boekbesprekingen - Historische vereniging Oud Leiden

More documents

Recommendations

Info

JAARBO EK DIRK VAN EeK 2012 202 dikke boek; wat was de noodzaak van deze promotie, was dit alles niet allang beken d? Tijdens het lezen betrapte ik mezelf er steeds weer op dat ik zat te wachten op analyses en verbanden. Waar staat het literaire Leiden in deze periode, welke invloed is er uitgeoefend? Bij het doorlezen van dit boek, schrik je van de eentonigheid die Honings laat zien. De oorzaak daarvan is niet het literaire leven in Leiden, maar is een gevolg van de insteek van Honings. Hij heeft als rode draad gekozen: de relatie tussen het literaire leven en dat wat wij 'natievorrning' zijn gaan noemen. Vandaar dat de lezer met grote regelmaat onthaald wordt op een uitgebreide geschiedschrijving, waarbij Honings geen enkel nieuw licht laat schijnen op wat al lang en breed bekend is aan iedereen die een beetje is geïnteresseerd in de Leidse geschiedenis. Een veel interessantere benaderingswijze zou bijvoorbeeld kunnen zijn: de koppeling van het literaire leven aan de omwikkeling van het 'burgerlijkheidsbesef' . Immers, rond 1800 ontstaan er allerlei burgerinitiatieven die zich vaak belangeloos en onafhankelijk van regering en stadsbestuur richten op een verbetering van de samenleving. Zaken die vaak vergezeld gaan van een hausse aan literair werk. Een andere vraag die Honings had kunnen beantwoorden is de vraag in hoeverre de ontwikkeling doorzet die in de dissertatie van W. Mijnhardt over culturele genootschappen voor de periode tot 1815 wordt gesignaleerd. Het begon allemaal veelbelovend in 1766 met de oprichting van de Maatschappij der Nederlandscbe Letterkunde, bestaande uit een aantal welwillende burgers, die de bestaande letterkunde blijkbaar uit het slop wilden trekken. Waarom ze dat wilden blijft bij Honings een beetje vaag, net als de vraag in hoeverre hun vernieuwingsdrang iets tot stand heeft gebracht. Al snel werd de Maatschappij ingehaald door Kunst Wordt Door Arbeid Verkregen (KWDAV), waarin vooral twee Leidse boekverkopers, Heyligert en Hoogeveen, een belangrijke rol speelden. Jammer dat Honings niet al te veel op dit spraakmakende genootschap ingaat. Archiefonderzoek naar de leden en naar de werkzaamheden en problemen die de leden hebben ondervonden, banden met de vrijmetselarij en met de republikeinse club rondom Daniel van Alphen en zijn vriend Pieter Burman de jonge op het buiten Santhorst in Wassenaar, is nauwelijks verricht. Tijdens het lezen vraag je je steeds weer af:
BOEKBESPREKINGEN Waarom stelt Honings geen vragen aan zijn ma teriaal? Vragen die Hon ings had kunnen stellen: Wat zijn de verbanden tussen een progressief literair genootsc hap als KWDAV en het streven naa r meer invloed op het stads- en landsbestu ur?Wat is het verba nd tussen de literaire opvatt ingen van de leden en hun maatschappelijke betrokkenheid? Waarom konden de leden van KWDAV niet terecht in de Maatschappij? Was KWDAV de enige plek in Leiden waar het progressieve gedachtegoed kon gedije n? Hoe beïnvloedden de leden elkaar? Etcetera. Als je halverwege het boek bent, dan moet je wel verzuchten: wat is de lijn die Honings aanbre ngt, welk ordeningscriteri um van zijn materiaal heeft hij bij het schrijven van dit boek gehanteerd? Honings lijkt vooral beschrijvend en chro nologisch bezig. Iedere keer laat hij de verbanden zien tussen de gebeurtenissen in Leiden, en het daaraan verbo nden dichtwerk. En ja hoor: daar komt de kruitramp weer, terwijl alles daarover onlangs al zo prachtig is beschreven in Het fataal evenement. De geletterdheid van het Leidse publiek en de beschikbaarheid van vooral romans nemen aan het begin van de negenti ende eeuw behoorlijk toe, mede door toedoen van alle onderwijsmaatregelen die in de periode 1795-1815 genomen waren, maar nergens heeft Hon ings het over de kwaliteit van het aanbod. O nderscheid tussen de kwaliteit van het beschreven literaire werk, of een nu ancering van de invloed die de schrijvers op het literaire leven, maar ook op de maa tschappij hebben gehad, wordt er nauwelijks gemaakt, en het lijkt wel of Honings alleen het werk van Bilderdijk, die nota bene maar een beperkt aantal jaren in Leiden woonde, kan waarderen. Honings komt in zijn karakteriseringen vaak niet verder dan : 'Geels voordracht van zijn Gesprek op de Drachenfels (1835) was een hoogtepunt [cursief De Vries]'. Ik wil weten waarom Honings dit een hoogtepun t noemt. Ik wil weten waarom Alexander Verhuell als één van de eersten een verhaal publiceert over een ach terb uurtje, hoe hij tot deze publicatie gekomen is, wie hem daarbij heeft geho lpen, ofdit verhaal enige maatschapp elijke impact heeft gehad . Als Honings het heeft over de poëzie in de eerste dertig jaar van de negentiende eeuw, dan komt zijn analyse neer op 'poëzie was niet meer dan het uitstorten van gevoel', een analyse die mijns inziens veel te kort door de bocht is, en geen recht doet aan de onderlinge kwaliteitsverschillen tussen de literatoren . Kortom: deze studie van het Leidse literaire leven in de periode 1760 - 203
Page 1 and 2: Over de auteurs Cees van Hoore (194
Page 3 and 4: Boekbesprekingen Anne Je Hingh, Een
Page 5 and 6: BOEKBESPREKINGEN Eric Jas, met drie
Page 7: BOEKBESPRE KINGEN stoot, en daarbij
Page 11 and 12: BOEKBESPREKINGEN plannen, in divers
Page 13 and 14: BOEKBESPREKINGEN de ingebruikname d
Page 15 and 16: BOEKBESPREKINGEN Dit alles culminee
Page 17 and 18: BOEKBESPREKINGEN vieren. Daarna kom
Page 19 and 20: BO EKBESPRE KING EN missie. Het is
Page 21 and 22: BOEKBESPREKINGEN omdat een soort me
Page 23 and 24: BOEKBESPREKINGEN informatie over de
Page 25 and 26: BOEKBESPREKINGEN doeken gedaan. De
Page 27 and 28: BOEKBESPREKINGEN tone Katwijkers, d

boekbesprekingen - Historische vereniging Oud Leiden

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?