les jeunes historiens ont la parole - Centre for Historical Research ...

Studiedag voor jonge historici – Eerste Wereldoorlog – Tweede Wereldoorlog
Journée d’étude “jeunes historiens” – Première Guerre mondiale – Seconde Guerre mondiale
Michaël ANTOINE
(ULg)
Het 14 de Linieregiment.
Van zijn hervorming tot het einde van de achttiendaagse veldtocht.
Het 14 de Linieregiment, roemrijke eenheid van de Eerste Wereldoorlog, verwerft erkenning en
prestige bij de Belgische bevolking, en in het bijzonder bij de bevolking van Luik. In de politieke
en economische context van de jaren twintig is het echter niet mogelijk om een groot leger in
stand te houden. Na de Locarno-overeenkomsten is het pacifisme sterk toegenomen en moet
België, onder de katholiek-socialistische regering Poullet-Vandervelde, zich vooral toeleggen op
haar wederopbouw. Hiervoor zijn besparingen nodig en in 1926 leggen niet minder dan 32
eenheden, waaronder het prestigieuze 14 de Linieregiment, hun vlag neer in het Koninklijk
Legermuseum. De eenheid wordt echter niet vergeten en de vaderlandslievende beweging van het
14 de regiment werpt zich al gauw op als de levendige herinnering aan het ontbonden regiment. Zij
zorgt ervoor dat de tradities van het 14 de regiment behouden blijven, herinnert de Luikenaars aan
haar acties tijdens de Grote Oorlog en eert de herinnering aan haar doden.
Terwijl de eenheid ontbonden is, overleggen de hoge militaire overheid en de politieke partijen in
België over de te volgen militaire strategie. De voorstanders van een verdediging van het
grondgebied “in de diepte” staan tegenover de voorstanders van een “integrale” verdediging of
een verdediging “aan de grenzen”. De liberaal Albert Devèze, die de laatstgenoemde stelling
verdedigt, wordt Minister van Defensie in december 1932. Hij wil zijn ideeën uitvoeren maar
wordt hierin niet gevolgd door Prudent Nuyten, de stafchef van het leger. Hij wil ondermeer het
14 de Linieregiment hervormen. De eenheid wordt het symbool van de strijd tussen de
verschillende overheden. De gewiekste minister slaagt er echter in de vele hindernissen te
omzeilen. Tot grote vreugde van de Waalse bevolking maken de kazernes van Luik en Hoei in
augustus 1935 deel uit van deze hervorming. Het regiment bestaat uit Franstalige, Duitstalige en
Nederlandstalige soldaten en bereid zich voor op de onvermijdelijke oorlog.
Eind april 1940 wordt het regiment, waarvan de soldaten uitsluitend Nederlandstaligen zijn en het
kader Franstaligen (taalwet van juli 1938), naar het kamp van Beverlo gestuurd. Het bestaat voor
75% uit reserveofficieren en onderofficieren en plaatst zich van in het begin van de
vijandelijkheden op de K.W.-linie. Het regiment wordt snel geconfronteerd met allerlei
problemen: verlies van materiaal, bevoorradingsproblemen, vermoeidheid en nervositeit onder
haar manschappen. Toch is de eenheid vol vertrouwen en klaar om haar stelling te verdedigen. De
tegenslagen stapelen zich echter op voor de geallieerden en de Belgische eenheden, waaronder het
14 de , moeten zich terugtrekken. Dit is een aanslag op het moreel en de slagkracht van de eenheid,
maar toch zijn de manschappen ongeduldig om de vijand te confronteren. Na enkele
schermutselingen kan het regiment zich pas op 23 mei een waardige opvolger van het regiment
van 14-18 tonen. Bij een succesvolle tegenaanval op het kanaal van Terneuzen verliest het echter
snel een deel van haar manschappen. Ten gevolge van de geallieerde nederlagen is het verplicht
zich terug te trekken op het afleidingskanaal van de Leie. Onder moeilijke omstandigheden
(honger, uitputting, enz.) moet het in 1940 samen met het Belgisch leger capituleren. Het 14 de
Linieregiment leverde een korte maar moeilijke veldslag. Het werd maar zelden rechtstreeks met
de vijand geconfronteerd maar vocht telkens met moed en uitmuntendheid.
29