les jeunes historiens ont la parole - Centre for Historical Research ...

Karim JOUHARI
(UCL)
Studiedag voor jonge historici – Eerste Wereldoorlog – Tweede Wereldoorlog
Journée d’étude “jeunes historiens” – Première Guerre mondiale – Seconde Guerre mondiale
De troebele oorsprong en de oorlogsheldendaden
van het vijfde Belgische SAS-eskadron.
Onze masterproef probeerde het parcours op het spoor te komen dat door het 5th Belgian SAS
Squadron werd afgelegd tijdens WO II. Op 8 mei 1942, toen de landmacht haar wonden likte na
de nederlaag tijdens de 18daagse veldtocht, nam de ondersecretaris van Defensie – Henri Rolin –
het besluit om de Compagnie Parachutiste Belge Indépendante op te richten. Een honderdtal
soldaten vervoegde de rangen van deze nieuwe eenheid en begon een intensieve training. Zonder
het te beseffen, begonnen ze een traditie die tot vandaag doorwerkt.
Gedurende de hele Tweede Wereldoorlog bleef de geschiedenis van de Compagnie in donkere
nevelen gehuld. Haar oprichting in mei 1942 kwam er na maanden van besluiteloosheid en in de
twee jaar van training werden de parachutisten verplicht zich te schikken naar de directieven van
de landmacht. Hun inspanningen werden in januari 1944 beloond toen de minister van defensie,
Hubert Pierlot, besloot om ze te laten opgaan in de nieuwe SAS Brigade en dit aan de zijde van
Britse en Franse parachutisten. Bijgevolg waren de militairen zeker dat ze deel zouden nemen aan
de Bevrijding van Europa. Ze weten sindsdien dat de offers die ze gebracht hebben niet voor niets
waren.
We moesten een antwoord vinden op een aantal belangrijke vragen. We moesten klaarheid
brengen in de context waarbinnen de eenheid het licht zag. De Belgische vrijwilligers waren vanaf
januari 1942 in parachutetraining en de beslissing om een nieuwe eenheid te vormen kwam er pas
in mei van datzelfde jaar. Hoewel er gedurende deze maanden geen sprake was van de vorming
van een afzonderlijke eenheid, was het onmogelijk om na de zware inspanningen die ze hadden
geleverd, bij de honderden gebrevetteerde parachutisten aan te kondigen dat ze als infanteristen
zouden moeten dienen. De minister van defensie had geen andere keuze dan de Compagnie op te
richten. We wilden ook begrijpen hoe een dergelijke verwarrende situatie kon ontstaan in de
schoot van de landmacht. Daarom hebben we ons met de geheime diensten beziggehouden en in
hoofdzaak met de 2 e Sectie en de Special Operation Executive, die belang leken te hebben bij de
gunstige afwikkeling van het opzet. Hun wil om in contact te blijven met het bezette België en
tegelijk te ontsnappen aan de betutteling door de Staatsveiligheid en de regering in Londen,
verklaren hun geheime démarches.
Het ontstaan van de Compagnie Parachutiste Belge Indépendante was een onvoldoende garantie
dat de parachutisten ook daadwerkelijk aan de gevechten zouden deelnemen. De eenheid die in
zeven haasten werd opgericht was in feite te klein om geïntegreerd te worden binnen de divisies
van de Britse luchtmacht. De Belgische militairen vervolledigden dus hun training en deden
daarbij hun voordeel met de talloze militaire scholen die Groot-Brittannië rijk was. Deze wat
rustigere periode – de Compagnie stond geïsoleerd van de rest van de Landmacht – werd echter
verstoord door de spanningen tussen de verschillende geledingen van de groep. De parachutisten
hadden totaal verschillende achtergronden: Belgische vluchtelingen, legionairs, vrijwilligers uit de
Vrije Wereld, enz. Ze waren afkomstig uit Vlaanderen, Brussel en Wallonië; het duurde enkele
maanden alvorens de scheidingslijnen vervaagden en een echte groepsgeest ontstond. We hebben
verschillende criteria onderzocht om inzicht te krijgen in de groepsdynamiek en te weten in welke
mate het leven binnen de eenheid erdoor beïnvloed werd. Hun isolement heeft ons er ook toe
32