag in soortgelijke
procedures nauwkeurige verslaglegging van alle
gesprekken te laten plaatsvinden en te heroverwegen of
de directeur in bepaalde situaties een rol kan vervullen
bij de afhandeling van een klacht over ongewenst
gedrag. Daarnaast dient actie te worden ondernomen
om de geruchten te ontkrachten die over het incident de
ronde doen. Tevens moet de leerkracht de ruimte worden
geboden om de emotionele problemen die hij
ondervindt van de hele gang van zaken op te lossen.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel niet overgenomen, advies deels overgenomen.
Het bevoegd gezag ontwikkelt een protocol voor dit
soort situaties, waarbij de verslaglegging van gesprekken
zal worden meegenomen alsmede de rol van
verschillende betrokkenen. Aanbod aan leerkracht
gedaan voor begeleiding bij het oplossen van
emotionele problemen.
jaarverslag LKC 2003 49

JAARVERSLAG LKC 2003
50
Intimiderend gedrag voorzitter centrale
directie jegens docent 28
INHOUD KLACHT
Een docent klaagt over intimiderend gedrag van de voorzitter
van de centrale directie van de school naar aanleiding
van het mede door de docent ondertekenen van
een brief van een deel van het personeel aan de bedrijfsarts
en naar aanleiding van de verkiezing van de docent
tot voorzitter van de medezeggenschapsraad. De docent
wijst er onder meer op dat de voorzitter gedragsregels
voor hem heeft opgesteld, het vertrouwen in de MR
heeft opgezegd en in gesprekken en correspondentie
met derden zijn eer en goede naam aantast.
TOETSING DOOR COMMISSIE
De Commissie stelt vast dat het voornemen om gedragsregels
voor de docent op schrift te stellen enige keren
onderwerp van gesprek is geweest. De Commissie is
van oordeel dat het begrijpelijk is schriftelijk in gedragsregels
vast te leggen wat er mondeling is besproken.
Het neerleggen van gedragsregels is op zich niet intimiderend,
zeker niet als ze reeds in gesprekken aan de
orde zijn geweest.
De Commissie constateert dat de voorzitter een ongelukkige
term heeft gebruikt door te melden het vertrouwen
in de MR op te zeggen. Gebleken is dat hij heeft
bedoeld dat hij zich aan de wettelijke verplichtingen zou
houden, maar geen extra contacten met MR-leden zou
onderhouden. De Commissie is van oordeel dat de voor-
28 03.013, voortgezet onderwijs
29 03.035, voortgezet onderwijs
zitter tactisch ongelukkig heeft gehandeld.
Ten slotte stelt de docent dat de voorzitter zijn eer en
goede naam heeft aangetast. Vaststaat dat de voorzitter
het vertrouwelijke gedeelte van een onderzoeksrapport
aan ouderleden van de MR heeft meegegeven. Deze
MR-leden zijn echter gebonden aan hun geheimhoudingsplicht.
De Commissie is van oordeel dat de voorzitter in zijn
brief aan de medewerkers van de school te gedetailleerd
ingaat op zijn geschiedenis met de docent. Dit had meer
in algemene zin gekund zonder uitgebreid stil te staan
bij opvattingen en disciplinaire maatregelen.
Naar het oordeel van de Commissie heeft de voorzitter
hiermee de eer en goede naam van de docent in beperkte
mate aangetast. De Commissie onderschrijft ook op
dit punt niet dat de handelwijze van de voorzitter intimiderend
voor de docent is.
OORDEEL
ADVIES
Klacht ongegrond.
Het bevoegd gezag van de school zal zelf een bemiddelende
rol moeten spelen en dient te bewerkstelligen dat
het wederzijds vertrouwen tussen de directie en de MR
weer wordt hersteld.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel en advies overgenomen
Grof taalgebruik jegens docent, veiligheidsprotocol
29
INHOUD KLACHT
Docent klaagt erover dat de directie twee leerlingen
onbestraft heeft gelaten die jegens hem grove en beledigende
taal hebben geuit.
TOETSING DOOR COMMISSIE
Ter zitting is niet vast komen te staan dat de betrokken
leerlingen zijn gestraft voor het beledigen van de
docent. Zij hebben in ieder geval niet het gevoel gehad
te zijn gestraft. De eventuele strafoplegging is ook nergens
gedocumenteerd.
