Nos dushi Boneiru, Karin Koolen - Ban Boneiru Bèk

Hubert Vis (hoofd van SKAL eilandgebied – Section di Kultura, Art & Literatura):
“Het eilandgebied heeft altijd gekozen voor de leuze: ontwikkeling met behoud van cultuur en natuur.
Maar wat dat in de praktijk zou moeten worden voor cultuur, daar is geen invulling aangegeven. Wat
er aan ontbrak is in feite, om in beweging te brengen, was bij de mensen een soort bewustwording
van dat Bonaire een heel aparte cultuur heeft, folklore, een heel aparte levenswijze, en dat je dat zou
moeten voortzetten, beschermen en uitdragen, en daar een soort product van Bonaire van zou
moeten maken (…) Meer mensen zouden met cultuur hun boterham moeten kunnen verdienen. Ze
moeten zich goed bewust worden van een eigen identiteit en daar als product mee kunnen omgaan”.
Benoemen en reïficeren?
Maar als we erkennen dat ‘de’ Bonaireaanse cultuur, evenals ‘de’ Bonaireaan, een
voortdurend veranderlijk en relationeel proces is, wat is dan die cultuur die kinderen moeten
‘leren’ kennen en omarmen, die mensen moet binden en die Bonaire economisch sterker
moet gaan maken? Hoe wordt er een imagined community gecreëerd onder een bepaalde
groep mensen binnen een multiculturele samenleving waar het kleine inwonersaantal en de
beperkte sociale voorzieningen bovendien zorgt voor continu contact tussen de
eilandbewoners? Zoals gezegd wordt cultuur in de praktijk, om politieke, economische en
sociale redenen, voortdurend gereïficeerd. Dit zien we ook op Bonaire. De citaten welke aan
het begin van dit hoofdstuk gegeven zijn, laten zien dat er op het eiland verschillend over
cultuur gedacht en gesproken wordt. Aan de hand van de observaties, gesprekken en
interviews die ik in het kader van mijn onderzoek verricht heb werd mij duidelijk dat men
twee opvattingen van ‘cultuur’ op het eiland kan onderscheiden.
Om dit te beschrijven maak ik gebruik van Baumanns (1996) begrip dual discursive
competence. Hij verzet zich tegen een essentialistische visie op cultuur: cultuur als iets dat
men heeft, wat men kan leren als zijnde ‘dit ben ik’, in plaats van als iets dat men zelf maakt
en constant (re)construeert. Cultuur is volgens Baumann altijd processueel. Mensen
wisselen voortdurend tussen een hegemonisch (cultuur wordt gereïficeerd) discours en een
demotic discours (1996: 189). Het hegemonische, dominante discours geeft mensen en
groepen een houvast in moeilijke tijden en het versterkt noties van een eigen cultuur en
identiteit, waarborgt de legitimiteit van bepaalde belangrijke personen in de gemeenschap
en helpen ze bij een strijd voor schaarse goederen (ibid: 192-193). Echter, en dan belanden
56