Nos dushi Boneiru, Karin Koolen - Ban Boneiru Bèk

sprake is van betuttelingregeltjes en nog minder sprake van naleving van die regeltjes. Dit is
enerzijds logisch, want het is een klein eiland met een (in verhouding) nog kleinere populatie
waarvan iedereen elkaar via via wel kent. Dergelijke regelgeving is simpelweg niet nodig.
Maar het gevoel van vrijheid wat al mijn informanten in weliswaar verschillende
bewoordingen beschreven, is kenmerkend voor het eiland. Zoals het citaat van Hubert Vis,
aan het begin van dit hoofdstuk, laat zien, betreft het hier de vrijheid in het omgaan met de
omgeving. Deze vrijheid betreft het leven met en in de natuur. En daar lijken alle
eilandbewoners het over eens te zijn: Bonaire moet in dat opzicht blijven zoals het nu is.
Will the real Bonairean please stand up?
“Kijk”, zegt Papy Cicilia, “ik ga het je laten zien!”. Het is vrijdagochtend en we zitten in alle vroegte op
het terrasje van El Mundo. Papy wijst met zijn wijs- en middelvinger zijn groene ogen aan. “Dit is
Europees. Mijn ogen zijn net zo groen als die van jou. En dit…”, Papy laat zijn hand over de huid van
zijn arm laat glijden, “is mijn Indiaanse bloed. En dit hier”, besluit hij tot slot terwijl hij op zijn kroezige
haar wijst, “is Afrika. Ik ben een mengeling van drie rassen: Indiaans, Europees en Afrikaans, net zoals
eigenlijk bijna elke Bonaireaan. De Bonaireaan is eigenlijk three-in-one, snap je?” Papy vertelt –vlak
voordat we het interview afsluiten om beiden ons eigen weg te vervolgen- dat men vroeger met een
houtvuurtje en een kookpot kookte. Men gebruikte drie even grote stenen om de pan in balans te
houden. “En elke steen stond symbool voor een ras: een steen voor de Europeaan, een steen voor de
Indiaan en een steen voor de Afrikaan. En dat gaat koken en koken, en het resultaat, wat je dan
vervolgens in de pan krijgt en op je bord, dat is de Bonaireaan! Schrijf dat metafoor maar in je
scriptie!”
Papy beschrijft hier op beeldende wijze hoe ‘de’ Bonaireaan feitelijk een samensmelting is
van verschillende ‘rassen’. Dit is iets wat erkend werd door al mijn informanten. Echter,
ondanks de erkenning van three-in-one in zowel de bevolking als in de culturele
ontwikkeling, bestaat er op het eiland nog wel een sterke notie van ‘de’ Bonaireaan en ‘de’
Bonaireaanse cultuur. We kunnen stellen dat de three in one-Bonaireaan inmiddels in de
hoofden van de mensen is gaan leven als ‘de’ Bonaireaan. Er is een beeld ontstaan van ‘dit is
het’ en dit gaat vervolgens op slot. Volgens de stichting Ban Boneiru Bèk zijn Caribische
Nederlanders en Bonaireanen allereerst die mensen die op het eiland/de eilanden geboren
en getogen zijn, de taal (Papiamentu) spreken en hart hebben voor het eiland. Echter stellen
64