Op de school geldt een veiligheidsprotocol. Daarin staat
dat verbaal geweld wordt onderzocht en dat van de
resultaten verslag wordt opgemaakt. De Commissie
vindt dat de inhoud van het protocol in dit geval niet is
nageleefd. Daarmee staat vast dat de school onzorgvuldig
heeft gehandeld jegens klager, zeker nu ook vast is
komen te staan dat niet alle betrokkenen in de school op
de hoogte waren van het bestaan en de inhoud van het
protocol.
OORDEEL
ADVIES
Klacht gegrond.
Er zorg voor dragen dat de inhoud van het veiligheidsprotocol
bij iedereen op wie het betrekking heeft
bekend is.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel en advies overgenomen.
JAARVERSLAG LKC 2003 51

jaarverslag LKC 2003
52
Overige
Perikelen rondom een leerlingdossier. De klagende ouders wilden het de
school verbieden de klachtencommissie van de inhoud daarvan in kennis te
stellen. Onder verwijzing naar de vertrouwelijke behandeling van een
klacht heeft de Commissie dat verbod van de hand
gewezen: klagers moeten het niet in hun macht Gebruik leerlingdossier
hebben het verweerder onmogelijk te maken
inhoudelijk verweer te voeren.
30
INHOUD KLACHT
De ouders klagen erover dat de directeur zonder hun
toestemming gegevens uit het leerlingdossier heeft
gebruikt voor het voeren van verweer in de klachtenprocedure.
TOETSING DOOR COMMISSIE
De ouders hebben bij brief verboden om derden inzage
in het dossier te verschaffen of om kopieën van het dossier
ter beschikking van derden te stellen. Tot die derden
rekenden zij ook de LKC.
Met het door de ouders opgelegde verbod zouden zij het
de school feitelijk onmogelijk maken hun visie met
schriftelijk materiaal te onderbouwen. De Commissie
oordeelt dat het gebruik van de gegevens noodzakelijk
was voor de verdediging van gerechtvaardigde belangen.
Daarbij neemt zij in aanmerking dat de stukken noch
de zitting in de klachtprocedure openbaar is, zodat het
recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer
van de leerling niet wordt geschaad.
De Commissie heeft kennis genomen van een brief van
de ouders aan de ouders van de klasgenoten van hun
kinderen. Uitlatingen in die brief zijn grievend jegens
de school omdat het vakmanschap van de directeur en
een leerkracht in twijfel worden getrokken.
OORDEEL
ADVIES
Het klachtonderdeel over het gebruik van het leerlingdossier
is ongegrond.
Zorg te dragen voor een passende rehabilitatie van verweerders
binnen de school.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel en advies overgenomen.
Onheuse bejegening MR-lid door voorzitter
tijdens fusieperikelen 31
INHOUD KLACHT
Een MR-lid klaagt erover dat de voorzitter van een voorlopige
GMR haar tijdens een roerige bijeenkomst heeft
toegevoegd dat ze maar op moest sodemieteren. Het
incident speelde zich af tijdens een fusieproces dat niet
geheel vlekkeloos verliep
TOETSING DOOR COMMISSIE
Over de ontvankelijkheid merkt de Commissie op dat
beide scholen onder hetzelfde bevoegd gezag vallen en
dat beide aangesloten zijn bij de LKC. Omdat de scholen
zich in de dagelijkse praktijk als één school manifesteren
maken de betrokkenen deel uit van hetzij
dezelfde schoolgemeenschap, hetzij van elkaars schoolgemeenschap.
De klaagster valt daarom onder het
begrip “klager” uit de klachtenregeling van de scholen.
Het is voor de betrokkenen niet eenvoudig om in de
complexe en emotioneel geladen situatie steeds de juiste
bewoordingen te kiezen. Nochtans mogen zij jegens
elkaar aanspraak maken op een respectvolle wederzijdse
omgang.
Vaststaat dat de voorzitter zich jegens het MR-lid in de
gewraakte bewoordingen heeft uitgelaten. De voorzitter
van de (voorlopige) GMR heeft een voorbeeldfunctie.
Hoewel er, mede gelet op de niet altijd even fijnzinnige
manier waarop het MR-lid meningen naar voren brengt,
wellicht enig begrip kan worden opgebracht voor de
emotionele uitlating van de voorzitter, moet de conclusie
luiden dat deze verwijtbaar onzorgvuldig gehandeld
heeft.
OORDEEL
ADVIES
Klacht gegrond.
Afschrift van het advies opnemen in het personeelsdossier.
REACTIE BEVOEGD GEZAG
Oordeel overgenomen, advies voorlopig overgenomen
(in afwachting van arbeidsrechtelijk advies).
