boekbesprekingen - Historische vereniging Oud Leiden

BOEKBESPREKINGEN
Waarom stelt Honings geen vragen aan zijn ma teriaal? Vragen die Hon ings
had kunnen stellen: Wat zijn de verbanden tussen een progressief literair
genootsc hap als KWDAV en het streven naa r meer invloed op het stads- en
landsbestu ur?Wat is het verba nd tussen de literaire opvatt ingen van de leden
en hun maatschappelijke betrokkenheid? Waarom konden de leden van
KWDAV niet terecht in de Maatschappij? Was KWDAV de enige plek in Leiden
waar het progressieve gedachtegoed kon gedije n? Hoe beïnvloedden de leden
elkaar? Etcetera.
Als je halverwege het boek bent, dan moet je wel verzuchten: wat is de lijn
die Honings aanbre ngt, welk ordeningscriteri um van zijn materiaal heeft hij
bij het schrijven van dit boek gehanteerd? Honings lijkt vooral beschrijvend
en chro nologisch bezig. Iedere keer laat hij de verbanden zien tussen de
gebeurtenissen in Leiden, en het daaraan verbo nden dichtwerk. En ja hoor:
daar komt de kruitramp weer, terwijl alles daarover onlangs al zo prachtig is
beschreven in Het fataal evenement.
De geletterdheid van het Leidse publiek en de beschikbaarheid van vooral
romans nemen aan het begin van de negenti ende eeuw behoorlijk toe, mede
door toedoen van alle onderwijsmaatregelen die in de periode 1795-1815
genomen waren, maar nergens heeft Hon ings het over de kwaliteit van het
aanbod. O nderscheid tussen de kwaliteit van het beschreven literaire werk, of
een nu ancering van de invloed die de schrijvers op het literaire leven, maar
ook op de maa tschappij hebben gehad, wordt er nauwelijks gemaakt, en het
lijkt wel of Honings alleen het werk van Bilderdijk, die nota bene maar een
beperkt aantal jaren in Leiden woonde, kan waarderen. Honings komt in zijn
karakteriseringen vaak niet verder dan : 'Geels voordracht van zijn Gesprek op
de Drachenfels (1835) was een hoogtepunt [cursief De Vries]'. Ik wil weten
waarom Honings dit een hoogtepun t noemt. Ik wil weten waarom Alexander
Verhuell als één van de eersten een verhaal publiceert over een ach terb uurtje,
hoe hij tot deze publicatie gekomen is, wie hem daarbij heeft geho lpen, ofdit
verhaal enige maatschapp elijke impact heeft gehad .
Als Honings het heeft over de poëzie in de eerste dertig jaar van de negentiende
eeuw, dan komt zijn analyse neer op 'poëzie was niet meer dan het uitstorten
van gevoel', een analyse die mijns inziens veel te kort door de bocht
is, en geen recht doet aan de onderlinge kwaliteitsverschillen tussen de literatoren
. Kortom: deze studie van het Leidse literaire leven in de periode 1760 -
203