download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

de visserij van ‘het arme seedorp van der heij’ 89
Afb. 2 Gezicht op het dorp Ter Heijde met links drie mensen kijkend naar het binnenkomen van
enkele vissersschepen. Op de voorgrond staat een visser met zijn vangst en daarachter een vrouw
met een vismand op haar hoofd. Waarschijnlijk een tekening van P.C. la Fargue uit circa 1760.
Gemeentearchief Den Haag, inv.nr. 121398.01.
nooit op het strand van Ter Heijde aanlanden (afb. 2). De buizen werden dan ook elders, met
name in Maassluis en Delfshaven gebouwd en uitgereed. 11
Soorten visserij
Het Heijdse vissersbedrijf was een complexe bedrijfstak. Verschillende vormen van visserij
werden naast en door elkaar op de Noordzee uitgeoefend. Het ging om de pekelharingvisserij,
de visserij op gezouten vis, de steurharingvisserij en de kustvisserij. De specialisatie
werd bepaald door het type schip en de plaats van afvaart. De pekelharingvisserij, ook wel
de grote visserij genoemd, startte in juni en liep door tot het najaar. Met lange drijfnetten
werd onder de Schotse en Engelse kust op haring gevist. Na de vangst werd de haring direct
gekaakt, gezouten en in tonnen gelegd. Dankzij het kaakprocédé was de haring langer
houdbaar en konden de schepen langer in zee blijven. Alleen de grotere kielschepen, zoals
de buizen, waren voor deze visserijtak geschikt. Door het ontbreken van een eigen haven
was de deelname aan de pekelharingvisserij door Heijdse reders beperkt. Bovendien was op
last van het College van de Grote Visserij vanaf 1663 het vissers van de Zijde verboden om op
hun zeeschuiten haring te kaken. 12
11 Gemeentearchief (hierna ga) Vlaardingen, ra Maassluis, inv.nr. 103 (14 december 1611).
12 L. Akveld, ‘Noordzeevisserij’ in: Maritieme Geschiedenis der Nederlanden, deel iii, 318-334, aldaar 326-327; A. Hoogendijk Jz.,
De Grootvisscherij op de Noordzee (Vlaardingen 1893) 269-273; H.A.H. Kranenburg, De zeevisscherij van Holland in den tijd der Republiek
(Amsterdam 1946) 18-19.