VREDESEILANDEN Jaarverslag 2009.pdf - Kauri

VREDESEILANDEN vzw
JAARVERSLAG 2009
Boeren verdienen meer

VREDESEILANDEN VZW
JAARVERSLAG 2009
Boeren
verdienen
meer
1

2
Inhoud
Inleiding .................................................................................................................... 3
1 Over Vredeseilanden .................................................................................................. 5
2 Vredeseilanden en duurzaamheid ................................................................................ 7
3 Vredeseilanden in het Zuiden ...................................................................................... 9
4 Vredeseilanden in Vlaanderen .................................................................................... 31
5 De sociale balans van Vredeseilanden .......................................................................... 39
6 Milieubeleid van Vredeseilanden .................................................................................. 45
7 Vredeseilanden vzw – Financieel jaarverslag 2009 .......................................................... 49

Inleiding
Zij viel mij direct op, tussen de tientallen dansende en zingende vrouwen die ons verwelkomden:
een enthousiasme dat nog groter was dan dat van de anderen, een luide stem, en ogen die mij doordringend
bleven aankijken. Clarisse: boerin, alleenstaand, beheerder van de kredietinstelling van
Lofepaco. Door Clarisses ontwapenende vrolijkheid was het meteen alsof we elkaar al jaren kenden.
Lofepaco verenigt honderden vrouwengroepen in Noord- en Zuid-Kivu, de Congolese provincies grenzend
aan Rwanda en Oeganda die de afgelopen jaren regelmatig het toneel zijn geweest van gruwel
en geweld. De bijna 20.000 vrouwen van Lofepaco ondervonden het in vele gevallen aan den lijve.
Of ze ver loren hun mannen, kinderen, broers en zussen, hun have en goed. Zij leerden dat het weinig
zin heeft om te wachten tot anderen hun noden lenigen.
Met steun van Vredeseilanden helpt Lofepaco vrouwengroepen om kleine landbouwondernemingen op
te zetten: geitenkwekerijen, compostproductie, gezamenlijke vermarkting van hun producten. Verder
scherpt Lofepaco de leiderschapskwaliteiten van haar leden aan met cursussen. Clarisse geeft het
goede voorbeeld. Zij is de incarnatie van de kracht achter de succesvolle landbouw in het Congo van
de toekomst. Die toekomst moet vrouwelijker zijn, want “Congo is te mannelijk”, in de woorden van
Clarisse.
Aan haar zal het niet liggen. Tijdens mijn gesprek met de leiders van een tiental boerenorganisaties
dat door Vredeseilanden in Congo ondersteund wordt, zegt zij: “Enkele jaren geleden hebben we afgesproken
dat tenminste 30% van de leiders en medewerkers van boerenorganisaties vrouwen moeten
zijn. Maar hoe komt het dan dat ik hier de enige vrouw ben?” De twaalf mannen in het zaaltje lachen
schaapachtig en bestuderen hun voeten.
AgriCongo 2020
Het is jammer dat de nostalgie de bovenhand neemt in de berichtgeving over 50 jaar Congolese onafhankelijkheid.
Het oeverloos gelamenteer dat het vóór de onafhankelijkheid zoveel beter was, stilt
namelijk geen hongerige magen en brengt geen welvaart.
Volgens Vredeseilanden zijn vrede, goedwerkende overheden en investeringen in familiale landbouw
de sleutel tot een welvarend Congo. Circa 70% van de Congolezen woont op het platteland, waar zij
op kleine percelen proberen te overleven. Met een
intelligent stimuleringsbeleid door de Congolese overheid
en gerichte steun van de ontwikkelde landen,
kan de armoede fors teruggedrongen worden en zal
de landbouw zich een solide basis tonen voor economische
ontwikkeling.
Dat is precies de inzet van “AgriCongo”, een cam -
pagneinitiatief van Vredeseilanden, de belangrijkste
Congolese boerenorganisaties, en vijf Belgische NGOs.
Centraal staat de Loi fondamentale agricole, de nieuwe
landbouwwet die in Congo op stapel staat. De boerenorganisaties
werkten mee aan de eerste versie. Agri -
Congo ondersteunt hun lobbywerk opdat het Congolese
parlement de nieuwe wet aanpast aan de noden van
de boerenfamilies. Tegelijkertijd wil AgriCongo de stem
van boerenorganisaties in het provinciaal bestuur en in
Kinshasa beter laten weerklinken.
“De toekomst van Congo moet
vrouwelijker zijn.”
3

4
Zoekers in plaats van Planners
In zijn boek “The White Man’s Burden” schrijft William Easterly provocerend dat er teveel “Planners”
zijn in de ontwikkelingssamenwerking. Mensen die denken dat ze met Grootse Meerjarenplannen en
veel geld de armoede de wereld uit kunnen helpen. Maar net zoals in de socialistische dictaturen van
het voormalige Oostblok, laten de complexe, politieke uitdagingen van ontwikkelingssamenwerking
zich niet met een planmatig keurslijf oplossen.
In plaats van Planners zijn er daarom vooral “Zoekers” nodig, schrijft Easterly. Mensen die opsporen
wat in hún situatie werkt, daar op inzetten, tegenslagen overwinnen en in de gaten houden of er
een betere opportuniteit is, zonder hun uiteindelijke doel uit het oog te verliezen.
Clarisse is zo’n Zoeker. Altijd op zoek naar mogelijkheden. Om ondanks de instabiliteit en het geweld
in de regio telkens weer een pad te vinden naar een beter leven voor de vrouwen van Lofepaco.
Ook Vredeseilanden is zo'n Zoeker. Zoekend naar nieuwe ideeën, naar experimenten en naar manieren
om experimenten die werken op veel grotere schaal te repliceren.
In 2009 gaven wij directe steun aan circa 134.000 boerinnen en boeren, samen met hun gezinnen
bijna een half miljoen mensen. We helpen hen om van hun werk op het veld een onderneming te
maken. Om uit te gaan van de vragen van hun klanten – lokaal, regionaal of overzee – en te kijken
hoe zij daaraan het beste kunnen voldoen. Door niet enkel te produceren, maar ook zelf te verwerken.
Onderhandelingen te voeren met groothandels en supermarkten. Over te schakelen op Fair Trade.
Door biologisch te produceren, enz. In dit jaarverslag leest u over de successen die ze hiermee
boeken en de struikelblokken die ze op hun weg tegenkomen.
Succesvolle campagne 2010
Een ander voorbeeld van Vredeseilanden als Zoeker was de opbouw van onze campagne rond “Le
Belge”, een Senegalese boer die het uitroepen van zijn land tot elfde provincie van België als de
meest veelbelovende weg naar een welvarende toekomst zag. De fictieve documentaire die Stijn
Meuris over hem maakte was stof tot discussie bij Phara, werd vertoond op Canvas en het digitale
kanaal Acht én zette jong en oud tot nadenken aan.
En passant droeg “Le Belge” ertoe bij dat onze inkomsten uit giften en de campagne licht stegen,
ondanks de economische crisis. Het vertrouwen in Vredeseilanden dat meer dan honderdduizend gulle
gevers hiermee toonden, is het bewijs dat ook een complexer verhaal over ontwikkelingssamenwerking
op brede maatschappelijke steun blijft rekenen.
Wij zijn u zeer erkentelijk voor uw belangstelling en voor deze steun. We blijven dan ook onze uiterste
best doen om uw waardering te verdienen.
Fons Vaes, voorzitter van de Raad van Bestuur, en Luuk Zonneveld, Algemeen Directeur

Over Vredeseilanden
1
BOEREN VERDIENEN MEER
Een beter leven voor boerenfamilies. Boeren een plaats geven op de markt zodat ze eindelijk de kansen
krijgen die ze verdienen. Dat is het objectief van Vredeseilanden.
Wij willen graag lekker en betrouwbaar voedsel op ons bord. Wij willen graag zorg dragen voor de
natuur, voor de volgende generaties.
Boeren in het Zuiden en bij ons willen een leefbaar inkomen verdienen met hun werk op het land.
Met Vredeseilanden bewijzen we dat beide perfect hand in hand kunnen gaan. Onze duurzame landbouwprogramma’s
tonen hoe kwalitatief voedsel kan geteeld én verhandeld worden met respect voor
de natuur en loon naar werken voor de boeren.
Niet alleen Vredeseilanden gelooft daarin. Iedereen zegt het nu. De wereldbank. De VN. Wetenschap -
pers van overal. De miljoenen boerenfamilies wereldwijd zijn een oplossing. Voor de voedselcrisis en
het hongerprobleem. Maar ook voor het armoedeprobleem – de meeste armen zijn tenslotte boeren
en boerinnen. En bovendien respecteren hun familiebedrijven veel beter de ecologische balans van
onze planeet.
Makkelijk gezegd, maar hoe begin je daar aan? Het begin van de oplossing brengt ons een nieuw
probleem. Hoe zorgen we ervoor dat boeren en boerinnen hun producten bij de consumenten krijgen
en daar een leefbaar inkomen aan verdienen?
Precies dat zoekt Vredeseilanden uit. Met onze partners: boerenorganisaties, bedrijven, universi -
teiten, overheden. Bescheiden, maar ambitieus. Want het is een lastige weg. Marktstudies uitvoeren,
overleg organiseren, coöperatieven opstarten, nieuwe kennis opbouwen.
Het gaat over zoveel meer dan mensen die zich uit de armoede bevrijden. Uiteindelijk gaat het ook
over ons. Het volstaat tenslotte niet dat we solidair zijn door mensen elders in de wereld te helpen.
Echte solidariteit vraagt een wereldwijde transitie naar een duurzame economie. Met een duurzame
voedselproductie én -consumptie. Daarom werkt Vredeseilanden ook in België om van duurzame
producten dagelijkse kost te maken. In scholen, bedrijfsrestaurants, in de sportclub,...
Dankzij de inzet van duizenden vrijwilligers en de keuzes van geëngageerde consumenten, blijft het
niet bij woorden.
HONDURAS
NICARAGUA
ECUADOR
PERU
SENEGAL
GAMBIA
BELGIË
BURKINA-
FASO
TOGO
BENIN
NIGER
CONGO
UGANDA
TANZANIA
LAOS
VIETNAM
INDONESIË
5

Vredeseilanden en duurzaamheid
2
DUURZAAMHEID OP ALLE VLAKKEN
Haast iedere organisatie of ieder bedrijf heeft vandaag één of andere vorm van duurzaamheidsbeleid.
Vredeseilanden niet. Waarom? Wij zijn een duurzame organisatie. Punt. Onze werking, onze keuzes,
onze visie en missie, ons programma: allemaal zijn ze doordrongen van de aspecten van duurzaamheid.
Duurzaamheid zit bij Vredeseilanden dus niet vervat in een beleid. Het krijgt vorm op organi -
satieniveau en op programmaniveau.
De economische duurzaamheidspijler komt sterk aan bod in ons programma. We kiezen resoluut voor
duurzame, familiale landbouw. We willen de positie van boeren en boerinnen in de landbouwketen
versterken, zodat ze zelf hun toekomst in handen nemen en de prijs krijgen die hun product waard
is. Samen met boerenorganisaties stappen we naar overheden en bedrijven om te zoeken hoe het
beleid win-win situaties kan creëren voor boerenfamilies. Consumenten moedigen we aan om te
kiezen voor duurzame producten.
De sociale duurzaamheidspijler komt ondermeer aan bod in het eigen personeelsbeleid. We werken
sterk aan de betrokkenheid en verantwoordelijkheid van onze mensen: via teamvergaderingen
worden medewerkers/sters uitgenodigd om deel te nemen aan besluitvorming, de jaardoelen voor de
hele organisatie worden bepaald in samenspraak met de managers van de regionale kantoren, via
regelmatige briefings legt de directie haar beslissingen en projecten voor aan de personeelsgroep van
het hoofdkantoor.
In 2009 herdefinieerde de personeelsdienst de kerncompetenties en de nodige competenties per
functie. De functie- en profielomschrijvingen werden in die zin aangepast. Daarnaast is er een vormingsplan
(competence development plan) voor alle medewerkers/sters en wordt via functioneringsen
evaluatiegesprekken feedback gegeven op het functioneren. Daarbij worden ook individuele jaardoelen
voorop gesteld.
Voor de ecologische pijler werkt Vredeseilanden aan de directe en indirecte milieu-impact. Om zicht
te hebben op directe milieueffecten meten we het verbruik van papier, energie, water, afval en het
gebruik van vervoersmiddelen en consumptieproducten in het hoofdkantoor en de regionale kan toren.
Sinds 2009 meten we ook de indirecte milieu-effecten van ons programma in het Zuiden. Prof.
Bernard Mazijn (Universiteit Gent) ontwikkelde voor Vredeseilanden een meetinstrument waardoor
het mogelijk is om de milieu-impact van een landbouwketen (koffie, rijst, pindanoten, groenten,
fruit, ...) in kaart te brengen. Dit instrument werd uitgetest in Nicaragua en Indonesië en na deze
testfase bijgestuurd. Alle regionale kantoren werden getraind in het gebruik van dit instrument en
vanaf 2010 wordt de milieu-impact van alle ketens in kaart gebracht (lees op blz. 45 meer over ons
milieu beleid).
GRI
Dit rapport is volgens GRI, Global Reporting Initiative, criteria opgesteld. Een groeiend aantal grote
bedrijven en organisaties van over de hele wereld engageerden zich om volgens dit duurzaamheidskader
te rapporteren. www.globalreporting.org
Vredeseilanden voldoet aan niveau C. Het volledig overzicht van de indicatoren is achteraan dit
verslag volgens de GRI logica overzichtelijk opgenomen (blz. 72-73).
7

