download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

huishoudens, werk en consumptieveranderingen 117
Tabel 4 Beroepen van nieuwe Leidse droge koffie-, thee- en chocoladevergunninghouders werkzaam
in de dienstensector in 1749
Alle nieuwe vergunninghouders (1719-1764) die volgens het kohier in de dienstensector werkten
Mannen % van % van alle Vrouwen % van % van alle
diensten mannen diensten vrouwen
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Totaal 37 36
Overige diensten 9 24 12 0 0 0
Kroeghouders etc. 2 5 3 0 0 0
Kleinhandelaars 26 70 36 36 100 58
In koffie en thee 6 23 8 17 49 27
In overige genotsmiddelen 7 27 10 0 0 0
In voedingswaren 10 39 14 5 14 8
In non-food 1 4 1 11 31 18
ongespecificeerd 2 8 3 2 6 3
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Nieuwe vergunninghouders (1750-1751) die volgens het kohier in de dienstensector werkten
Mannen % van % van alle Vrouwen % van % van alle
diensten mannen diensten vrouwen
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Totaal 22 23
Overige diensten 5 23 14 0 0 0
Kroeghouders etc. 0 0 0 0 0 0
Kleinhandelaars 17 78 46 23 100 68
In koffie en thee 3 18 8 15 68 44
In overige genotsmiddelen 4 24 11 0 0 0
In voedingswaren 8 47 22 3 14 9
In non-food 1 6 3 3 14 9
Ongespecificeerd 1 6 3 1 5 3
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
voorbeeld eveneens als kroeghouder, of in stadsdienst: als bidder, portier aan de stadspoort,
of baggerman. Een ander belangrijk verschil tussen mannelijke en vrouwelijke vergunninghouders
in de dienstensector was dat de mannelijke winkeliers de verkoop van koffie
en thee niet met handel in textiel maar juist met de verkoop van tabak combineerden. Dit
komt overeen met eerder vastgestelde seksepatronen in de specialisatie van de kleinhandelspopulatie
in Leiden als geheel rond 1750, volgens welke de verkoop van goedkope textiel
en accessoires vooral in handen van vrouwen was terwijl tabak vrijwel alleen door mannen
verkocht werd. 47
Het feit dat de percentages van alle vergunninghouders die afkomstig waren uit de kleinhandel
en die van 1750-1751 nauwelijks verschillen (zie tabel 4) wijst er sterk op dat een consistent
deel van onze vergunninghouders al actief was in de kleinhandel voordat zij een koffie-
en theevergunning aanvroegen. Als wij aannemen dat het jaar 1750-1751 wat dit betreft
representatief is voor de hele populatie, zou meer dan de helft van alle vergunninghouders
een verleden hebben gehad in de kleinhandel.
47 Dit gold ook voor de handelaars in steden buiten Holland, zoals Den Bosch en Zwolle. Van den Heuvel, Women and entrepreneurship,
179-211.