Bladspiegel 4 - Het Persmuseum

More documents

Recommendations

Info

6 BladSpiegel Blauwe censuur in Teheran Eén zaal in de tijdelijke vestiging van het persmuseum aan het Museumplein geeft wel een heel speciale kijk op de omgang met de media in een islamitisch land. Aan de muur hangen pagina’s uit NRC Handelsblad die correspondent Thomas Erdbrink in Iran kreeg toegestuurd. door BErt StEiNMEtz Als zijn krant in onberispelijke staat in Teheran op de deurmat ploft, blijkt hij niet de eerste lezer te zijn. De Iraanse autoriteiten hebben de inhoud al geïnspecteerd. En gecensureerd. Alle foto’s die onwelgevallig werden bevonden, bleken zorgvuldig met brede stroken blauw tape te zijn afgeplakt. Een actiefoto van tennisster Maria Sjarapova toonde kennelijk een te kort rokje en te veel blote benen – daar wist de censor/plakker wel raad mee. Of de foto van de Charly Hebdo met Mohammed-cartoons: helemaal afgeplakt. De mooiste wellicht: een foto waarop Floyd Landis in Stiphout de plaatselijke rondemiss in haar (blauw afgeplakte) decolleté kijkt. Zo werd foto na foto behandeld. Het was nog een heel karwei om een foto met blote mensen rondom een standbeeld goed af te dekken; daar bleef zelfs nog een piemel zichtbaar. Jan Dirk van der Burg, fotograaf en goede vriend van Erdbrink, trof bij hem in Teheran de oude kranten aan in de papierbak. “Dat begon al in 2008, en ik vond het zo curieus dat ik die pagina’s ben gaan verzamelen.” “Het idee dat de krant, netjes in cellofaan verpakt, eerst wordt bezorgd bij het Ministerie voor Informatie, en dat daar dan mensen alles door zitten te speuren – tenminste, dat stel me zo voor – en noest zitten te knippen en te plakken, om vervolgens weer minutieus het cellofaan om de krant dicht te vouwen.” Van der Burg heeft er nog steeds plezier van als hij daaraan denkt. “Maar ze voegen op die manier ook iets toe. Ze hadden die kranten gewoon kunnen weggooien. En het mooiste is natuurlijk dat ze foutjes maken, en kennelijk steeds moeten John van Miltenburg en Leen de Ruiter Afscheid Bestuurders en oud-bestuurders van de Vrienden van het Persmuseum hebben in kleine kring afscheid genomen van John van Miltenburg en Leen de Ruiter. Beiden waren al tien jaar, sinds de opening van het Persmuseum aan de Zeeburgerkade, actief in het bestuur van de Vrienden. Van Miltenburg verzette veel werk voor het denken: wat plak ik wel af en wat niet.” Vorig jaar zijn de autoriteiten in Iran, tot groot verdriet van Van der Burg, gestopt met hun blauwe stickers. Maar de fotograaf had toen al een mooie verzameling opgebouwd van door de censor bewerkte krantenpagina’s, en er in eigen beheer een boek van samengesteld: Censorship Daily, Netherlands-Iran. De collectie is tot 30 december te zien in het Pop-up Press Museum. Het boek is daar ook te koop voor € 10,-. werven van fondsen en donaties; De Ruiter verzorgde de uitgaven van het PersmuseumNieuws. In het Pop-up Press Museum aan het Museumplein werd de vertrekkende bestuurders onder andere een ingelijste historische tijdschriftvoorpagina uit de archieven van het Persmuseum cadeau gedaan.
Harde Lessen van Gerard MuLder Gerard Mulder (1947) werkte voor diverse dag- en opiniebladen, waaronder NRC Handelsblad, Vrij Nederland, HP/De Tijd en uiteraard Het Vrije Volk (wie niet?). In een serie met terugblikken trekt hij daar de harde lessen uit. Van De Journalist, het blad dat gedurende mijn vierenhalfjarig verblijf in West-Duitsland mijn venster op de Nederlandse journalistiek zou zijn, heb ik zojuist de jaargang 1963-‘64 in de kelder teruggevonden. Ingebonden zelfs, zo groot was de betekenis die ik aan het vakblad annex orgaan van de Federatie van Nederlandse Journalisten, de paraplu boven de neutrale, katholieke en christelijke journalistenzuil, dacht te gaan hechten. Als een soort journalistieke bijbel in tweewekelijkse afleveringen. Ik spelde elk nummer als was het Gods Woord. Tot mijn eigen verbazing, moet ik achteraf zeggen nu ik de jaargang na bijna een halve eeuw weer eens heb doorgebladerd. Welke diepe inzichten over het vak haalde ik ooit uit deze nog steeds niet vergeelde pagina’s? Waar is de romantiek die me zo aansprak? . Ja, ik kom een verhaaltje tegen over een groepje Nederlandse journalisten dat samen een vliegtuig huurt om ‘de ramp bij Longarone’ (wat voor ramp dat was, wordt bekend verondersteld) te verslaan, maar strandt in München met een verbogen neuswiel (foto van het neuswiel). Na veel reisellende bereikt de groep