Vredeseilanden in het Zuiden
3
MEER SAMENWERKING MET PRIVÉ-BEDRIJVEN
Vredeseilanden plaatst zich op het kruispunt tussen boerenorganisaties, universiteiten, bedrijven
en overheden. Onze rol ligt in het samenbrengen van de juiste partijen en het wegwerken van de
praktische bezwaren die tussen droom en daad van een duurzame voedselketen staan.
In totaal werkten we in 2009 vanuit acht regionale kantoren (VECOs) samen met 149 partner -
organisaties. Bijna de helft daarvan zijn boerengroeperingen. De andere helft zijn organisaties uit de
civiele maatschappij die bijvoorbeeld lobbywerk doen of campagnes opzetten. Meer en meer werken
we ook met privé-bedrijven. U zal ze bijvoorbeeld terugvinden in onze lijst van partnerorganisaties
in Vietnam en Indonesië. Die bedrijven krijgen geen financiële steun van Vredeseilanden, maar
we hebben hen wel nodig als we de positie van boeren en boerinnen in de landbouwketen willen
verbeteren. Een nauwe samenwerking met een bedrijf kan een pak technische kennis opleveren en
leidt ook vaak naar interessante afzetmarkten.
Om u een indicatie te geven van de draagwijdte van ons programma, vindt u op volgende pagina’s
een lijst van onze partnerorganisaties per land en het aantal mensen dat we per programma(onderdeel)
direct bereiken. Voor ons totale programma in 2009 gaat dit over ongeveer 70.000 mannen
en 64.000 vrouwen. Maar de impact van een ontwikkelingsprogramma lees je niet alleen af van het
aantal mensen dat je direct bereikt. In de regio’s waar onze programma’s lopen heeft ook een
omvangrijke groep onrechtstreeks baat bij onze activiteiten. Deelnemers aan opleidingen verspreiden
hun nieuwe inzichten verder. Door politiek werk veranderen wetten ten gunste van een hele
groep mensen. Mentaliteitsveranderingen zijn evenmin in cijfers te vatten. Bovendien kiest Vredes -
eilanden ervoor om regelmatig een pilootproject op te zetten met een kleine groep mensen en met
de resultaten hiervan grotere ngo’s, bedrijven of overheden te overtuigen om de positieve aspecten
over te nemen.
9

10
VECO ANDINO
2009 was een overgangsjaar voor ons
programma in de Andes regio. In Ecuador
beëindigde VECO Andino definitief de
samenwerking met haar partnerorganisaties
in de cacao-sector (zie jaarverslag
2008). We sloten nieuwe samenwerkingsverbanden
af met partnerorganisaties
in Peru en Bolivië, maar focussen in een
eerste fase enkel op beleidsbeïnvloedend
werk. Concrete projecten in Peru zullen in
2010 vorm krijgen.
In de Andes regio ligt de focus op koffie- en groenteteelt. Daarnaast startten we het afgelopen jaar met
een analyse van mogelijkheden voor de verwerking van bananen, bijvoorbeeld onder de vorm van chips.
Dit zijn onze partners in Ecuador:
Federación Regional de Asociaciones de Pequeños Cafetaleros del Sur (FAPECAFES) –
www.fapecafes.org.ec
Federación de Asociaciones artesanales de Producción Cafetalera Ecológica de Manabí
(FECAFEM)
Servicio para un desarrollo alternativo del Sur (SENDAS)
Chuya Mikuna
Corporación de desarrollo “GRUPPO SALINAS” – www.salinerito.com
El Movemiento de Economía Social y Solidaria del Ecuador (MESSE)
El Espacio Colectivo en haar leden Coordinación Probio en Coordinadora Ecuatoriana de Agro
ecología (CEA)
Coordinadora Ecuatoriana de Pequeños Productores de Commercio Justo (CECJ)
Dit zijn onze partners in Peru en Bolivië:
ECUADOR
PERU
Asociación Nacional de Productores Ecológicos (ANPE) in Peru
Asociación de Organizaciones de Productores Ecológicos de Bolivia (AOPEB)
Centro de Información e Intercambio para la Agricultura Ecológica (AGRECOL) in Peru en
Bolivië
Net als in Centraal-Amerika krijgt ook MAELA, de Latijns-Amerikaanse agro-ecologische beweging,
onze steun.
We bereikten met ons programma rechtstreeks 1961 mannen, 821 vrouwen

November 2009: Het kippenvelmoment van onze medewerkster Verónica Andino...
Toen we de zaal binnengingen, waren mijn collega’s van El Movemiento de Economía Social y
Solidaria del Ecuador (MESSE) en ik uiterst verbaasd. De zaal van het Ministerie van Landbouw
was tot de nok gevuld en de minister verontschuldigde zich omdat zoveel boerinnen geen
zitplaats hadden. Misschien was het niet de eerste keer dat een minister van Landbouw de
vertegenwoordigers van de boerenorganisaties uitnodigde voor overleg, maar het was ongetwijfeld
wel één van de weinige keren dat de mensen hoopten dat de man bereid was naar
hen te luisteren.
Voor ons was dit nieuw. De nationale Wet op de Voedselsoevereiniteit was in april 2009
gestemd, maar we dachten dat die dode letter zou blijven. De Ecuadoriaanse staat bleef geld
pompen in maatregelen die niet ten goede komen aan de kleine boeren. Promotie van biobrandstoffen,
meer chemische meststoffen,... Daarom waren we verrast toen we in november
de president hoorden zeggen dat hij een beleid wou dat gericht was op het verbeteren van de
levensomstandigheden van de boerenfamilies en niet op de grote agro-export. Die verklaring
zette onze partners van het Agro-Ecologisch Collectief en MESSE aan het werk om een voorstel
uit te werken voor de minister van Landbouw.
Daarop lanceerde de minister van Landbouw een brede oproep naar alle boerenorganisaties
van het land om te praten over de oriëntering van zijn beleid. Boeren- en inheemse leiders
van over heel het land, de minister, zijn stafleden en raadgevers kwamen aan het woord. Op
het einde was de minister verrast over de tussenkomsten van de boerenleiders. “Deze ver -
gadering en jullie bijdragen zijn zeer belangrijk”, zei hij. “Op mijn ministerie wordt namelijk
geargumenteerd dat we geen agro-ecologisch beleid kunnen uitvoeren, omdat de boeren
er tegen zouden zijn. Jullie tussenkomsten tonen het tegendeel aan. Ik vraag jullie om tegen
de volgende vergadering concrete voorstellen uit te werken voor een landbouwbeleid dat
gebaseerd is op het agro-ecologisch model.”
De emotie was groot. Een waaier
van mogelijkheden ging open. Aan
ons nu om de uitdaging aan te
gaan en die voorstellen uit te werken.
11

12
VECO MESOAMÉRICA
Vredeseilanden werkt in Centraal-Amerika in drie
landen: Costa Rica, Nicaragua en Honduras. Vier
producten staan centraal: bonen, suiker, groenten,
en cashewnoten.
Zoals we vorig jaar meldden, bouwden we onze
werking in Costa Rica af. Alleen de Costaricaanse
beweging voor biolandbouw (MAOCO), en
Consorcio Cooperativo de Mercados Locales
Campesinos e Indígenas R.L. kregen nog rechtstreekse financiering. Met onze vroegere partner -
organisaties houden we wel contact en omwille van hun expertise zullen we hen blijven inschakelen bij
uitwisselingen en opleidingen over bepaalde thema’s.
Dit zijn onze partners in Nicaragua:
NICARAOCOOP
UNAG nationaal en regionaal, de nationale unie van landbouwers en veetelers. Specifiek zal VECO
met de afdeling van UNAG in Nueva Segovia een project opzetten rond suiker, en met UNAG in
Carazo rond bonen.
FENACOOP
FEMUPROCAN
Alianza Agroecológica de Carazo/COOPAD
De Groep voor de Promotie van de Biolandbouw (GPAE)
De Liga voor de Verdediging van de Rechten van de Consument in Nicaragua (LIDECONIC)
De Nationale Vereniging ter Verdediging van de Consumenten (RNDC)
Dit zijn onze partners in Honduras:
HONDURAS
NICARAGUA
Conglomerado de marañon. Dit is een coöperatieve die cashewnoten verwerkt en exporteert, ook
naar Europa.
Coördinatieraad van Boerenorganisaties van Honduras (COCOCH)
Regionale Vereniging Landbouwdiensten in het Oosten (ARSAGRO)
Netwerk voor Alternatieve Gemeenschappelijke Vermarkting (RED COMAL)
Het Comité voor de Verdediging van de rechten van de Hondurese Consument (CODECOH)
La coalición Hondurena de accion ciudadana (CHAAC)
Asociación Campesina Nacional (ACAN)
Asociación de Productores agropecuarios de Oriente (APAO)
Unión de Trabajadores del Campo (UTC)
Over de landsgrenzen heen, ondersteunt VECO Mesoamérica ook SIMAS, de informatiedienst over
duurzame landbouw in Centraal-Amerika, en Corporación Educativa para el Desarrollo Costarri -
cense, Foro Mercados Locales (CEDECO). Net zoals in de Andes regio werken we eveneens samen
met MAELA, de Latijns-Amerikaanse beweging voor biolandbouw. Ook de expertise van FETRAF, een
grote Braziliaanse boerenorganisatie, wordt ingeschakeld in ons programma.

Daarnaast zijn Vredeseilanden en de Nederlandse ngo Hivos initiatiefnemer van twee Centraal-
Amerikaanse structuren die de samenwerking tussen verschillende coöperatieven, boerenorganisaties
en verwerkingsbedrijven moet bevorderen.
PECOSOL heeft 36 leden in vijf landen. Nicaraocoop, Red Comal, UNAG en andere van onze partnerorganisaties
zijn lid.
PROAMO is een samenwerking tussen zeven organisaties, waaronder Nicaraocoop uit Nicaragua en
Oro Verde uit Costa Rica.
We bereikten met ons programma rechtstreeks 8175 mannen, 6665 vrouwen
September 2009: Participatieve certificering gelukt!
Kleinschalige boeren die biologische producten verkopen op de lokale markt willen dit graag
aan hun klanten tonen met een garantielabel. Het is immers een verkoopsargument dat
aan belang wint. Maar ze kunnen de kost van een externe controle niet dragen. De zoge -
naamde “participatieve labels” zijn dan een alternatief. Medewerkers van Vredeseilanden
in Nicaragua begeleidden in 2009 de boerenorganisatie Alianza Agroecológica de Carazo/
COOPAD bij het uitwerken en invoeren van zo’n “participatief certificeringsysteem”. Ze deden
daarbij beroep op ervaringen van partnerorganisaties uit Costa Rica.
Sinds een half jaar bieden 465 bioboeren van COOPAD hun producten op de markt van Carazo
aan met een label dat aanduidt dat de producten biologisch geteeld zijn. De initiatiefnemers
(consumenten en organisaties) controleren 110 ha volgens vastgelegde richtlijnen.
Het certificeringsysteem is gebaseerd op vertrouwen en geloofwaardigheid van de verschil -
lende betrokkenen: de boeren zelf, hun klanten, consumentenorganisaties en de overheid. Nog
belangrijker dan het strak naleven van de criteria is de discussie die ondertussen ontstaat
tussen deze partijen over landbouw, economie, natuurbehoud en de sociale aspecten van
landbouw en voedsel.
Het participatief certificeren toont zich een flexibel systeem dat toelaat om voortdurend van
elkaar te leren. Vredeseilanden zal er nu voor zorgen dat deze ervaringen ook verspreid raken
bij andere organisaties in Midden-Amerika, zodat ze eenzelfde systeem kunnen toepassen.
13