30 03.058, primair onderwijs
31 03.038, primair onderwijs; klacht uitsluitend schriftelijk behandeld
jaarverslag LKC 2003 53

JAARVERSLAG LKC 2003
54
bijlage a
De in 2003 ingediende klachten
(naar aantal en soort)
Afhankelijk van de inhoud van een klacht krijgt deze één of meerdere dossiernummers
toegekend. Dient iemand bijvoorbeeld een klacht in tegen een directie en een bevoegd
gezag vanwege het ontbreken van anti-pestbeleid, dan wordt dit beschouwd als één klacht.
Een klacht over een door de directie opgelegde straf en over de manier waarop het bevoegd
gezag de bezwaren daartegen heeft afgehandeld leidt tot twee dossiernummers: het betreft
dan twee klachten die niet over hetzelfde gaan en die gericht zijn tegen twee verschillende
verweerders. Ook indien meerdere klagers zich onafhankelijk van elkaar beklagen over
eenzelfde voorval of beslissing leidt dat tot toekenning van meerdere dossiernummers.
In 2003 heeft de LKC 14 klachten meer ontvangen dan het jaar daarvoor, namelijk 129.
In het (top)jaar 2001 was dat aantal 145.
DOORLOOPTIJD
In het jaar 2003 heeft de LKC 158 klachten in behandeling
gehad: behalve de 129 nieuw ingediende klachten
tevens de werkvoorraad op 1 januari 2003 (29). Aan het
einde van het jaar resteerde wederom een aantal van 29
in behandeling zijnde klachten, zodat de conclusie is dat
in het verslagjaar 129 klachten zijn afgehandeld.
Verheugend is het te kunnen melden dat alle klachten
binnen een periode van 5 maanden zijn afgehandeld. In
ruim 2/3 van de gevallen lukte dat binnen 3 maanden.
Daarbij moet wel aangetekend worden dat zich in deze
categorie ook de ingetrokken en anderszins opgeloste
klachten bevinden. Deze vergen doorgaans beduidend
minder behandeltijd dan klachten die in een advies van
de Commissie eindigen.
DOORLOOPTIJD IN MAANDEN AFGEDANE KLACHTEN
2002
0-3 68
3-4 22
4-5 12
5-6 9
>6 3
2003
0-3
3-4
4-5
>5
87
29
13
0
2002
2003
VERDELING VAN DE INGEDIENDE KLACHTEN NAAR
ONDERWIJSSOORT
PO
VO
SO
PO
VO
SO
In het vijfjarig bestaan van de LKC is het merendeel van
de klachten steeds afkomstig geweest uit het primair
onderwijs. Dat beeld is het afgelopen jaar alleen nog maar
versterkt: van de 129 afgehandelde klachten kwamen er
85 (66%) uit het primair onderwijs. Een jaar eerder was
dat nog 55%. Het voortgezet onderwijs genereerde 40
klachten en 4 klachten waren afkomstig uit het speciaal
onderwijs.
VERDELING INGEDIENDE KLACHTEN NAAR
ONDERWIJSSOORT
63
47
5
85
40
4
VERDELING INGEDIENDE KLACHT NAAR INHOUD
KLACHT
2002
Communicatie
Ped.did. begeleiding
Ongewenste intimiteiten
Hardhandige aanpak
Interne klachtbehandeling
Pesten
Werkgever/werknemer
Overige zaken
2003
Communicatie
Ped.did. begeleiding
Ongewenste intimiteiten
Hardhandige aanpak
Interne klachtbehandeling
Pesten
Werkgever/werknemer
Overige zaken
18
36
9
15
12
11
4
10
23
52
8
5
19
5
7
10
V ERDELING VAN DE INGEDIENDE KLACHTEN NAAR INHOUD
Bij de indeling van de ontvangen klachten hanteert de
LKC de volgende categorieën:
• communicatie tussen school en ouders/leerlingen
• pedagogisch-didactische begeleiding
• ongewenste intimiteiten
• hardhandige aanpak van leerlingen
• klachtbehandeling binnen de school of door het
bevoegd gezag
• pesten
• de relatie werkgever/werknemer
• overige zaken.
Zoals in hoofdstuk 1 reeds opgemerkt is speelt communicatie
een belangrijke rol bij veel klachten. Eveneens is
daar gewezen op de procentuele toename van de klachten
over pedagogisch-didactische begeleiding (van 31% naar
40%). Het aantal klachten over de interne klachtbehandeling
is eveneens relatief gestegen. Een afname daarentegen
valt waar te nemen in de categorieën hardhandige
aanpak en pesten.
