Nos dushi Boneiru, Karin Koolen - Ban Boneiru Bèk

hier een cultuur die expliciet geuit en gearticuleerd wordt. Deze cultuur is niet zozeer een
vorm van beleving en ervaring, maar het is kennis en informatie en behelst het verzamelen
en kennen van deze informatie. Het verleden neemt een zeer belangrijke plaats in binnen dit
proces. Dat wat vroeger de dagelijkse praktijk behelsde en noodzakelijk was om te
overleven, wordt nu beschouwd als cultureel erfgoed, wordt gereïficeerd en dient
geconserveerd te worden. Met andere woorden, de levenswijze (way of life) van toen wordt
vandaag de dag de museumcultuur en dient via deze weg opnieuw een belangrijke rol in de
samenleving te krijgen. Zo is er al jaren geen oogst meer geweest op het eiland, maar de
tradities rondom de oogst worden wel nieuw leven ingebracht. Boi zegt:
“Ik denk dat we gewoon weer moeten gaan produceren. Mensen met een stukje grond, of een
boerderij en eigen eten produceren. Als het vroeger kon, waarom kan het nu niet meer? Er zijn een
paar mensen die bewijzen dat het kan. En dan neem je ook die oude tradities en gewoonten weer
over. Het zijn ook goede inkomsten.”
Hoewel de slaventijd op Bonaire niet vergeten is, lijkt vooral de periode na afschaffing van
de slavernij belangrijk. Zoals in de inleiding gesteld is, was het na de afschaffing van de
slavernij armoe troef op het eiland. Hierdoor had men elkaar nodig, was er continu sprake
van wederzijdse afhankelijkheid en ontstond er een samenlevingsvorm gebaseerd op
saamhorigheid, familiebanden en reciprociteit. Met eenvoudige en weinig middelen leerden
de toenmalige bevolking overleven en de oogsttijd was een zeer belangrijke economische
bron alsook de kweekvijver van allerlei tradities, gewoonten en folkloristische
cultuuruitingen. Veel kenmerken die nu in één adem met de Bonaireaanse cultuur genoemd
worden, stammen uit deze tijd: de oogst en het oogstfeest, de saamhorigheid,
samenwerking en behulpzaamheid die hierbij kwamen kijken, maar ook muziek, liederen en
dans. Ook als we kijken naar eetgewoonten op het eiland zien we dit terug. Er was een tijd
(en volgens sommige van mijn informanten geldt dit voor een aantal eilandbewoners nog
steeds) dat mensen voor hun dagelijkse eten, afhankelijk waren van het vangen van
leguanen of verse vis. Zij trokken hun kunuk in, of gingen de zee op, om te gaan jagen of
vissen en van de vangst voedden zij de monden van zichzelf en hun naasten. Vandaag de
dag, volgens mijn informanten, is basic eten het ‘echte’ Bonaireaanse eten. De bereiding
dient eenvoudig te zijn, zonder teveel smaakmakers en bovenal zonder veel van het dier te
58