14
VECO SÉNÉGAL/GAMBIA
In 2008 staken we voor het eerst de grens over naar
Gambia. Dit jaar kwam er een tweede partner bij. Onze
werking in Senegal en Gambia is opgebouwd rond drie
producten: sesam, bananen en fonio (een lokale soort
graan dat een beetje op couscous lijkt).
Dit zijn onze partners in Senegal:
Association des Producteurs de la Vallée du Fleuve Gambie (APROVAG) – www.aprovag.org
Fédération des Groupements de producteurs et productrices du Sofaniama Jimara de Kolda
(PELLITAL)
Fédération des Unions des Groupements Associés du Niombato (UGAN)
Réseaux de producteurs et productrices de fonio dans la communauté rurale de Djendé
Union National de la filière de banane au Sénégal (UNAFIBS)
Association des Consommateurs du Sénégal (ASCOSEN)
Dit zijn onze partners in Gambia:
National Farmers’ Platform, The Gambia (NFPG)
National Women Farmers in Agriculture (NAWFA)
SENEGAL
GAMBIA
We bereikten met ons programma rechtstreeks 1354 mannen, 2355 vrouwen

Februari 2009: Het fruitverwerkingsbedrijfje van APROVAG gaat van start
Het gaat goed met de bananenboerenorganisatie APROVAG. De laatste twee jaar steeg
hun aantal leden van 950 naar 1250, en nog elke maand komen er nieuwe leden bij. Ook de
boerinnen tim meren vlijtig mee aan de toekomst. Iets meer dan 300 vrouwen zijn op dit
ogenblik lid van de organisatie. Ze zitten mee in het bestuur en hebben hun eigen vrouwenafdeling
en -groepen in de organisatie. En ze staan ondertussen hun mannetje in commer ciële
besprekingen.
De vrouwen zijn ook begonnen om naast bananen ander fruit te verkopen en verwerken.
Tussen de bananenbomen staat immers nog ander fruit. Hetgeen niet opgegeten werd, bleef
doorgaans aan de bomen rotten. Nu wordt het door vrouwen op tijd verzameld, op een artisanale
manier verwerkt en verkocht. Vooral gedroogd fruit scoort hier hoog.
Een groot gedeelte van het fruit begint via de transporteurs van Aprovag ook zijn weg te
vinden naar de stad Tambacounda waar de vrouwenafdeling van de organisatie sinds kort
een nieuwe halfmoderne fruitverwerkingseenheid beheert. Gembersiroop, tamarindesiroop,
pompelmoessiroop, bissapsiroop, citroensiroop, apebroodsiroop, en ... azijn. Voorlopig is het
de enige plaats in Senegal waar azijn gemaakt wordt.
Binnen de drie jaar zou de fruitverwerkingseenheid winstgevend moeten zijn. Op dit ogenblik
zijn er onderhandelingen met de overheid aan de gang om een verkoopsvergunning voor het
verwerkings fabriekje te krijgen. Die onderhandelingen zijn bijna afgerond. Er zijn ook verschillende
marktonderzoeken lopende om de beste manier te vinden om de producten in de
steden aan de vrouw te brengen.
15

16
VECO WEST AFRICA
Vredeseilanden werkt al lang in Togo en Benin.
Sinds vorig jaar werken we ook in Burkina Faso en
vanaf dit jaar hebben we bovendien één nieuwe
partnerorganisatie in Niger. De vier landen delen
belangrijke grensmarkten. Dit weerspiegelt zich ook
in de structuur. Het regionaal kantoor is gevestigd
in Cotonou. De projectverantwoordelijken werken
vanuit twee antennes in Togo en Benin. Later komt
er nog een antenne in Burkina Faso bij. In de hele
West-Afrikaanse regio werken we voor het politieke
werk samen met de boerenorganisatie ROPPA
(Réseau des Organisations Paysannes et de
Producteurs en Afrique de l’Ouest).
In Benin specialiseren onze partners zich vooral in
rijst en maniok. Dit zijn ze:
6 Unions Communales des Riziculteurs (in Glazoue, Dassa, Save, Savalou, Banet en Ouesse)
Union des Riziculteurs du Centre (UNIRIZ-C)
Conseil de Concertation des Riziculteurs du Bénin (CCR-B)
Fédération des Unions de Producteurs du Bénin (FUPRO-Benin)
Centre d’information, de recherche et d’action pour la promotion des initiatives paysannes
(CIRAPIP)
Centre d’initiation et de recherche-action pour un développement durable (CEIRAD)
Ligue de Défense des Consommateurs du Bénin (LDCB)
In Noord-Togo werken onze partnerorganisaties vooral in de groente- en maïsteelt.
Réseau des Centrales d’Auto promotion paysanne (RECAP)
Fédération des Organisations Paysannes de la Région des Savanes (FOPAS)
Coordination Togolaise des Organisations Paysannes et des Producteurs Agricoles (CTOP)
Organisation d’Appui à la Démocratie et au Développement Local (OADEL)
In het zuidwesten van Burkina Faso specialiseren onze partnerorganisaties zich in de commerciali -
satie van niébé, een populaire lokale bonensoort.
Association Sons-Kouadba (ASK)
UPPA Boulgou
FEPAB
BURKINA-
FASO
TOGO
BENIN
NIGER
Onze eerste partner in Niger is Plateforme Paysanne du Niger (PFPN). Zij specialiseren zich in rijstteelt.
We bereikten met ons programma rechtstreeks 16964 mannen, 9726 vrouwen

© Marc Goldchstein
17

18
VECO EAST AFRICA
Oeganda, Tanzania en Kenia vormen
samen één regionale markt. Ook veel
producten uit het oosten van Congo
komen op de Oegandese markt terecht,
en omgekeerd. Vandaar dat we ervoor
kozen om onze programma’s van
Oeganda, Tanzania en Congo veel meer
op elkaar af te stemmen. Dit weerspiegelt
zich ook in de structuur. Het regio-
naal kantoor is gevestigd in Kampala (Oeganda). De projectverantwoordelijken werken vanuit verschillende
antennes in Mbale (Oeganda), Same (Tanzania), Chunya (Tanzania), Dar es Salaam (Tanzania),
Butembo (RD Congo). Vanaf volgend jaar komt er nog een antenne in Bukavu (RD Congo) bij.
Voor het politiek werk in die regio werken we samen met de Eastern Africa Farmers Federation (EAFF).
Zij verdedigen de belangen van de boerenfamilies in de Oost-Afrikaanse regio.
TANZANIA
CONGO
UGANDA
TANZANIA
In de loop van 2009 ondervonden we heel wat problemen bij de uitvoering van ons programma in
Tanzania (zie pagina 49). Tegen het einde van het jaar zetten we heel wat stappen om onze activiteiten
terug op het goede spoor te brengen. Hieronder vindt u een overzicht van de verschillende
Vredeseilanden-regio’s in Tanzania.
In het noordoosten van Tanzania ondersteunen we activiteiten in het gebied waar de districten
Same en Simanjiro aan elkaar grenzen. We focussen er op kippen- en geitenkweek, en uienteelt. In
2009 ontstonden 65 commerciële boerengroepen, en hun aantal zal de komende jaren nog toenemen.
Dit zijn onze partners in Same en Simanjiro:
Same District Council Inyuat E Moipo
Simanjiro District Council Mviwata Kilimanjaro Regional Network
Roman Catholic Diocese en Same KAYA SACCOS bleken niet sterk genoeg om hun rol in dit
programma volledig op te nemen.
Partnerschap met de lokale overheden als strategie voor synergie en duurzaamheid
In 2009 werkte Vredeseilanden in de districten Same en Simanjiro samen met vijf partner -
organisaties. Iedere organisatie kreeg een heel specifieke rol toebedeeld bij de uitvoering van
het programma. Dit toont zich in de eerste plaats op personeelsvlak. Alle partners “leveren”
hun experten aan het programma: Simanjiro District Council stelt 10 van hun medewerkers ter
beschikking om het Vredeseilanden-programma uit te voeren, Inyuat E Moipo 2 medewerkers
en de Same District Council 5 medewerkers. Naast het personeel betalen de districtsover heden
ook mee voor infrastructuurwerken: tot nu toe werden al irrigatiekanalen, een waterdam, een
weg en een anti-parasietenbad voor koeien en geiten aangelegd.
Deze manier van werken wordt sterk gewaardeerd door de inwoners van de districten en door
de lokale overheden. Vredeseilanden versterkt op die manier immers bestaande ontwikkelingsprogramma’s
en overheden worden geresponsabiliseerd. Het is de beste garantie op de continuïteit
en duurzaamheid van de activiteiten.

In het district Mkuranga, op een 100-tal kilometer ten zuiden van de havenstad Dar es Salaam
werken we met boerengroepen die zich gespecialiseerd hebben in cassave/maniok. We merkten dat
de ngo’s PELUM en TAWLAE in de regio niet de capaciteit hebben om een commerciële boerenbeweging
uit te bouwen. Vandaar dat Vredeseilanden ervoor kiest om de komende jaren zelf een netwerk
van commerciële boerengroepen op te zetten en te ondersteunen.
Dit zijn onze partners in Mkuranga district:
Mkuranga District Council (MDC)
Mviwata Mkuranga Regional Network
De voorbije jaren ondersteunde Vredeseilanden in het Chunya district de opstart van de verwerking
en verkoop van olie uit zonnebloemen. Het bleek een schot in de roos. In een eerste fase waren vooral
vrouwen actief in de zonnebloemteelt, maar geleidelijk aan begonnen ook mannen zich te interesseren
toen ze zagen dat de activiteit winstgevend was. Opmerkelijk is dat zonnebloemen op dit
moment 40% van het cash crop land innemen, in plaats van tabak en katoen. Zonnebloemen hebben
minder meststoffen nodig, de teelt is minder arbeidsintensief en levert hoge inkomsten op. Momen -
teel is de vraag nog steeds veel groter dan het aanbod. De zonnebloemen blijken ook positief voor
de voedselzekerheid in de streek: doordat mensen genoeg inkomsten halen uit de olie, zijn ze
minder genoodzaakt om hun basisvoedsel (maïs en bonen) te verkopen.
In 2009 startten we een nieuw 5 jarenprogramma in Chunya district. Het is logisch dat dit pro -
gramma zich dan ook vooral zal toespitsen op het commercialiseren van de zonnebloemolie. Waar
de lokale districtsoverheid een paar jaar geleden nog huiverachtig stond ten opzichte van Vredes -
eilanden, omdat ze vreesde voor verminderde inkomsten uit de taksen op tabak, werkt ze nu volledig
mee in dit nieuwe programma. Ze heeft gemerkt dat de boeren er beter van worden en dat dit
ook de belastingsinkomsten ten goede komt.
Dit zijn onze partners in Chunya:
Chunya District Council
Mviwata Mbeya Regional Network
Mbozi, Ileje and Isangati Consortium (MIICO)
Chunya Farmers’ Network
Chunya Sunflower Farmers Business Associations
Op nationaal vlak werken we voor het politiek werk in Tanzania vooral samen met het Network of
Farmers’ Groups in Tanzania (Mviwata), de nationale boerenbeweging in Tanzania. Zij doen aan
lobbywerk en richten zich daarnaast vooral op het opstarten van netwerken van boerengroepen. Ze
geven ook vorming rond verschillende thema’s. Mviwata heeft op dit moment 60.000 geregistreerde
leden over heel Tanzania.
We bereikten met ons programma rechtstreeks 3053 mannen, 4811 vrouwen
19

20
UGANDA
De voorbije jaren werkte Vredeseilan -
den vooral op marktstudies, analyses
en activiteiten in de pindaketen. Dit
jaar zal Vredeseilanden daarnaast ook
investeren in de commercialisering van
maïs.
Dit zijn onze partners:
CONGO
UGANDA
TANZANIA
Lira District Farmers Association
Kumi District Farmers Association
Iganga District Farmers Association
Tororo District Farmers Association
Bugiri District Farmers Association
Kagumu Sub County Development Association (KASCODA) en Kameke Farmers' Union (KAFU),
in het district Pallisa
Sihubira Farmers Organisation, in het district Busia
Sironko District Farmers Association, maar omwille van organisatieproblemen is de samenwerking
in 2009 stopgezet.
Voor het politiek werk op nationaal niveau werd samengewerkt met Uganda National Farmer’s
Federation (UNFFE). Daarnaast bleek de Uganda Cooperative Alliance ook een interessante partner.
Dit partnerschap zal officieel starten in 2010.
We bereikten met ons programma rechtstreeks 2976 mannen, 3476 vrouwen
© Layla Aerts