D E VERDELING NAAR DE WIJZE VAN
AFHANDELEN VAN DE KLACHTEN
2002
niet gegrond 30
deels gegrond 30
gegrond 19
ingetrokken 10
bemiddeld 1
niet ontvankelijk 14
ter kennisname 10
2003
niet gegrond 37
deels gegrond 39
gegrond 21
ingetrokken 16
bemiddeld 0
niet ontvankelijk 12
ter kennisname 4
SPREIDING VAN HET OORDEEL OVER DE
AARD VAN DE KLACHT IN 2003
NIET GEGROND
Communicatie 5
Ped.did. begeleiding 13
Ongewenste intimiteiten 1
Hardhandige aanpak 4
Interne klachtbehandeling 7
Pesten 3
Werkgever/werknemer 1
Overige zaken 3
DEELS GEGROND
Communicatie 8
Ped.did. begeleiding 18
Ongewenste intimiteiten 1
Hardhandige aanpak 2
Interne klachtbehandeling 4
Pesten 4
Werkgever/werknemer 1
Overige zaken 1
GEGROND
Communicatie
Ped.did. begeleiding
Ongewenste intimiteiten
Hardhandige aanpak
Interne klachtbehandeling
Pesten
Werkgever/werknemer
Overige zaken
D E VERDELING NAAR DE WIJZE VAN AFHANDELEN VAN
DE KLACHTEN
In 2003 heeft de Commissie 129 zaken afgedaan. Dit kan
zijn doordat de klacht tussentijds is ingetrokken of direct
aan het begin van de behandeling niet ontvankelijk is verklaard.
In het merendeel van de zaken heeft de LKC echter
naar aanleiding van de klacht een oordeel en advies
aan het bevoegd gezag uitgebracht (75%). In de grafiek
“verdeling van de afgehandelde klachten naar afdoening”
is dit inzichtelijk gemaakt.
Wanneer de Commissie toekomt aan de inhoudelijke
beoordeling van de klacht verklaart zij deze (geheel of
gedeeltelijk) gegrond of ongegrond. In de verslagperiode
heeft de Commissie in totaal 97 zaken inhoudelijk beoordeeld.
Deze beoordeling leidde in de verslagperiode tot de volgende
percentages : ongegrond 38%; deels gegrond 40%
en gegrond 22%.
S PREIDING VAN HET OORDEEL OVER DE AARD
VAN DE KLACHT
Bovenstaande grafiek geeft de inhoudelijke beoordeling
van de klachten, onderverdeeld naar onderwerp weer.
Hoewel in de meeste categorieën het absolute aantal klachten
te laag is om aan verschuivingen conclusies te kunnen
verbinden, valt wel op te merken dat de verhouding
gegrond:ongegrond in de categorieën communicatie en
pedagogisch-didactische begeleiding (die de grootste aantal
klachten vormen) vergelijkbaar is met een jaar eerder.
2
7
2
0
3
1
4
2
JAARVERSLAG LKC 2003 55

JAARVERSLAG LKC 2003
56
bijlage b
Lijst van de in 2003
uitgebrachte adviezen
DOSSIER COMMUNICATIE AFDOENING ONDERWIJS
02.080 Handelwijze directeur inzake de groepsindeling nieuwe schooljaar deels gegrond PO
02.102 Slechte communicatie school inzake toelating tot internationale opleiding deels gegrond VO
02.104 Wijze waarop school incident op toilet heeft afgehandeld ongegrond PO
03.007 Juridisch medewerker school geeft opzettelijk onjuiste informatie ongegrond VO
03.011 Vrijwilliger beklaagt zich over afhandeling handgemeen tussen hem en andere ouder door directie deels gegrond PO
03.012 Zie 03.011, maar dan door bestuur deels gegrond PO
03.014 Crisis na fusieperikelen en tegenwerking MR-lid door directie deels gegrond PO
03.033 Begeleiding leerling met gedragsproblemen deels gegrond PO
03.039 Directeur corrigeert groepsleerkracht niet, geeft geen huiswerk en beticht ouder en leerling van leugens ongegrond PO
03.042 Groepsleerkracht bejegent leerling en zijn moeder incorrect deels gegrond PO
03.047 Onzorgvuldig en onbehoorlijk optreden directie gegrond PO
03.048 Directie heeft ouders verkeerd geïnformeerd over inschrijving dochter en het
verschuldigd zijn van schoolgeld ongegrond VO
03.058 Directeur communiceert niet goed met ouders over inhoud van een gesprek en over klachtenregeling deels gegrond PO
03.059 Informatie aan niet met het ouderlijk gezag belaste ouder gegrond VO
03.077 Aantal beoordelingen ten onrechte niet herzien ongegrond VO
DOSSIER PEDAGOGISCH- DIDACTISCHE BEGELEIDING AFDOENING ONDERWIJS
