Nos dushi Boneiru, Karin Koolen - Ban Boneiru Bèk

Tot besluit
We zijn aangekomen bij een slotwoord. In de antropologie wordt er wel gesproken over het
kleine en het grote verhaal, waarbij het kleine verhaal iets vertelt over het grote verhaal. In
deze studie was Bonaire het kleine verhaal. Bonaire staat aan de vooravond van een nieuwe
staatkundige structuur waarbij het eiland een integraal onderdeel van Nederland gaat
worden. Daarbij is er nu sprake van demografische verschuivingen in een mate die de
eilandbevolking nog relatief onbekend is. Het zou eenvoudig zijn om te stellen dat er op
Bonaire twee grootschalige veranderingen gaande zijn en dat (de beleving van) deze
verandering tot gevolg heeft dat men zich gaat profileren vanuit een culturele identiteit en
vermeende roots erkend wilt zien. Deze redenering is mijns inziens om verschillende
redenen onvolledig. Allereerst heb ik de veranderingen vanuit een groter perspectief
beschouwd en hiermee kunnen constateren dat zij geenszins nieuw zijn, maar kenmerkend
voor de huidige mondiale wereldorde waarin iedereen on the move is en waar voormalig
autonome natie-staten steeds meer deel uit gaan maken van transnationale verbanden en
supranationale eenheden. Ook Bonaire is nooit homogeen of vrij van deze dynamiek
geweest. Het is vanuit deze redenering interessant om te onderzoeken waarom verandering
als bedreigend beschouwd kan worden. In navolging van Eriksen (2002: 68) stel ik dat
vermeende dreiging inderdaad een gevolg is van een (acute) verandering in een situatie,
maar dat verandering niet per se gevoelens van dreiging tot gevolg hoeft te hebben. Ik stel
daarom dat het zinvol is om gevoelens van dreiging te onderzoeken aan de hand van de
beleving van verandering. In het geval van Bonaire heb ik beargumenteerd dat er sprake is
van een ongelijk veld van macht, waarin de ‘voormalig kolonisator’ nieuwe wetgeving op het
eiland implementeert en waarbij (invloed)rijke nieuwkomers het straatbeeld bepalen.
Met deze studie hoop ik een bijdrage geleverd te hebben aan het debat omtrent
sociale identiteiten in een mondiale wereldorde, een wereldorde waarin culturele
zingevingskaders gefragmenteerd en gedeterritorialiseerd raken en waarin nationalistische,
etnische en culturele identiteiten juist aangewakkerd worden. Verandering is onvermijdelijk
in deze wereldorde, evenals het feit dat dit gevolgen heeft op noties van identiteit, loyaliteit,
saamhorigheid en gevoelens van home & belonging,
77