Januari 2009: “Een lange reis begint altijd met een eerste stap”
“De boeren en boerinnen zijn tevreden over onze diensten. We betalen hen meer dan de
opkopers én we gebruiken geijkte weegschalen. Geen dubieuze meeteenheden bij ons.
Daardoor vinden de boeren dat ze correct betaald worden. Bovendien betalen we meteen in
cash uit. Dit in tegenstelling tot veel opkopers die heel erg laat uitbetalen en de boeren
gefrustreerd achterlaten omdat ze geen dringende inkopen kunnen doen.”
Richard Ariong, de manager van Kumi Farmers Agricultural Commodity marketing Cooperative
Society (KUFACCOS) is trots. De nieuwe coöperatieve in het oosten van Oeganda heeft vorig
jaar de eerste stap gezet om officieel geregistreerd te worden als handelscoöperatieve.
In januari 2009 ontvingen ze hun certificaat van het Ministerie van Toerisme, Handel en
Industrie. Ze evalueren hun eerste werkingsjaar.
De coöperatieve kon bij haar start een opslagplaats in Kumi huren. Die vulden ze met
45 ton pindanoten van de aangesloten boeren, samen goed voor een waarde van ongeveer
14500 euro. In juni was drie kwart van de stock verkocht en aan het eind van de rit slaagden
ze erin om een kleine winst van 750 euro te maken. De kwaliteit van hun pindanoten was nog
niet optimaal, want de pinda noten hadden te lang in de opslagplaats gelegen. Bovendien
slaagde KUFACCOS er niet in om stevig te onderhandelen met handelaars in pindanoten.
Vredeseilanden ondersteunde hen daarom de afgelopen maanden om te prospecteren naar
nieuwe klanten. De interesse is er en ze komt van overal: handelaars uit de buurt, maar ook
uit Kenya en zelfs uit Soedan. “Maar net toen we dachten dat alles de goeie kant uitging
verhoogde de verhuurder van onze opslagplaats zijn prijs met 25%”, vertelt Richard. “Hij zag
dat we goeie zaken aan het doen waren en vond dat we dus meer konden betalen. Daardoor
zijn we nog sneller op zoek gegaan naar financiering voor onze eigen opslagplaats. Die is nu
bijna klaar.”
Peter Byemaro van Vredeseilanden begeleidt deze en andere coöperatieves. Hij ziet nog een
lange weg voor KUFACCOS. “De boeren moeten er echt van overtuigd geraken dat ze kunnen
uitgroeien tot een belangrijke speler in de pindanotenmarkt. Nu ontbreekt het hen nog aan
vertrouwen in hun eigen capaciteiten, inzicht in wat de klanten wensen en de commerciële
feeling om interessante opportuniteiten te vinden. Bovendien durven ze geen risico’s nemen.
Heel begrijpelijk, want boerenfamilies hebben amper financiële marges. Maar risico’s nemen...
dat is net een essentieel onderdeel van handel drijven.”
Een ander probleem is dat de coöperatieve dikwijls niet genoeg pindanoten in stock heeft.
“De tweede helft van vorig jaar was een ramp”, blikt Richard terug. “De droogte heeft ervoor
gezorgd dat boeren geen of heel weinig pindanoten konden leveren. Ze hadden klanten, maar
konden slechts een derde van de gevraagde hoeveelheid leveren. Anderzijds hebben ze op
landbouwbeurzen wel nieuwe contacten gelegd. Een handelaar in Kampala is heel erg geïnteresseerd.
De kwaliteit zit goed en ze kunnen een soort pindanoot aanbieden die klanten
lekker vinden. Nu moeten ze nog onderhandelen over de voorwaarden. Afhankelijk van de prijs
die ze bedingen, zullen ze beslissen of het wel de moeite loont om de hoge transportkost naar
Kampala te betalen.”
21

22
DR CONGO
Al vijf jaar lang werken we in de streek
rond Butembo (Noord-Kivu) met volgende
partnerorganisaties aan het
verbeteren van het inkomen van de
boeren en boerinnen in de streek, en
dit door het verstevigen van landbouw -
activiteiten.
Dit zijn onze partners:
Coopérative Centrale du Kivu (COOCENKI)
Syndicat pour la Défense des Intérêts Paysans (SYDIP)
Association des Producteurs de Vuhimba (APAV)
Ligue des Organisations des femmes Paysannes au Congo (LOFEPACO)
Fonds à l’Entrepreneuriat Féminin (FAEF)
Association des Paysans pour le Développement Rural (APADER)
La Fédération des Organisations Paysannes au Congo (FOPAC)
CACUDEKI
Programme de Réhabilitation et de Protection des Pygmées (PREPPYG)
FOSCAL
Volgende organisaties voerden in 2008-2009 een wederopbouwprogramma uit:
CONGO
UGANDA
TANZANIA
We bereikten met ons programma rechtstreeks 5490 mannen, 6890 vrouwen
Comité Anti–Bwaki (CAB)
Comité Inter Marais du Bushi (Cim-Bushi)
Umoja wa Wamama Wakulima wa Sud Kivu, ou l’Union des mamans paysannes du Sud Kivu
(UWAKI)
Union Paysanne pour le Développement Intégré (UPDI)
ACIAR
Ook met de coöperatieve COOCENKI en LOFEPACO, hierboven vermeld, werd samengewerkt
We bereikten met ons programma rechtstreeks 33875 mensen

Juni 2009: Evaluatie van wederopbouwprogramma in Zuid-Kivu
Vredeseilanden is geen noodhulporganisatie. Toch coördineerden we in 2008 en 2009 een
weder opbouwprogramma in het door oorlog geteisterde Zuid-Kivu. Onze filosofie daarbij blijft
er één van duurzaamheid. Zo introduceerden onze partners nieuw zaaizaad en meststoffen
en zetten ze een kredietsysteem op zodat iedereen in de regio in de toekomst nog steeds
goede zaden kan krijgen. Onze partnerorganisaties legden ook moerasgronden droog en installeerden
comités die de water kanalen onderhouden. Zo zijn 33.875 mensen erin geslaagd om
nu en in de toekomst terug in hun eigen voedsel te voorzien. Het eerste jaar produceerden ze
samen 837 ton voedsel dat in de dorpen en de naburige steden verkocht werd.
Onze partnerorganisaties zorgden ook voor de aanleg van een nieuwe weg en engageerden
hiervoor honderden werkloze jongeren. De infrastructuurwerken hebben positieve gevolgen
voor een nog grotere groep boeren en boerinnen, want de nieuwe weg zorgde ervoor dat er
veel meer handel is, en zo steeg hun inkomen. Bovendien is de sociale winst groot: mensen
kunnen veel sneller en gemakkelijker in een ziekenhuis of school geraken.
Daarnaast bouwden COOCENKI en ACIAR twee maalderijen in Noord-Kivu en Ituri, waardoor
die organisaties via het Wereldvoedselprogramma meer maïsmeel zullen kunnen leveren aan
vluchtelingen in de streek. De twee nieuwe maalderijen in Noord-Kivu en Ituri zijn de enige
in de streek.
23

24
VECO INDONESIA
In Indonesië werken we nog voornamelijk
met lokale ngo’s en niet met boerenorganisaties
zoals in de andere landen het
geval is. Onder het bewind van Soeharto
waren boerenorganisaties immers niet
toegelaten. Dit veranderde na zijn val
eind jaren ’90. Eind 2008 sloten we dan
ook partnerovereenkomsten met drie boerenorganisaties
die vanaf nu onze steun zullen krijgen: JTM, JANTAN en BITUNA. De producten waarop
we vandaag inzetten zijn rijst, pindanoten, koffie, cacao en cashew.
Dit zijn onze partners op het eiland Java (rijst):
Jaringan Tani Mandiri (JTM), in het district Boyolali
Lembaga Studi Kemasyarakatan dan Bina Bakat (LSK-BB), in het district Boyolali
Yayasan Pengembang Kreatifitas Generasi Muda (YPKGM), in Lumajang
Lembaga Pengkajian Kemasyarakatan dan Pembangunan (LPKP)
Lembaga Pengembangan Partisipasi Demokrasi dan Ekonomi Rakyat (LP2DER)
Dit zijn onze partners op het eiland Sulawesi (koffie en cacao):
Yayasan Duta Pelayan Masyarakat (YDPM), in het district Mamasa
Yayasan Jaya Lestari Desa (JALESA), in het district Toraja
Yayasan Komunitas Indonesia (YAKOMI), in het district Mamasa
Dit zijn onze partners op het eiland Flores (koffie, cacao, cashew en rijst):
Jeringan Petani Wulang Gitang (JANTAN), Flores Timur
Yayasan Komodo Indonesia Lestari (Yakines), in Manggarai
Yayasan Tana Nua (YTN), in Ende
Delegasi Sosial (Delsos), in Manggarai
Yayasan Mitra Tani Mandiri Ngada (YMTM-Ngada), in Nagekeo
Lembaga Advokasi Masyarakat (LAPMAS), in Ngada
Yayasan Ayo Indonesia (YAI), in Ruteng
Yayasan Ayu Tani (YAT), Flores Timur
Dit zijn onze partners op West-Timor (pindanoten):
Yayasan An Feot Ana (YAFA), in het district TTU
Yayasan Mitra Tani Mandiri (YMTM), in het district TTU
Bituna, in het district TTU
INDONESIË
Vredeseilanden werkt ook heel nauw samen met twee privé-bedrijven. Dit zijn Mars (voor cacao) en
Toarco (voor koffie). Zij krijgen vanzelfsprekend geen financiering, maar deze verwerkingsbedrijven
bieden interessante vormingsmogelijkheden en afzetmarkten voor de cacao- en koffieboeren.
Daarnaast werken we voor het politiek werk en campagnes rond biologische landbouw en veilig voedsel
vooral samen met:
People’s Coalition for Food Soverignty – Koalisi Rakyat untuk Kedaulatan Pangan (KRKP)
Office of Environmental Education Centre (PPLH), Indonesian Development of Education and
Permaculture (IDEP) en Yayasan Bali Organic Association (BOA), een consortium van consumentenverenigingen
op het eiland Bali
Aliansi Petani Indonesia (API), bekend van hun strijd rond landrechten

The Indonesian Organic Farming Network – Jaringan Kerja Pertanian Organik (JAKER-PO),
LSKBB en Gita Perwini, een beweging van biologische landbouw
Serikat Bersama Indonesia Berseru (SBIB)
We bereikten met ons programma rechtstreeks 9102 mannen, 6068 vrouwen
December 2009: “We hebben het tij kunnen keren”
Het land is droog in West-Timor. Met heuvels en hellingen tot 45°. Het is op deze hellingen
dat de boeren diverse gewassen telen. 2265 boeren van drie etnische groepen vormen er samen
Bituna. “We hebben het tij kunnen keren,” vertellen ze. “Waar we tot voor kort afhankelijk
waren van tussenhandelaars en bedot werden door opkopers, hebben we nu zelf de controle.
Dat komt vooral omdat we inzagen dat je alleen niet kunt vechten tegen machtige partijen.
Door een boerenorganisatie te vormen hebben we de verhoudingen stevig bijgestuurd.”
Ze weigeren om de kleine gewichtsmaten van de tussenhandelaars te aanvaarden. En ze aanvaarden
ook niet dat het die opkopers zijn die de prijs bepalen. Ze doen zelf aan prijszetting,
zodat zij het niet meer zouden moeten zijn die altijd aan het kortste eind trekken. Dat is de
kracht van de organisatie. Ze verdelen de rollen. Sommigen onderhandelen met de kopers.
Anderen gaan op zoek naar marktinformatie. En nog anderen leiden vergaderingen met de
basisgroepen. Ze zijn geen zwakke schakels meer waar de handelaars van kunnen profiteren
om ze tegen elkaar uit te spelen. Nu hebben die handelaars geen keuze meer dan via Bituna
te onderhandelen. En hun meeteenheden? Die moeten ze laten ijken.
Bituna is maar één voorbeeld. VECO Indonesia ondersteunt gelijkaardige organisaties. We
merkten in 2009 dat de boerenorganisaties sterker werden en dat de prijs die ze kregen voor
hun producten steeg. En met hun inkomen, steeg ook hun zelfbewustzijn.
25