02.077 School heeft geen adequate actie ondernomen inzake de taalproblemen van leerling gegrond PO
02.086 Handelwijze school bij overplaatsing dochter deels gegrond PO
02.088 School laat leerling ten onrechte niet doorstromen naar Vmbo-T ongegrond VO
02.089 Geen veilige leeromgeving geboden; onprofessionele begeleiding door leerkracht deels gegrond PO
02.094 Onvoldoende begeleiding, leerachterstand en informatie daarover ongegrond SO
02.096 Gebrekkige begeleiding aan leerling en te lange tijd tot aanmelding voor onderzoek gegrond PO
02.097 Onvoldoende begeleiding bij rekenonderwijs ongegrond PO
02.098 Optreden directeur in het kader van incidenten tijdens overblijf en verwijdering van schoolkamp deels gegrond PO
02.100 School heeft geen adequate begeleiding gegeven aan leerling ongegrond PO
03.002 Onprofessionele opstelling directeur bij begeleiding van leerling ongegrond PO
03.003 Onpedagogisch optreden directeur ongegrond PO
03.009 Leerling voelt zich gedupeerd door verkeerde herkansing en nasleep daarvan deels gegrond VO
03.010 Leerling gymnasium niet toegestaan vak Grieks te volgen gegrond VO
03.016 Pedagogische begeleiding door leerkracht ongegrond PO
03.018 School heeft leerplichtige leerling ten onrechte tijdelijk de toegang tot de school ontzegd ongegrond VO
03.020 Niet nakomen afspraak m.b.t. begeleiding; onprofessionele communicatie met ouders deels gegrond PO
03.024 School ontzegt leerling voor langere tijd de toegang tot de lessen en de school deels gegrond VO
03.026 Onvoldoende begeleiding leerling; klagers niet geïnformeerd en afspraak niet nagekomen deels gegrond PO
03.027 Inadequate zorgstructuur en gebrekkige communicatie over begeleiding deels gegrond PO
03.030 Opmerkingen onderwijsassistent en vuurwerk geven aan basisschoolleerling (ook 03.041 en 03.044) deels gegrond PO
03.031 Zoon van klager wordt niet in de gelegenheid gesteld stage te lopen ongegrond SO
03.041 Opmerkingen leerkracht over ouder in bijzijn leerlingen (ook 03.030 en 03.044) gegrond PO
03.043 Verwijdering van schoolkamp te zware straf deels gegrond PO
03.045 Ouders zijn het niet eens met schooladvies vervolgonderwijs voor hun dochter ongegrond PO
03.054 Pedagogische benadering. Aanpak krabbende leerling deels gegrond PO
03.061 Onvoldoende didactische begeleiding van dochter en mogelijke discriminatie (ook 03.082 en 03.083) deels gegrond PO
03.064 Pedagogisch-didactische handelwijze groepsleerkracht in klas en tijdens schoolkamp deels gegrond PO
03.073 Weigering dochter naar groep 3 te laten gaan ondanks positief advies externe deskundige ongegrond PO
03.076 Bevoegd gezag wijst verzoek om herkansing presentatie af gegrond VO
03.079 Niet goed omgaan met allergie leerling ongegrond VO
03.080 Cijfer economie niet aangepast; daardoor ten onrechte niet bevorderd naar 4 Havo deels gegrond VO
03.081 School heeft zoon in nieuwe schooljaar geplaatst in nieuwe groep (ook 03.087) gegrond PO
03.082 Pedagogisch-didactische handelwijze groepsleerkracht in klas en tijdens schoolkamp (ook 03.064 en 03.083) deels gegrond PO
03.083 Pedagogisch-didactische handelwijze groepsleerkracht in klas en tijdens schoolkamp (ook 03.064 en 03.082) deels gegrond PO
03.084 Straffen en opsluiten tijdens schoolkamp deels gegrond PO
03.086 Plaatsing leerling in parallelgroep ongegrond PO
03.090 Pedagogisch-didactische begeleiding door leerkracht ongegrond PO
03.094 Advies vervolgonderwijs gegrond PO
03.098 School laat leerlinge groep 8 nog een keer doen terwijl Cito-score daar geen
aanleiding toe geeft deels gegrond PO
DOSSIER ONGEWENSTE INTIMITEITEN AFDOENING ONDERWIJS
02.107 Seksuele intimidatie door leerkracht gegrond PO
03.006 Ongewenste intimiteiten van collega ongegrond VO
03.029 Ongewenst contact leerkracht met ouder deels gegrond PO
03.069 Gymleraar heeft tegen leerling ongepaste opmerkingen gemaakt (zie 03.070) gegrond VO