de omgeving van Venetië, blijkbaar het epicentrum van de ramp, en slaagt er met bovenmenselijke inspanning in nog net op tijd een stukje naar het thuisfront door te bellen. Helaas, het zal nooit worden afgedrukt, want de drukkers in Nederland staken. Ten minste één coll. – de standaardaanduiding in De Journalist – beleeft een zenuwinzinking, een andere coll. stort fysiek in. Namen worden uit kiesheid niet genoemd. Maar in de journalistiek maak je wat mee, dat is duidelijk. Terugkijkend blijkt het neuswiel de spannendste illustratie in de jaargang te leveren, want voor zo ver er foto´s in staan, tonen ze coll.’s op spreekgestoelten of achter vergadertafels. Er wordt wat afvergaderd in het vak, en de verslagen van die vergaderingen vreten pagina’s. Ook andere journalistieke hoogtepunten, jubilea, pensioneringen en in memoriams, krijgen buitensporig veel ruimte. Fenomeen Geen wonder: iedere jubilerende, afscheid nemende en gestorven coll. blijkt een fenomeen van extreem formaat te zijn (geweest); zijn (naderend) wegvallen zal het vak een klap toedienen waarvan het zich niet meer zal herstellen. Voeg daarbij nog het pijnlijk gevoelde gemis aan een goede vakopleiding en de het gejammer over de zorgwekkende rentabiliteit van de dagbladen – binnen het bestek van een paar nummers van De Journalist sneuvelen het katholieke Gronings dagblad Ons Noorden en twee kopbladen van Het Parool – en het wordt duidelijk waarom er uit die jaargang een tamelijk zenuwachtige geur opstijgt. Maar er is één lichtpunt. Vraag me niet hoe dit valt te rijmen met het bovenstaande, maar het aantal personeelsadvertenties per nummer is voor huidige begrippen onvoorstelbaar groot; geregeld loopt het op naar veertien of vijftien, van opmaakredacteur tot parlementair verslaggever. Misschien is het een wanhoopsoffensief om de vele giganten die ons aan de lopende band ontvallen, te kunnen vervangen. Of misschien is de werkelijkheid wat rooskleuriger dan het Cassandra-geroep op congressen doet vermoeden. Feit is dat er af en toe zelfs een leerling-journalist wordt gevraagd. Op deze categorie advertenties zette ik mijn kaarten. Zo zou het abonnement op De Journalist, dat Wiedergutmachungsgeschenk van mijn vader om mij met mijn lot als onvrijwillig emigrant te verzoenen, uiteindelijk zijn praktisch nut bewijzen. Titaan Mijn eindexamen gymnasium, in Duitsland ‘Abitur’ genoemd, kwam in zicht, en ik wilde op het juiste moment toeslaan. Een maand of vier voor de examentijd, in 1966, was het zo ver: de Provinciale Overijsselsche BladSpiegel Zou jonge ‘streber’ de giganten in het vak ooit kunnen vervangen? 7 en Zwolsche Courant adverteerde voor een leerling. Ik schreef een brief, met een koe van een germanisme (‘begaving’) erin, maar werd toch uitgenodigd voor een gesprek. En zo zag ik even later voor het eerst het tot de verbeelding sprekende gebouw van de Zwolsche, aan de Melkmarkt van de stad waarnaar de krant vernoemd was. Precies zoals het hoorde draaide achter een enorme etalageruit de pers; voor de ruit dromden oude mannetjes samen om van het technisch wonder te genieten. Een wirwar van trapjes en opstapjes bracht mij naar de kamer van de hoofdredacteur. C.L. Menschaar had ik nog nooit ontmoet, maar ik wist bij voorbaat al dat hij een journalistieke titaan moest zijn. Niet omdat De Journalist hem zo had getypeerd, maar omdat hij vroeger bij de Haagsche Courant had gewerkt, de New York Times van Den Haag en omgeving (waaronder mijn geboortestad Delft). Menschaar nam mij aan, enigszins geïmponeerd, geloof ik, door mijn veteranenverleden als abonnee van De Journalist. Dat deze reputatie ook tegen mij kon werken, hoorde ik pas maanden later. Door de gangen van de Zwolsche had het gerucht gespookt dat de hoofdredactie een enorme Streber uit Duitsland had ingehuurd, die erop pochte het vakblad te lezen nog voordat hij ooit een letter in een krant had geschreven. Ergens was het nog waar ook. Les 3: “de journalistiek hangt van de schone schijnen aan elkaar”. [In eerdere afleveringen leerde Mulder ons: “Als je je eigen geheugen al niet kunt vertrouwen, reken dan maar niet op dat van anderen”(Bladspiegel 1) en ”Geen vragen zonder antwoorden” (nr.2).]
Page 1 and 2: BladSpiegel No 4 ● NOVEMBER 2012
Page 3 and 4: BladSpiegel “Heren, wacht maar ru
Page 5: Bijzondere expositie in Pop Up Pres
Page 9 and 10: Uitgebreide biografie over Gerrit P

Bladspiegel 4 - Het Persmuseum

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?