26
VECO LAO
LAOS
Pas sinds 2010 laat de Laotiaanse overheid
toe dat lokale ngo’s of boerenorganisaties
zich ontwikkelen buiten de officiële instanties.
Tot die tijd konden boeren enkel probe-
INDONESIË
ren om zich als bedrijf te laten registreren.
Vandaar dat Vredeseilanden in het noorden
van Laos 19 farmer group enterprises (be -
drijfjes van boerengroepen) ondersteunt in
de districten Meung, Tonpheung, Houaysay
en Paktha. Zij verwerken en verhandelen
maïs, pindanoten en thee. Vorig jaar is ook
één groep succesvol begonnen met visverwerking i.p.v. maïs. We werken er ook nauw samen met de
districts overheden in die vier districten.
VIETNAM
Ondanks onze successen, blijkt het in Laos moeilijk om te werken aan de versterking van boerenorganisaties,
zoals we in al onze andere programma’s doen. De richting die Vredeseilanden een aantal jaar
geleden gekozen heeft, blijkt heel moeilijk verzoenbaar met de context in Laos. Bovendien wil de
Belgische Overheid dat ngo’s hun aantal landen inperken om samenwerking tussen Belgische organi -
saties te bevorderen en zo haar middelen efficiënter te kunnen inzetten. Die twee factoren samen
zorgden ervoor dat Vredeseilanden de beslissing nam om in 2010 onze werking in Laos stop te zetten.
We werkten in 2009 hard aan het zelfstandig maken van de boerenbedrijfjes, en andere internationale
ngo’s (SNV, Oxfam) zijn geïnteresseerd om ons programma over te nemen. Op die manier wordt de
continuïteit toch verzekerd. In het volgende jaarverslag zullen we over de eindevaluatie van ons programma
in Laos rapporteren.
We bereikten met ons programma rechtstreeks 3383 mannen, 3383 vrouwen

Januari en november 2009: twee sleutelmomenten voor VECO Lao
In januari 2009 wonnen de dorpsbewoners van Akha een jarenlang gevecht met een Chinees
thee bedrijf. Dat bedrijf had een contract getekend met de provinciale overheid van Bokeo dat
de Akha dorpelingen uit het Meung district verplichtte hun verse thee rechtstreeks te ver -
kopen aan het Chinese bedrijf. De thee die ze al generaties oogstten konden ze dus niet meer
zelf verwerken en tegen hun eigen voorwaarden op de markt brengen. Met steun en begeleiding
van Vredeseilanden boden de boeren en boerinnen verzet tegen dit contract. Ze richtten
daarvoor zelf een theebedrijf op. Aanvankelijk vonden ze geen gehoor bij de districtsoverheid,
maar ze zetten door.
Uiteindelijk ging de districtsoverheid toch overstag. In een brief aan de provinciale overheid,
beval de districtsoverheid het contract met het Chinese bedrijf op te zeggen. Dat gebeurde
uiteindelijk begin 2009. Het nieuwe theebedrijf van de boeren doorstond inmiddels de vuurproef:
ze bouwden een verwerkingsinstallatie en Vredeseilanden adviseerde hen bij nieuwe
verwerkingstechnieken en marketingstrategieën. In 2010 legden ze de eerste contacten met
een fairtrade bedrijf uit de VS. Indien de stalen die ze opstuurden in de smaak vallen, dan is
dit de eerste stap naar een langdurig contract in de fairtrade markt.
Het werk van Vredeseilanden in Laos kan bovendien – na aanvankelijke scepcis – op complimenten
van de centrale overheid rekenen. In november 2009 bezocht een vertegenwoordiger
van de overheid de “Farmer Group Enterprises” in Bokeo. De minister van Landbouw ont -
wikkelt op dit moment namelijk een nieuwe wet rond boerencoöperatieven en wilde van de
boeren in Bokeo horen hoe zij het aanpakken. In een eerste versie van de beleidsnota van de
minister van Landbouw, werd verslag gedaan van het bezoek aan Bokeo: “de maïsboeren van
Bokeo legden hun kapitaal samen om samen hun producten op de markt te brengen. Door zich
beter te organiseren, staan ze sterk tijdens onderhandelingen met maïshandelaars.”
27

28
VECO VIETNAM
Vredeseilanden werkt in de noordelijke districten
Lang Son, Son Duong, Van Quan,
Yen Lap, Binh Gia en Viet Tri. Tot vorig
jaar waren de landbouwdiensten van de districtsoverheden
onze voornaamste partners.
We werkten in 2009 nog voor enkele activiteiten
samen met de Agricultural Extension
Stations (landbouwvoorlichtingsdiensten),
Plant Protection Stations, Veterinary Sta -
tions, Agricultural and Rural Development
Departments en de officiële boerenverenigingen
van de bovenvermelde districten.
Onder de slogan “Creating markets for the poor”, wil de Vietnamese overheid het ondernemerschap bij
de arme boerenbevolking stimuleren. Dit past perfect bij de aanpak van Vredeseilanden, en de overheid
steunt ons werk dan ook volledig. We werken met vijf boerengroepen in de thee- en groenteteelt en
varkenskweek. Waar dit interessant is, verbinden we hen met privé-bedrijven.
Dit zijn onze partners in Vietnam:
Tan Hoi Tea Group
Minh Thanh Pig Group
Yen Thuong Tea Club
Tan Duc Farmer Group
Na Chuong Cooperative
Son Duong Fish Farm
De privébedrijven waarmee samengewerkt wordt, zijn
Phu Ha Tea Processing Factory
Hop Thanh Pig Farm
Hiep Thanh Tea Company
LAOS
VIETNAM
INDONESIË
Daarnaast werken we op nationaal niveau nog samen met Vietnam Standards and Consumer
Protection Association (VINASTAS) en Civil Society Inclusion in Food Security and Poverty
Elimination Network (CIFPEN).

Vredeseilanden in Vlaanderen
4
VREDESEILANDEN LIET WEER VAN ZICH HOREN
Duizenden vrijwilligers spraken opnieuw enkele honderdduizenden mensen aan tijdens het campagne -
weekend in januari. Scholen en jeugdverenigingen werken niet alleen mee aan de campagne, maar
maken ook werk van meer duurzaamheid binnen hun werking. Vredeseilanden-supporters vinden daarnaast
meer en meer de weg naar onze websites en fanpagina. Enkele cijfers:
353 kernvrijwilligers organiseerden de campagne in minstens 84 gemeenten.
Vredeseilanden-stagiairs, -vrijwilligers en -medewerkers vulden 634 lesuren in 91 scholen en daarmee
bereikten we ongeveer 12800 leerlingen.
225 organisaties werkten mee aan het campagneweekend in januari en verkochten naar schatting
102787 gadgets. Daarnaast waren er ook sponsortochten, fuiven, Afrikaanse maaltijden, ...
Een 60-tal jeugdverenigingen deden mee aan Foodhunt.
5000 leerlingen in circa 50 secundaire scholen werkten één dag voor Oeganda in samenwerking
met Zuiddag vzw.
1200 sportievelingen deden mee aan de Loop naar Afrika.
8755 donateurs kregen een fiscaal attest.
5838 mensen kregen onze e-nieuwsbrief.
Meer dan 1000 fans volgen Vredeseilanden via de facebookpagina.
61.131 unieke bezoekers kwamen op onze website terecht. 9094 unieke bezoekers bezochten
www.mijnvredeseilanden.be.
Duizenden luisteraars hoorden één van onze 43 radio-spots op Radio 1, Radio 2, Studio Brussel,
MNM of Klara.
www.vredeseilanden.be – www.mijnvredeseilanden.be
31

32
16 OKTOBER WAS ZUIDDAG
Het concept van ZuidDag is eenvoudig: scholieren uit de derde graad secundair onderwijs gaan
tijdens de lesuren één dag werken bij een bedrijf, organisatie of particulier uit hun buurt. Hun dagloon
staan ze af aan een jongerenproject in het Zuiden. ZuidDag vzw koos ervoor om in 2009 samen
te werken met Vredeseilanden en een project in Lira (Oeganda) te financieren. ‘Jonge boeren ver -
dienen beter!’ werd het thema.
Tijdens de zomermaanden trokken acht Vlaamse jongeren uit deelnemende scholen naar Oeganda. Ze
verbleven bij gastgezinnen en werden ondergedompeld in het dorps- en landbouwleven. Terug in
België kropen ze in de rol van ambassadeur en vertelden hun verhaal in verschillende scholen. Ook
een groep Oegandese jongeren kwam naar België om te getuigen over hun leven in Oeganda. Omdat
Zuiddag dit jaar samen viel met Wereldvoedseldag, kregen twee Oegandese jongeren zelfs de kans om
in het Belgische parlement te vertellen welke dromen ze hebben voor hun toekomst in de landbouw.
Ongeveer 5000 leerlingen werkten uiteindelijk een dagje voor ZuidDag. Met de opbrengst van hun
‘werkdag’ worden in drie scholen in Lira jongerenboerderijen opgestart. Op deze modelboerderijen
zullen jongeren kennis en ervaring opdoen rond duurzame landbouwtechnieken. Kennis die ze
ook thuis bij hun families kunnen toepassen. Tegelijkertijd produceren ze voedsel voor zichzelf en
scherpen ze hun ondernemersvaardigheden aan om via verkoop een inkomen te verwerven. De
Vlaams-Congolese zangeres Leki is meter van dit project.
www.vredeseilanden.be/zuiddag

"LE BELGE", EEN KORTFILM VAN STIJN MEURIS
Stijn Meuris nam in Senegal het verhaal op van Yacouba Doumbouja, een bananenboer die van zijn
plantage een elfde Belgische provincie wil maken. Met dit absurde verhaal wilde Vredeseilanden
tijdens haar jaarlijkse campagne de aandacht vestigen op de situatie van miljoenen boerenfamilies
die niet of nauwelijks kunnen leven van hun werk op het veld. Het idee kwam van het communicatie -
bureau Duval Guillaume Antwerpen.
Wie is Le Belge?
Het hoofdpersonage Yacouba Doumbouja wil een stukje België creëren op Senegalese grond. Eens
deel van België hoopt hij op een goede opleiding, een betere infrastructuur, een grotere markt en –
wel ja – een stukje van de Europese landbouwsubsidies. Een gek plan? Misschien. Maar voor Yacouba
slechts één van de vele pogingen om met zijn bananen eindelijk een leefbaar inkomen te verdienen.
Tussen droom en daad staan echter enkele praktische (en diplomatieke) bezwaren.
Fictie of realiteit?
Het verhaal is verzonnen, maar dat boeren en boerinnen er niet in slagen een inkomen te halen uit
hun werk, is dagelijkse realiteit. De film werd opgenomen samen met de leden van de boerenorganisatie
APROVAG in Tambacounda in Senegal (zie pagina 15). Vredeseilanden werkt al jaren met hen
samen om de Senegalese banaan op de kaart te zetten. Nu krijgen de boeren tot 60% meer geld voor
hun bananen omdat ze de kwaliteit ervan verbeterd hebben. Met de juiste ondersteuning is er dus
geen elfde provincie nodig om een beter bestaan op te bouwen.
Waar was “Le Belge” te zien?
Stijn Meuris mocht bij Phara aan tafel schuiven om te vertellen over “Le Belge”. De film werd online
verspreid, vertoond op Canvas, op Acht, op TVLimburg en op een aantal kortfilmfestivals. Hij is nog
steeds te bekijken op www.vredeseilanden.be/lebelge en zal in 2010 nog volop getoond worden in
secundaire scholen.
33