DOSSIER HARDHANDIGE AANPAK AFDOENING ONDERWIJS
02.092 Hardhandige aanpak van zoon door leerkracht (ook 02.095) deels gegrond PO
02.108 Mishandeling leerling door leerkracht ongegrond PO
02.109 Mishandeling leerling door leerkracht ongegrond PO
02.111 Mishandeling leerling door leerkracht ongegrond PO
02.112 Mishandeling leerling door leerkracht ongegrond PO
03.099 Hardhandig optreden leerkracht deels gegrond PO
DOSSIER KLACHTBEHANDELING AFDOENING ONDERWIJS
02.068 Negeren klacht over overblijven; laten escaleren incident in bijzijn andere ouders deels gegrond PO
02.095 Klachtbehandeling door bevoegd gezag (ook 02.092) ongegrond PO
02.101 Gebrekkig optreden directeur tegen pestgedrag van en mishandeling door leerlingen
en leerkrachten (ook 02.108, 02.109, 02.110, 02.111 en 02.112) gegrond PO
02.103 Wijze van klachtafhandeling door bevoegd gezag (ook 02.098) ongegrond PO
03.028 Klachtafhandeling door directie (ook 03.025) deels gegrond VO
03.034 Te beperkte klachtafhandeling door bevoegd gezag (ook 03.029) ongegrond PO
03.044 Aanpak directeur na klachten over onderwijsassistent en leerkracht (ook 03.030/041) ongegrond PO
03.070 Locatiedirecteur heeft klacht over ongepaste opmerkingen docent niet adequaat afgehandeld (ook 03.069) gegrond VO
03.078 Niet vertrouwelijke behandeling informatie door vertrouwenspersoon ongegrond SO
03.085 Klachtbehandeling door directeur (ook 03.064/082-084) deels gegrond PO
03.087 Bevoegd gezag geeft verkeerde informatie over klachtenprocedure (ook 03.081) gegrond PO
03.092 Optreden directeur na klachten over leerkracht ongegrond PO
03.100 Handelwijze directeur na klacht over hardhandige aanpak van groepsleerkracht deels gegrond PO
DOSSIER PESTEN AFDOENING ONDERWIJS
02.090 Niet optreden tegen pestende ouderhulp; daardoor leerachterstand opgelopen ongegrond PO
02.110 Gebrekkig optreden directeur tegen pestgedrag van en mishandeling door leerlingen en leerkrachten gegrond PO
03.036 Pesten deels gegrond PO
03.057 Geen veilig schoolklimaat, pesten deels gegrond PO
03.063 Niet adequaat optreden leerkracht tegen pesten deels gegrond PO
03.072 Optreden directie na pesten en mishandeling leerling ongegrond VO
03.074 Directeur en groepsleerkracht hebben leerling van school gepest door hem als problematisch
kind te kenschetsen. deels gegrond PO
03.089 Niet adequaat optreden tegen pestgedrag leerling ongegrond VO
DOSSIER WERKGEVER - WERKNEMER AFDOENING ONDERWIJS
02.083 Leerkracht klaagt over onware verklaringen in eerdere klacht gegrond PO
03.001 Handelwijze directeur jegens invalleerkracht gegrond PO
03.013 Directie intimideert personeelslid/MR-lid ongegrond VO
03.032 Schoolleiding legt docente beperkingen op wegens haar kritiek op taakbeleid deels gegrond VO
03.035 Directie treedt onvoldoende op tegen leerlingen nadat deze grove en beledigende taal hebben
geuit jegens docent gegrond VO
03.067 Onvoldoende begeleiding docent door directie na incidenten met leerling gegrond VO
DOSSIER OVERIGE AFDOENING ONDERWIJS
03.004 Intimidatie door leidinggevende om te zwijgen over seksuele intimidatie door collega ongegrond VO
03.008 Handelwijze school en bevoegd gezag in kader van ruzie tussen ouderparen deels gegrond PO
03.023 Directeur ontloopt zijn verantwoordelijkheid (zie ook 03.001-003) ongegrond PO
03.025 Verstrekken informatie in procedure tussen ouders over gezag over de kinderen gegrond VO
03.038 Onheuse uitlating voorzitter MR gefuseerde school jegens MR-lid gegrond PO
03.095 Keuze groepen voor dislocatie ongegrond PO
JAARVERSLAG LKC 2003 57

JAARVERSLAG LKC 2003
58
bijlage c
Vastgestelde jaarrekening 2003
De LKC stelt op grond van artikel 29 van het Instellingsbesluit
jaarlijks de jaarrekening van het afgelopen jaar
vast. Het boekjaar is gelijk aan het kalenderjaar.
