Download het gratis complete e-book 'Dubbelgangersontmaskerd'.
Download het gratis complete e-book 'Dubbelgangersontmaskerd'.
Download het gratis complete e-book 'Dubbelgangersontmaskerd'.
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Links- of rechtshandig?<br />
Rechtshandigheid komt meer voor dan linkshandigheid;; <strong>het</strong> percentage voor linkshandigheid varieert<br />
van 5-20%, tot 2-<br />
<br />
deel van <strong>het</strong> werk.<br />
Als de rechterhand de beweging uitvoert assisteert de linkerhand daarbij, andersom geldt <strong>het</strong>zelfde:<br />
indien de linkerhand de beweging uitvoert assisteert rechterhand. 1<br />
Aangenomen wordt dat <strong>het</strong> proces van deze voorkeursontwikkeling een fase is in de neuromotorische<br />
ontwikkeling, die lateralisatie wordt genoemd;; de linker- of rechterhersenhelft verkrijgt daarmee zijn<br />
dominantie. 2 Er ontstaat daarmee tevens een voorkeur voor <strong>het</strong> linker- of rechterbeen, waarbij<br />
opgemerkt moet worden dat rechtshandigheid niet per se betekent dat er dús een voorkeur ontstaat<br />
voor <strong>het</strong> rechterbeen. Rechtshandigheid samen met rechtsbenigheid komt echter wel vaker voor dan de<br />
combinatie rechtshandig/linksbenig. Alle mogelijke combinaties komen voor, <strong>het</strong>zij niet in gelijke mate.<br />
In <strong>het</strong> algemeen wordt verondersteld dat bovengenoemd proces van lateralisatie zich voltrokken heeft<br />
rond <strong>het</strong> zesde levensjaar en daarna een leven lang onveranderd aanwezig blijft.<br />
Niet alleen de motorische functies worden - meer of minder - door de ene, dan wel de andere<br />
hersenhelft uitgevoerd. Dit geldt tevens voor complexe cognitieve functies en voor emoties.<br />
<br />
bovenhandse werpbeweging met een bal bij voorkeur uitvoert met de rechterarm. Met die constatering<br />
kan er een uitspraak worden gedaan over de relatieve ligging van <strong>het</strong> deelzwaartepunt van de borstkas.<br />
De positie van dit deelzwaartepunt is mede bepalend voor de functieanalyse. 3<br />
Over de natuurlijke voorkeur van <strong>het</strong> gebruik van de linker- of de rechterhand bij andere éénhandige<br />
handelingen wordt geen uitspraak gedaan. Van der Bijl senior merkt op dat <strong>het</strong> aannemelijk is de<br />
éénhandige handelingen, zoals gooien, wrijven en oprapen, tot één groep te rekenen. Maar:<br />
<br />
een bal een heel andere beweging dan wrijven of<br />
oprapen. Het zijn geen vergelijkbare handelingen. Het enige dat zij gemeen<br />
hebben is <strong>het</strong> feit dat de beweging met één hand gebeurt. Met <strong>het</strong>zelfde recht<br />
zouden we <strong>het</strong> paren van honden gelijk kunnen stellen met <strong>het</strong> paren van katten<br />
<br />
4<br />
Meestal is <strong>het</strong> echter zo dat - als de rechterarm als voorkeursarm voor de werpbeweging wordt gebruikt,<br />
de rechterhand óók een voorkeur heeft voor <strong>het</strong> uitvoeren van taken waarbij aan de fijne motoriek hoge<br />
eisen worden gesteld, zoals <strong>het</strong> geval is bij knippen, zagen, timmeren en dergelijke. Schrijven is zeker<br />
niet alleen bepalend voor rechts- of linkshandigheid, omdat tot ver in de jaren zestig van de vorige eeuw<br />
<strong>het</strong> schrijven met de linkerhand op scholen niet werd getolereerd. Kinderen werden gedwongen met de<br />
rechterhand <strong>het</strong> schrijven aan te leren, ook al omdat schrijven met een kroontjespen in de linker zo zijn<br />
nadelen kent.<br />
Tevens speelden hier est<strong>het</strong>ische overwegingen een rol en ook een hang naar orde en uniformiteit. Het<br />
is merkwaardig dat men de kindertjes wel aanleerde om rechts te schrijven, maar dat ze niet werden<br />
gedwongen allemaal netjes te zitten met de rechterarm voor gekruist (of andersom).<br />
Onderzoek uit 2007 van Clyde Francks e.a. heeft aangetoond dat linkshandigheid - voorkomend bij<br />
ongeveer 10% van de mensen - (mede) genetisch wordt bepaald. 5 Een nieuw ontdekt gen, LRRTM1 op<br />
chromosoom 2p12, verhoogt de kans op linkshandigheid en verhoogt tevens de kans op schizofrenie,<br />
zo wordt gesteld. Verder merkt Francks op dat asymmetrie een cruciaal kenmerk is van <strong>het</strong> menselijk<br />
brein dat bij vele psychische aandoeningen ontwricht is. Overigens, linkshandigen hoeven zich over<br />
schizofrenie niet direct zorgen te maken want:<br />
75