34
FAIRTRADEGEMEENTEN...
... blijven groeien
De campagne FairTradeGemeenten gaat haar zesde jaar in. Via dit actiemodel willen Vredeseilanden,
Max Havelaar, Oxfam Wereldwinkels en 11.11.11. nog steeds duurzame producten, zowel uit eerlijke
handel als uit duurzame landbouw van bij ons, promoten en meer beschikbaar maken. Eind 2009
werkten 197 gemeenten actief mee aan de campagne FairTradeGemeenten. Dat is bijna twee derde
van alle Vlaamse gemeenten. Eind 2009 droegen 78 gemeenten de titel FairTradeGemeente en
22 nieuwe gemeenten schreven zich in de loop van het jaar in. We verwachten in 2010 de 100ste
titel te kunnen uitreiken.
... gaan provinciaal
Het groeiend aantal gemeenten dat meewerkt aan de campagne, daagde de vijf Vlaamse provincies
uit om in een gelijkaardige campagne te stappen. Provinciale ambtenaren Ontwikkelingssamen -
werking en de stuurgroep kwamen enkele keren samen, en in maart 2009 hielden we een nieuwe campagne
boven de doopvont: FairTradeProvincie. Ook in deze campagne vormen zes criteria de leidraad.
... zijn indrukwekkend in cijfers
In de zomer van 2009 organiseerde de stuurgroep een telling van alle actoren die meewerkten aan
de campagne. Op dat moment boden 1138 winkels en 532 horecazaken die geregistreerd waren
binnen FairTradeGemeenten fairtrade-producten aan. 300 scholen werkten rond fairtrade en 790 organisaties
en 252 bedrijven consumeerden structureel enkele fairtrade-producten. Een volgende telling
is gepland in de zomer van 2010.
... bougeren
De trekkersgroepen blonken ook dit jaar weer uit in originaliteit om gemeentebesturen, verenigingen,
scholen en journalisten mee te krijgen in de campagne. Een greep uit de vele voorbeelden:
in Aalst kennen ze nu de Fairtrade Flikken, de bakkers van Kasterlee verwerken fairtrade-producten
in speculaas en cake, in Malle organiseerde de KWB een fairtrade paaseierentocht. De wedstrijd
‘wie wordt amateurkok van Overpelt’ zat vol gerechten met minstens de helft fairtrade-, bio- of
lokale producten. En in West-Vlaanderen was er “the Local Food Express” in Poperinge, en de grote
FairTrade Walk in Oostende, Middel kerke, Koksijde en Nieuwpoort waarbij lokale duurzame vissoorten,
streekbieren etc. worden aangeboden.
... are part of something huge
In februari kwamen opnieuw professionals en trekkers van FairTradeGemeenten vanuit de meeste
deelnemende landen samen, deze keer in Lyon. Onmiddellijk na deze conferentie werd werk gemaakt
van een internationale website waar alle campagnes van elkaar kunnen leren.
18 landen werken internationaal mee aan de wereldwijde campagne in meer dan 700 gemeenten. In
2010 is de 1000ste titel binnen bereik.
... en zijn bekroond !
De Vlaamse Juristenvereniging (VJV) heeft in december 2009 de prijs 'Recht en duurzaamheid' uitgereikt
aan FairTradeGemeente, Advocaten Zonder Grenzen en Public Affairs. Zij proberen om "eerlijke
handel in openbare aanbestedingen" te promoten door een wettelijke basis te creëren "waardoor
de overheid meer maatschappelijk verantwoord kan gaan ondernemen", zo motiveerde de VJV in een
persbericht. "Deze verenigingen willen het recht duurzamer maken, maar willen tegelijk ervoor
zorgen dat duurzame producten meer ingang vinden bij onze openbare besturen. Op die manier slaan
ze twee vliegen in één klap", aldus juryvoorzitter Wim De Vilder.
www.fairtradegemeenten.be

DUURZAME CATERING
Hoe groter de vraag of de belangstelling van consumenten, hoe groter de bereidheid van bedrijven
en overheid om in te zetten op duurzame familiale landbouw. Dus wil Vredeseilanden er mee voor
zorgen dat klanten duurzame producten meer appreciëren en consumeren. Zo begeleiden we een aantal
grote personeelsrestaurants om over te schakelen naar meer duurzame maaltijden.
De milieudienst en het personeelsrestaurant van de Stad Gent waren bij de eersten die mee op de kar
sprongen. Een dagelijkse volwaardige vegetarische schotel op het menu was de eerste stap. Sinds
begin mei kiest trouwens een derde van de bezoekers voor de vegetarische schotel. Op donderdag
(veggiedag) is dat zelfs meer dan 50%. Maar daar bleef het niet bij. Er wordt ook zoveel mogelijk
gewerkt met seizoensgroenten. Naar aanleiding van de bioweek werd het volledige dranken aanbod
herzien en werden traditionele frisdranken vervangen door lokale biosapjes. En voor de zuivel -
dessertjes werd er overgeschakeld naar het assortiment van een lokale zuivelboer. Biobrood vond de
kok niet haalbaar vanwege de te hoge kostprijs. Sinds de Week van de FairTrade wordt de chocolademousse
met fairtrade-chocolade gemaakt. Momenteel wordt er bekeken of het ook mogelijk is om voor
een aantal basisproducten, zoals rijst, deegwaren en peulvruchten over te schakelen naar biologische
en/of fairtrade-producten, zonder dat de voedselkostprijs te groot wordt.
Ook andere grootkeukens (het personeelsrestaurant van de Financietoren, de openluchtinstellingen
van de Stad Antwerpen en De Kluis in Sint-Joris-Weert) zetten stappen om meer duurzaam te werk
te gaan. Elke deelnemende grootkeuken krijgt tijdens dit proces een intensieve trajectbegeleiding
van Vredeseilanden. We ondersteunen de keukenverantwoordelijken met het aanreiken van info over
duurzamere producten, zoals de seizoenskalender, info over duurzame vis, recepten met seizoensgroenten,
vegetarische recepten,... Verder zoeken we ook actief mee naar mogelijke leveranciers voor
de meer duurzame producten en organiseerden een speeddating om lokale leveranciers en hun
producten bekend te maken.
35

36
NAAR MEER COHERENTIE TUSSEN LANDBOUW- EN ONTWIKKELINGSBELEID
Het jaar 2009 toonde de omvang van de moeilijkheden in de landbouwsector wereldwijd. In Europa
haalden vooral de melkboeren met hun protest de krantenkoppen en tv-journaals. Maar melk is niet
de enige sector in crisis. De landbouwinkomens zijn praktisch overal achteruitgegaan. Tegelijk heeft
het aantal mensen dat honger lijdt op de wereld de kaap van een miljard overschreden. België en de
Europese Unie erkennen dit probleem wel, maar voorlopig hebben ze niet de stevige beleidsveranderingen
op tafel gelegd die nodig zijn om deze complexe landbouw- en voedselproblematiek aan te
pakken.
Het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid bepaalt onder meer op welke manier onze voeding
wordt geproduceerd en of er al dan niet landbouwproducten worden gedumpt in het Zuiden. Europese
politici zijn ondertussen begonnen met het vastleggen van de krachtlijnen voor een nieuw Europees
Gemeenschappelijk Landbouwbeleid voor de periode 2013-2020. In deze context hebben de landbouwwerkgroep
van het Vlaams Overleg Duurzame Ontwikkeling en de Boerenbond in 2009 een serie
dialoogsessies georganiseerd over de doelstellingen voor het Europees landbouwbeleid na 2013. Op
vele vlakken werd een consensus bereikt, wat een doorbraak op zich is aangezien nog niet zo heel
lang geleden het water tussen Boerenbond en vele van deze organisaties nog bijzonder diep was. Zo
werd overeengekomen dat een solidair landbouwbeleid nodig is, waarbij het voor ontwikkelings -
landen op korte termijn noodzakelijk is dat ze hun markten kunnen afschermen tegen goedkope
import en dat handelsstromen niet destructief mogen zijn voor de familiale landbouw in deze regio’s.
Eigen voedselzekerheid voor basisproducten moet gegarandeerd worden en het eigen landbouw -
systeem moet zich kunnen ontwikkelen. Deze consensustekst werd ook besproken met de Vlaamse
overheid en kon op de nodige bijval rekenen. Voor we er echter in slagen om de nieuwe Europese
Landbouwcommissaris, Dacian Diolos, de grote lijnen te laten overnemen van de in België gegroeide
consensus, is er nog werk aan de winkel. Een paar lidstaten met een groter soortelijk gewicht dan
België zitten op een tegengestelde koers.
Bij DGOS en het kabinet Ontwikkelingssamenwerking ligt ondertussen, na een doorgedreven evaluatie
van de sector landbouw in de Belgische ontwikkelingssamenwerking, een eerste ontwerpversie
van een nieuwe strategienota voedselzekerheid & landbouw op tafel. De ngo’s van de Coalitie tegen
de Honger leverden daarvoor in 2009 een grote bijdrage met beleidsvoorstellen voor de nieuwe nota.
Die nota moet een goede en coherente ondersteuning bevorderen van de familiale landbouw in de
Belgische partnerlanden. Hopelijk worden deze voorstellen in overweging genomen, maar voorlopig
krijgen de ngo’s nog geen inzage in de ontwerpversies van de nieuwe nota.
Vredeseilanden is voorzitter van de landbouwwerkgroep van het Vlaams Overleg Duurzame Ontwikke -
ling, en lid van de stuurgroep van de Coalitie tegen de Honger.

ACTUA CAMPAGNES EN PUBLICATIES
GGO’s, een gadget waar niemand op zit te wachten
Chris Claes en Jan Aertsen
Naar aanleiding van het debat in het Vlaamse parlement rond de regels voor de teelt van genetisch
gewijzigde gewassen in Vlaanderen, richtte Vredeseilanden met andere organisaties (Bioforum,
Greenpeace, Bond Beter Leefmilieu, Wervel en Velt) een open brief aan de directies van de supermarkten.
Onze boodschap: de klanten noch de boeren zitten erop te wachten. Alleen een handvol
grote bedrijven zoals Monsanto hebben er baat bij. Vredeseilanden deed ook een aantal interviews
bij boeren om hun stem in het debat te laten horen. Ondanks ons lobbywerk keurde het Vlaams
Parlement toch op 25 maart het co-existentiedecreet goed dat het naast elkaar bestaan van bio -
logische, conventionele en genetisch gemodificeerde landbouwteelten wil garanderen.
Uitweg uit de melkcrisis. Oplossingen voor een Europese en internationale problematiek
Gert Engelen
Door de melkcrisis zien onze Belgische boeren zich genoodzaakt om hun melk met verlies te ver kopen
of ze te dumpen bij wijze van protest. Overal in Europa kreunen de melkveebedrijven onder de lage
melkprijzen. De Europese melksector is echter niet alleen het slachtoffer, maar ook mede de oorzaak
van de melkcrisis. In de ontwikkelingslanden dreigt de lokale melksector te bezwijken onder de prijsdruk,
veroorzaakt door de geïmporteerde, zwaar gesubsidieerde Europese melkoverschotten. Over de
hele wereld is de zuivelmarkt in crisis. Hoe is het zo ver kunnen komen en wat is eraan te doen?
37

38
Nooit meer honger in de wereld. De voedseltop in Rome, een gemiste kans
Gert Engelen
Gert Engelen maakte deel uit van de Belgische delegatie op de World Summit on Food Security in
Rome (16-18 november) en volgde de werkzaamheden op de voet. “Deze top zal de geschiedenis
ingaan als de zoveelste top van de gemiste kansen. De bijeenkomst bracht geen wezenlijke doorbraak
in de bestrijding van honger en armoede, omdat het de deelnemers aan eensgezindheid ontbreekt
over de te nemen structurele maatregelen. De staatshoofden en regeringsleiders van de machtige
landen gaven ook niet thuis: er viel hier toch niet veel eer te rapen.” Toch zijn er ook positieve
punten. Tijdens de Voedseltop werd een nieuwe instelling voorgesteld: het Committee on World Food
Security (CFS). “Die instelling bestond eigenlijk al maar wordt nu in belangrijke mate hervormd en
versterkt om de internationale strijd tegen de voedselonzekerheid te coördineren. Al moeten we er
terdege op toezien dat het CFS niet snel vleugellam wordt gemaakt door de instelling financieel in
te bedden onder de Wereldbank.”
U kan al onze publicaties over actuele thema’s terugvinden via deze link: www.vredeseilanden.be/tag/
publicaties.
Opiniestukken die verschenen in kranten en op websites:
23/01/09 – Open brief aan de supermarktbazen (over ggo’s)
29/01/09 – Een wereldwijd relanceplan begint bij het oplossen van de voedselcrisis
12/05/09 – Prinses Mathilde snapt het. Nu de rest nog.
05/06/09 – Na de grondstoffen nu ook de grond in uitverkoop?
19/06/09 – Ziezo, nu zijn er al één miljard hongerige mensen
08/07/09 – Hoe komt voedsel op het bord van de G8?
18/08/09 – De boer mag niet sterven
03/09/09 – Doodlopende hulp of doodlopend economisch model?
18/09/09 – Zink is geen voedsel
16/12/09 – Boer redt klimaat
U kan al deze opiniestukken terugvinden via deze link: www.vredeseilanden.be/tag/opinie.