De jaarrekening over 2003 is als volgt.
REKENING BEGROTING
INKOMSTEN 2003 2003
Bijdrage aangesloten besturen 311.155 300.786
Overige inkomsten - -
Totaal 311.155 300.786
LASTEN
Secretariaatskosten 310.600 342.332
Vacatiegelden 55.611 78.000
Reiskosten leden 3.967 6.500
Vergaderkosten 10.212 11.000
Studiedagen 2.217 3.000
Kosten jaarverslag en brochure 18.308 18.500
Website 1.999 3.500
Onvoorzien 39 3.000
Totaal 402.953 465.832
Saldo -91.798 -165.046
T OELICHTING OP DE JAARREKENING 2003
1. Inkomsten
In 2003 is van de aangesloten schoolbesturen een bijdrage
van 1 0,44 per leerling gevraagd. Dit bedrag lag 1 0,05
onder hetgeen het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en
Wetenschappen aan scholen voor het primair onderwijs
beschikbaar had gesteld voor de behandeling van klachten.
Hiertoe heeft de instandhouder, VOS/ABB, besloten
om voor haar leden de facilitering van met name vertrouwenspersonen
mogelijk te maken.
De jaarrekening laat zien dat de inkomsten hoger zijn uitgevallen
dan begroot door de stijging van het aantal leerlingen.
De uitgaven zijn onder de begroting gebleven.
Niettemin is een negatief saldo ontstaan.
2. Lasten
a. secretariaatsvergoeding
De toerekening van de kosten van het secretariaat vindt
tot nu toe plaats aan de hand van een verdeelsleutel. Het
secretariaat verleent ondersteuning aan vier verschillende
commissies en de kosten van deze ondersteuning worden
thans naar evenredigheid over alle commissies verdeeld.
In de verdeelsleutel wordt enerzijds rekening gehouden
met de overhead, die de instandhouding van een commissie
als de LKC vergt, en anderzijds het beroep dat de commissie
doet op de ondersteuning door het secretariaat bij
de behandeling van de klachten. De LKC heeft in 2003
wederom in belangrijke mate de werkzaamheden van het
secretariaat bepaald.
b. de kosten van de Commissie
De directe kosten van de Commissie, zoals onder meer de
vacatiegelden en de reiskosten, zijn binnen de begroting
gebleven.
De post “website” is lager uitgevallen dan voorzien omdat
we niet zijn toegekomen aan een updating van de site, die
wel beoogd was. Op het publicitaire vlak staan voor 2004
behalve de actualisering van de website zowel de herziening
van de brochure over de werkwijze van de LKC als
het uitbrengen van een gewijzigd Reglement gepland.
3. Het rekeningresultaat
Het feit dat de inkomsten hoger zijn uitgevallen dan
begroot door de stijging van het aantal leerlingen en de
uitgaven tezelfdertijd onder de begroting zijn gebleven,
leidt tot een minder groot negatief saldo dan voorzien.
De instandhouder VOS/ABB heeft het negatief rekeningresultaat
2003 afgedekt. De positieve resultaten vanuit de
andere door VOS/ABB instandgehouden commissies
waren daarvoor toereikend.
4. Veranderde begrotingswijze
Omdat nu gedurende vijf jaar de instandhouding van de
Landelijke Klachtencommissie mede mogelijk is geweest
door de positieve resultaten die andere commissies behaalden
en de toerekening van de overheadkosten überhaupt
via een gefingeerde verdeelsleutel tot stand kwam, heeft
VOS/ABB besloten voor het jaar 2004 de begroting voor
alle door haar instandgehouden commissies meer te laten
aansluiten bij de begrotingswijze die zij voor VOS/ABB
zelf hanteert. Dit betekent o.a. dat niet meer alle ten
behoeve van de commissies gemaakte kosten herleidbaar
zijn tot elke specifieke commissie. Alleen de als ‘directe
kosten’ te beschouwen uitgaven, zoals bijvoorbeeld de vacatie-
en reisgelden en de kosten voor publicaties worden
nog per commissie uitgesplitst. De overige uitgaven worden
via toerekening (ten dele op basis van uurloon per
medewerker) doorbelast aan de commissies gezamenlijk.
Eén en ander zal voor het jaarverslag over 2004 tot gevolg
hebben dat het eindresultaat van alle door VOS/ABB
instandgehouden commissies in één jaarrekening zal
worden verantwoord.
COLOFON
SAMENSTELLING LANDELIJKE KLACHTENCOMMISSIE
VOOR HET OPENBAAR EN HET ALGEMEEN
TOEGANKELIJK ONDERWIJS
( PER 31 DECEMBER 2003)
Dhr. mr. H.Th. van der Meer
(voorzitter) – vice-president arrondissementsrechtbank, sector
Kanton
Mw. mr. E.N. Brons
(plv. voorzitter) – vice-voorzitter Commissie Gelijke
Behandeling
Dhr. mr. J.P.L.C. Dijkgraaf
(plv. voorzitter) – advocaat
Dhr. mr. R.H. Haveman
(plv. voorzitter) – universitair hoofddocent straf(proces)recht
Mw. mr. R. Holtmaat
(plv. voorzitter) – hoogleraar Europees non-discriminatierecht,
freelance onderzoeker en adviseur op het terrein van gelijke
behandeling en non-discriminatie
Mw. mr. M.E.A. Wildenburg
(plv. voorzitter) – raadsheer gerechtshof Amsterdam
Mw. drs. T. Bartel-Lely
(lid) – lid van diverse commissies in de thuiszorg en maatschappelijk
werk. Voormalig bestuurslid Consumentenbond
Dhr. S.J. Drijver
(lid) – voormalig hoofd afdeling onderwijs gemeente Dordrecht
Mw. W. Dulfer-Visser
(lid) – voormalig psychotherapeut RIAGG
Mw. drs. D.J. Duyvis
(lid) – klinisch psycholoog en seksuoloog
Mw. mr. N. Gunes
(lid) – juridisch medewerker Commissie Gelijke Behandeling
Mw. S.Y. Kuurstra-Brons
(lid) – leerlingbegeleider Voortgezet Onderwijs
Dhr. R. Limper
(lid) – directeur bureau VOO
Mw. drs. G. van der Meulen
(lid) – hoofd afdeling Welzijn, Sport en Onderwijs gemeente
Leusden. Voorheen orthopedagoog
Mw. drs. M. Polderman
(lid) – schoolarts
Dhr. J. Toes sr.
(lid) – docent lichamelijke opvoeding
Dhr. R.C.A. Wilcke
(lid) – voorzitter college van bestuur ROC
Uitgave Landelijke Klachtencommissie voor het openbaar en het algemeen toegankelijk onderwijs
Vormgeving Studio Bauman bno, Rotterdam
Fotografie Studio Bauman bno, Rotterdam (Arno Bauman) en Rob Limper
Ontwerp logo B. Colsen, ’s-Gravenhage
Druk Drukzaken, Rotterdam
Oplage 3500 exemplaren
Bestellen Secretariaat LKC • Postbus 162 • 3440 AD Woerden • Telefoon 0348 40 52 45
SAMENSTELLING SECRETARIAAT
( PER 31 DECEMBER 2003)
Mw. drs. M.R. Backer
secretaris
Mw. mr. P.E. van Althuis
adjunct-secretaris
Mw. mr. E.J.J. Kits Nieuwenkamp
adjunct-secretaris
Dhr. mr. M. Smulders
adjunct-secretaris
Dhr. drs. J. van Velzen
adjunct-secretaris
Mw. E.A. Telkamp-Lafeber
secretaresse
Mw. M.J. van den Elzen-van Mil
administratief medewerker
TEN BEHOEVE VAN DE BEHANDELING VAN
KLACHTEN, AFKOMSTIG UIT HET ALGEMEEN
TOEGANKELIJK ONDERWIJS
Mw. mr. H. Mertens
secretaris SGO
Mw. mr. R. de Bekker
adjunct-secretaris SGO
Dhr. mr. J.A. Breunesse
adjunct-secretaris SGO
Mw. M. Schuur
secretaresse
Mw. E. Clarijs
administratief medewerker
ADRESGEGEVENS VAN DE LKC
Postbus 162
3440 AD Woerden
Telefoon 0348 40 52 45
Fax 0348 40 52 44
Bezoekadres: Polanerbaan 15, Woerden
Website: www.lgc-lkc.nl