De sociale balans van Vredeseilanden
5
DE MENSEN ACHTER VREDESEILANDEN
Algemene Vergadering
De Algemene Vergadering bestaat uit 80 vrijwilligers, deskundigen, leden van de Raad van Bestuur
en ex-personeelsleden. De lijst van de leden van de Algemene Vergadering is opvraagbaar bij Vredes -
eilanden of kan je bekijken op onze website www.vredeseilanden.be/mensen/algemenevergadering.
De Algemene Vergadering is het hoogste orgaan. Zij stelt de Raad van Bestuur aan en keurt de jaarrekeningen
en bijhorend verslag goed.
Raad van Bestuur
Leen Bas, André De Smedt, Patricia Grobben, Marleen Iterbeke, Roosmarijn Smits, Alfons Vaes, Jan
Van Eechoute, André Van Melkebeek, Annelies Van Raemdonck en Lieven Denys.
Voorzitter Raad van Bestuur: Alfons Vaes
Meer over de leden van de Raad van Bestuur op www.vredeseilanden.be/mensen/raadvanbestuur.
De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het algemeen beheer. De operationele verantwoordelijkheden
delegeert de Raad aan de directie van de organisatie. De voorzitter en alle andere bestuursleden
zijn vrijwilligers. Ze ontvangen voor hun mandaat geen vergoeding en hebben evenmin een
uitvoerende functie binnen de organisatie.
De Raad van Bestuur heeft de principes van goed bestuur geïntegreerd in haar statuten. Zij baseerde
zich op de ‘Goede praktijken en aanbevelingen voor het besturen van Social Profit organisaties’
van de Koning Boudewijnstichting.
Directie
Luuk Zonneveld – Algemeen directeur, Marianne Vergeyle – Directeur Interne Diensten, Teopista Akoyi
– Programmadirecteur Afrika, Roos Peirsegaele – programmadirecteur Amerasia, Lieve Vercauteren –
programmadirecteur Vlaanderen.
Personeel Hoofdkantoor
De lijst van de medewerkers van Vredeseilanden staat gepubliceerd op de website van Vredeseilanden:
www.vredeseilanden.be/mensen.
Personeel Regionale kantoren
Regionale verantwoordelijken per regio/land: Amidou Diallo – Togo/Benin/Burkina Faso/Niger;
Jan De Waal – Oost-Afrika en Congo; Rogier Eijkens – Indonesië; Roos Dewitte – Midden-Amerika;
Stuart Ling – Laos; Hanneke Renckens – Andes; Eduardo Sabio – Vietnam; Ibrahim Ouedraogo –
Senegal/Gambia.
General Council en workshops
Eén of twee keer per jaar wisselen de regionale verantwoordelijken van Vredeseilanden en de werk -
nemers van het hoofdkantoor van gedachten over beleidsthema’s. In 2009 ontmoetten ze elkaar in
april en oktober. Daarnaast kwamen personeelsleden uit onze regio’s samen tijdens diverse workshops:
Sustainable Agriculture Chain Development; Planning, Learning & Accountability en Financieel
Management.
39

40
Vredeseilanden is vertegenwoordigd in de volgende organisaties:
Coprogram: Vredeseilanden is lid van de Raad van Bestuur, werkgroep Financiën, werkgroep HRM,
werkgroep mondiale vorming en werkgroep Kwaliteit
11.11.11: Vredeseilanden is lid van de Raad van Bestuur en de Raad voor Campagnes
Kauri: Vredeseilanden is lid van de Raad van Bestuur
Alterfin: Vredeseilanden is lid van de Raad van Bestuur
Mo*: Vredeseilanden is lid van de Raad van Bestuur
BioForum: Vredeseilanden is lid van de Raad van Bestuur
Acord: Vredeseilanden is lid van de Raad van Bestuur en neemt het voorzitterschap waar
FairTradeGemeenten: Vredeseilanden is lid van de stuurgroep
Max Havelaar: Vredeseilanden is lid van de Raad van Bestuur
Youkali: Vredeseilanden is lid van de Raad van Bestuur
Coalitie tegen de Honger: Vredeseilanden is lid van de Stuurgroep
Voedselteams: Vredeseilanden is lid van de Raad van Bestuur
DE ORGANISATIESTRUCTUUR VAN VREDESEILANDEN vzw
Nationale
Raad
Nationale
Raad
Regionaal
Kantoor
Nationale
Raad
Vrijwilligers
Regionaal
Kantoor
Nationale
Raad
Regionaal
Kantoor
Nationale
Raad
Regionaal
Kantoor
Nationale
Raad
Regionaal
Kantoor
Nationale
Raad
Regionaal
Kantoor
Nationale
Raad
Regionaal
Kantoor
Regionaal
Kantoor
Algemene
Vergadering
Raad van
Bestuur
Directie
Hoofdkantoor
Er gebeurden geen significante veranderingen aan de organisatiestructuur in 2009.
Internationaal
Forum
(elke zes jaar)
Raad van
Wijzen
General
Council
adviserende relatie

SOCIALE BALANS (PER 31/12/2009)
In deze rubriek geven we een aantal cijfers en toelichting met betrekking tot het personeelsbestand
van Vredeseilanden (situatie op 31/12/2009).
aantal personeelsleden
Hoofdkantoor Zuiden Totaal
Coöperanten Lokale medewerkers
2005 41 16 107 164
2006 44 16 124 1 184
2007 45 17 130 2 192
2008 51 15 103 169
2009 49 14 105 168
aantal voltijdse equivalenten
Hoofdkantoor Zuiden Totaal
Coöperanten Lokale medewerkers
2005 34,24 16 -
2006 34,50 16 -
2007 36,96 17 130 2 183,96
2008 42,59 15 103 160,59
2009 41,14 14 105 160,14
Bij een vacature in het Zuiden wordt in de eerste plaats gezocht naar lokale medewerkers. Het is
slechts wanneer een bepaalde expertise in het land niet aanwezig is, dat wij overwegen om voor deze
functies (opnieuw) een coöperant aan te werven. Meer en meer is de expertise in de landen waarin
we werken beschikbaar en bovendien wordt de kennis van deze lokale mensen steeds belangrijker.
Geleidelijk aan zullen we in de komende jaren buitenlandse werknemers in de ruime regio in het
Zuiden zoeken en ons niet voornamelijk toespitsen op het rekruteren van coöperanten.
In 2009 bestond 62% van het personeelsbestand van Vredeseilanden uit lokale medewerkers.
Ook binnen de groep van coöperanten is er een evolutie naar meer Zuid-coöperanten (mensen van
niet-Europese origine). In 2009 waren 8 van de 14 coöperanten van niet-Europese origine.
In vergelijking met veel andere NGO’s heeft Vredeseilanden veel Zuid-coöperanten in dienst.
Coöperanten worden voornamelijk ingezet in de volgende functies:
vertegenwoordiger van Vredeseilanden in het land of de regio;
specifieke expertise: marketing en ontwikkeling van duurzame landbouwketens, inhoudelijke programmacoördinatie,
kennismanagement, duurzame landbouw, organisatieversterking;
communicatie en netwerking.
Vredeseilanden schakelt regelmatig stagiairs in. Stagiairs zorgen voor vernieuwing en verjonging
binnen de organisatie. Ze brengen nieuwe ideeën, visies, werkmethodes en actuele en up-to-date
kennis binnen. Stagiairs kunnen zorgen voor academische input als aanvulling op terreinkennis.
Bovendien is het een goede rekruteringsbasis om personeel aan te werven. Het werken met stagiairs
biedt de mogelijkheid om jonge mensen te laten doorgroeien in de organisatie.
1 Exclusief Congo en Tanzania: geen gegevens beschikbaar vanuit extern auditverslag.
2 Gegevens vanuit extern auditverslag, Congo is inschatting bij gebrek aan auditverslag.
41

42
We willen nog uitgebreider gaan inzetten op onze werking met stagiairs. We willen een relatie uitbouwen
met opleidingsinstellingen en zoeken naar een manier om ‘vaste’ stageplekken te creëren.
We bieden stageplaatsen aan in het hoofdkantoor en in het Zuiden. Hier een overzicht van moge lijke
stageplaatsen:
toekomstige leerkrachten die een inleefreis maken naar het campagneland en nadien hun ervaringen
vertellen in scholen in gans Vlaanderen;
sociaal-cultureel werker binnen het bewegingsteam;
personeelswerker in de personeelsdienst van het hoofdkantoor;
communicatie- en marketingstudenten die voor een periode van 3 maanden naar een bepaald
land trekken en verslag uitbrengen van de werking ter plaatse aan de hand van filmpjes, audioverslagen,
e-nieuwsbrieven, ...
Sinds 2009 heeft Vredeseilanden zich ook ingeschakeld in het junior programma van BTC (Belgische
Technische Coöperatie). Dit programma geeft jongeren de kans om een eerste beroepservaring op te
doen in de ontwikkelingssamenwerking. Deze jongeren werken minimaal 1 jaar en maximaal 2 jaar in
een project van BTC of een programma van een Belgische NGO.
Begin 2010 vertrekt in dit kader voor Vredeseilanden de eerste jongere naar Benin om te helpen met
het opzetten van experimenten rond duurzame productie van rijst.
Gender evenwicht
Op het hoofdkantoor zijn er veel meer vrouwen dan mannen tewerkgesteld, namelijk 68%.
De vrouwen zijn ook sterk vertegenwoordigd op leidinggevend en directieniveau. 7 van de 10 leidinggevende
functies werden ingevuld door vrouwen.
Deeltijdse tewerkstelling is veel meer bij de vrouwen terug te vinden. In 2009 waren er 4 mannen
die deeltijds werkten tegenover 18 vrouwen.
Deeltijdse werknemers krijgen dezelfde extralegale voordelen als voltijdse werknemers. Er wordt geen
onderscheid gemaakt.
Alle werknemers vallen onder het toepassingsgebied van de Collectieve Arbeidsovereenkomsten
(CAO‘s) van Paritair Comité 329.01. Dit is het Paritair Comité voor de socio-culturele sector, waarin
de subsector Ontwikkelingssamenwerking is ondergebracht.
Bij de coöperanten is de man-vrouw verhouding momenteel uit evenwicht. In 2009 waren er 2 vrouwen
in dienst als coöperant, tegenover 12 mannen.
Voor de lokale medewerkers in het Zuiden zien we dat er meer mannen dan vrouwen zijn tewerkgesteld:
57%. Hieronder vallen 60 mannen en 45 vrouwen.
De salarisgelijkheid tussen mannen en vrouwen bedraagt 100%. Mannen en vrouwen ontvangen hetzelfde
loon als ze dezelfde functie uitoefenen. Dit geldt voor het hoofdkantoor, de coöperanten en
de lokale medewerkers.

Personeelsverloop
Hoofdkantoor Zuiden
Coöperanten Lokale medewerkers
IN 15 2 32
UIT 17 3 36
De in- en uit-diensttredingen in België waren in 2009 grotendeels toe te schrijven aan tijdelijke
opdrachten en vervangingsopdrachten: 3 vervangingen wegens zwangerschapsverlof en tijdskrediet,
2 tijdelijke schoolanimatoren, 3 tijdelijke jobstudenten, 2 tijdelijke assistenten.
Er gebeurden enkele nieuwe aanwervingen, o.a. in het kader van de nieuwe doelstellingen van
Vredeseilanden:
Kredietcoördinator (tijdelijk),
medewerkster fondsenwerving (major donors),
medewerkster duurzame consumptie privésector.
Voor de coöperanten:
2 coöperanten waren einde contract en werden vervangen,
van 1 coöperant werd het contract stopgezet en werd er geen vervanging gerekruteerd.
Lerende organisatie
Vredeseilanden blijft ernaar streven om haar medewerkers op alle niveaus in Noord en Zuid, zowel
individueel als collectief, permanent de kans te geven zichzelf te ontwikkelen. Vredeseilanden wil
een flexibele organisatie zijn, waar mensen zich aanpassen aan nieuwe ideeën en aan doelen van
de organisatie en waar leren van elkaar gestimuleerd wordt. Daarom wordt “leren” expliciet als doelstelling
opgenomen in het strategisch plan.
Vredeseilanden voorziet elk jaar een bedrag van 250 euro per persoon van het hoofdkantoor voor
vorming. Iedere werknemer kan hiermee opleidingen volgen die relevant zijn voor zijn/haar job.
Daarnaast worden er jaarlijks een aantal workshops gehouden rond specifieke thema’s voor zowel
werknemers van het hoofdkantoor als voor medewerkers uit het Zuiden.
Vredeseilanden spendeerde in 2009 ongeveer 64.000 euro aan vorming en opleiding voor medewerkers
van het hoofdkantoor en workshops voor werknemers van het hoofdkantoor en uit het Zuiden.
Naar aanleiding van de nieuwe doelstellingen van Vredeseilanden werd in 2009 een vormingsplan
(Competence Development Plan) uitgewerkt en van budget voorzien. In dit plan werden gemeenschappelijke
opleidingsnoden gebundeld in gezamenlijke vormingen, workshops, trainingen. Dit plan
werd opgemaakt voor het hoofdkantoor, coöperanten en voor de medewerkers in het Zuiden.
Het merendeel van de opleidingen zijn onder te brengen onder volgende thema’s:
workshops georganiseerd door Vredeseilanden: PLA, SACD,
ketenontwikkeling,
duurzame voeding,
taalopleidingen,
vorming rond fondsenwerving,
organisatieversterking,
studiedagen,
andere.
43

44
Naast de formele opleidingen worden er doorheen het jaar regelmatig briefings over verschillende
thema’s georganiseerd voor alle personeel. In 2009 werden 22 briefings georganiseerd over onder
andere nieuwe evoluties in de programma’s in het Zuiden, toepassing van het nieuwe intranet, informatie
over samenwerkingsverbanden, projecten en beslissingen van de directie,...
Er wordt jaarlijks een functioneringsgesprek georganiseerd met elk personeelslid en op het einde van
het jaar een evaluatiegesprek. In deze gesprekken wordt ook uitgebreid aandacht besteed aan algemene
en functiegerelateerde competenties en aan jaardoelen voor het volgende jaar. Telkens wordt
bekeken of er eventueel opleidingen nodig zijn om competenties te verwerven/versterken of om de
jaardoelen te kunnen halen.
Sociaal overleg
Vredeseilanden heeft minder dan 50 werknemers in dienst in het hoofdkantoor en is bijgevolg niet
verplicht een ondernemingsraad of vakbondsafvaardiging te installeren.
Er zijn 2 officiële personeelsvertegenwoordigers aangesteld vanuit de personeelsvergadering, waarvan
1 vakbondsafgevaardigde.
De personeelsvertegenwoordigers organiseren de personeelsvergaderingen. Personeelsvergaderingen
worden 3 tot 4 keer per jaar bijeengeroepen. In 2009 werden 3 personeelsvergaderingen georganiseerd.
Welzijn op het werk
Vredeseilanden zet zich in om het welzijn van de werknemers tijdens het werk te garanderen.
In 2009 werd specifiek aandacht besteed aan voorzorgsmaatregelen ter preventie van de Mexicaanse
griep. Er werden geen afwezigheden vastgesteld ten gevolge van de Mexicaanse griep.
In 2009 zijn er in totaal 202 ziektedagen genoteerd. Dit redelijk hoge aantal is vooral te wijten aan
een aantal langdurige afwezigheden wegens operatie, langdurig herstel blessure,...
In 2009 zijn er 2 arbeidsongevallen vastgesteld. Beide arbeidsongevallen gebeurden buiten het
kantoor gebouw.
1 medewerkster was een maand arbeidsongeschikt na een val met de fiets met een letsel aan de voet
tot gevolg. Het tweede arbeidsongeval zorgde voor enkele dagen afwezigheid met een handblessure.
Er wordt ook geïnvesteerd in informele momenten, onder andere een jaarlijkse personeelsuitstap,
bezoek aan M museum in Leuven, smoutebollen eten tijdens Leuven kermis,...
Ook in het Zuiden worden personeelevenementen georganiseerd, bv. teambuilding activiteiten,
nieuwjaarsfeestjes,...

Milieubeleid van Vredeseilanden
6
WELKE MILIEU-IMPACT HEEFT ONZE WERKING?
Het milieubeleid van Vredeseilanden past in het globaal duurzaamheids- en verantwoordingsbeleid
(accountability). Dat betekent dat we naast de financieel-economische aspecten van de organisatie,
ook rekenschap afleggen over de milieu-impact van onze organisatie.
Vredeseilanden verbindt er zich toe om de directe en indirecte gevolgen van haar activiteiten op het
milieu te minimaliseren.
Om de directe milieu-effecten te beperken:
gebruikt het personeel van Vredeseilanden zoveel mogelijk het openbaar vervoer of een ander
milieuvriendelijk vervoermiddel. Hiervoor worden railpassen ter beschikking gehouden aan het onthaal;
wordt de afvalproductie zo klein mogelijk gehouden door preventie en door zorgvuldig sorteren;
streven we naar een minimaal verbruik van water, energie, papier en kantoormaterialen. We kiezen
resoluut voor groene stroom;
gebruiken we zoveel mogelijk bio, fairtrade en ecologische producten.
De indirecte milieu-effecten van Vredeseilanden hebben voornamelijk betrekking op de effecten die
voortkomen uit de activiteiten van het Zuidprogramma. We denken dan aan het watergebruik voor
irrigatie, gebruik van meststoffen, terugdringen van erosie en bodemverontreiniging en -verarming,
energieverbruik voor transport en productie van landbouwproducten. Om deze in kaart te brengen
ontwierp Prof. Bernard Mazijn (Universiteit Gent) in opdracht van Vredeseilanden een meetinstrument.
Deze omvat een matrix en een handleiding. Hiermee wordt het milieu-effect van een landbouwketen
in het Vredes eilanden-programma beschreven.
De ontwikkeling van het instrument gebeurde interactief met een aantal kantoren in het Zuiden en
werd uitgetest in Nicaragua en Indonesië. Op de General Council van oktober 2009 (bijeenkomst van
regionaal verantwoordelijke en medewerkers van het hoofdkantoor) werden de resultaten van deze
testfase besproken en het meetinstrument bijgestuurd. Tijdens de PLA-workshop in november (PLA is
het Planning, Learning en Acountability systeem dat Vredeseilanden ontwikkelde om haar resultaten
van het programma uit te wisselen) werd het meetinstrument aan alle andere kantoren aangeleerd.
Op die manier beschikt Vredeseilanden over een adequaat instrument om de effecten van onze activiteiten
op het vlak van milieu te meten. Vanuit deze analyse kunnen dan bijsturingen volgen om de
impact op het milieu te verminderen.
In 2009 besliste Vredeseilanden om de CO2-uitstoot van haar vliegreizen te beperken. Enerzijds is er
een oproep om de vluchten van Noord naar Zuid en in het Zuiden zelf zoveel mogelijk te beperken
en daar waar het kan gebruik te maken van andere transportmiddelen. Anderzijds zal Vredeseilanden
haar CO 2 -uitstoot compenseren via CO 2 -gift.be. De uitstoot van elke vlucht wordt berekend en
omgezet naar een geldbedrag. Dit wordt dan gebruikt om een aantal projecten te steunen die de
negatieve gevolgen van de klimaatveranderingen proberen op te vangen. Deze maatregel ging in
voege vanaf 1 januari 2010.
45

46
Milieurealisaties hoofdkantoor
Vredeseilanden engageert zich om de CO 2 -uitstoot op te meten en maatregelen te nemen om de uitstoot
in de toekomst te beperken.
Onderstaande gegevens hebben betrekking op activiteiten van het hoofdkantoor van Vredeseilanden.
PAPIER
realisatie 2008 realisatie 2009
totale aankoop A4-papier per jaar (aantal vellen) 175.000 212.500,00
totale aankoop A4-papier per persoon per jaar (aantal vellen) 3.431 4.336,73
aandeel gekocht gerecycleerd A4-papier tov wit papier 100% 100%
totale aankoop A4-papier per jaar voor mailings (aantal vellen) 1.448.300 1.676.300
Het grootste deel van de aankoop van papier wordt gebruikt voor mailings
met informatie aan de symphatisanten. We proberen dit te beperken.
Het papierverbruik stijgt, ondanks dat er recto-verso printers geïnstalleerd
werden en minder kopies werden genomen.
De stijging is te wijten aan het feit dat er meer infodossiers werden opgemaakt
over relevante thema's zoals de voedselcrisis.
Bovendien voegden we in januari 2009 eenmalig een groot aantal fondsenwervende
bijlagen bij kranten en tijdschriften.
KANTOORBENODIGDHEDEN
bedrag ecologisch kantoormateriaal tov het totaal 41% 60%
In 2009 hebben we nog veel meer aandacht besteed aan het vinden
van een ecologische variant voor kantoorbenodigdheden, bijvoorbeeld
voor mappen voor workshops, dagbladhouders, materiaal voor whiteboards,...
VOEDINGSPRODUCTEN
bedrag aankopen voedingsproducten met label Biogarantie
en/of fairtrade 86% 82%
Als een voedingsproduct wordt aangeboden in een variant met het
label bio of fairtrade, dan wordt ervoor gekozen om de variant met het
label aan te kopen.
Bij de aankoop van voedingsproducten voor evenementen is er nog
ruimte voor verbetering.
ONDERHOUDSPRODUCTEN
bedrag aankopen ecologische onderhoudsproducten tov
de totale aankopen 83% 83%
Alle aangekochte onderhoudsproducten zijn van Ecover, behalve enkele
producten waarvoor moeilijk een ecologisch alternatief gevonden kan
worden.
We houden continu in het oog of we bepaalde producten kunnen vervangen
door een ecologische variant.
WATER
jaarlijks verbruik in m 3 252 203
m 3 /persoon/jaar 4,94 4,14

ENERGIE
realisatie 2008 realisatie 2009
elektriciteit: groene stroom
kwh/persoon/jaar 528 663
verwarming
gj gaz/persoon/jaar 1.564 1.567
Vredeseilanden gebruikt groene stroom.
Het elektriciteitsverbruik is in 2009 gestegen, onder andere omdat een
noodzakelijke airconditioning werd geïnstalleerd in de serverruimte.
We zullen gedurende een bepaalde periode een verbruiksmeter gebruiken
om te kunnen bepalen welke apparaten veel elektriciteit verbruiken
en mogelijke verbeteringen door te voeren.
AFVAL
hoeveelheid restafval per persoon per jaar (in kg) 4 7
hoeveelheid PMD-afval per persoon per jaar (in kg) 0,7 0,7
hoeveelheid papierafval per persoon per jaar (in m 3 ) 0,8 0,9
hoeveeheid GFT-afval per persoon per jaar (in kg) 9,9 13,2
hoeveelheid drankverpakking met statiegeld tov
de totale aankopen van flessen 95% 95%
MOBILITEIT
professionele werkverplaatsingen: aandeel openbaar vervoer 18% 35%
woonwerkverplaatsingen: aandeel km afgelegd met trein, bus,
fiets of te voet 89,5% 92,0%
vliegtuigreizen: km per jaar 413.530 372.790
omzetting van vliegtuigreizen in CO 2 -uitstoot:
kg CO 2 -uitstoot per jaar 227.600 140.850
Er is een dienstfiets ter beschikking van de medewerkers.
Sinds 1 januari 2009 betaalt Vredeseilanden het woonwerkverkeer met
openbaar vervoer aan 100%. Dit heeft meerdere medewerkers gestimuleerd
om over te schakelen naar het openbaar vervoer.
Deze positieve trend zet zich ook door in de professionele werkverplaatsingen.
Nochtans blijft het gebruik van de auto hier nog altijd hoog.
Dit is o.a. te wijten aan het gebruik van de auto door de provinciale
vrijwilligerscoördinatoren tijdens de jaarlijkse campagne periode.
Geplande acties 2010
Deelname aan jaarlijkse campagnes als "dikketruiendag" en "ik kyoto".
In plaats van 4 General Councils op 2 jaar te organiseren, worden er vanaf volgend jaar slechts 3
georganiseerd op 2 jaar. Hierdoor zal het aantal vliegtuigreizen ingeperkt worden.
Vredeseilanden engageert zich om haar CO 2 -uitstoot te compenseren via CO 2 -gift. De uitstoot van
elke vlucht wordt berekend en omgezet naar een geldbedrag.
Dit wordt dan gebruikt om een aantal projecten te steunen die de negatieve gevolgen van de klimaatveranderingen
proberen op te vangen. Deze maatregel gaat in voege vanaf 1 januari 2010.
Er wordt bekeken of er waterkoelers rechtstreeks op de waterleiding kunnen geïnstalleerd worden.
47

Vredeseilanden vzw – Financieel jaarverslag 2009
7
INLEIDING
FINANCIEEL JAARVERSLAG 2009
Net zoals vorig jaar presenteren we, voor de 2de keer op rij, een volledig financieel overzicht van de
hele Vredeseilanden-groep. De bekroning van een proces van verschillende jaren. Zo kunnen we een
correct en volledig beeld geven over het geheel van onze activiteiten.
De voorbije jaren zetten we immers grote stappen om te komen tot een globale financiële verslaggeving
voor de hele Vredeseilanden–groep. Daarmee bedoelen we het hoofdkantoor in Leuven en de
verschillende regiokantoren in het Zuiden. Deze globale financiële verslaggeving noemen we de geïntegreerde
resultatenrekening en balans. Vorig jaar is het ons voor de eerste keer gelukt om een
betrouwbaar geïntegreerd verslag voor te leggen voor al onze landen. Vredeseilanden is één van de
weinige ngo’s die deze geïntegreerde cijfers kan presenteren.
De integratie van de cijfers is een complex proces. Alle landen moeten immers op een eenvormige
manier rapporteren aan het hoofdkantoor. Deze rapportering wordt dan geverifieerd door de finan ciële
dienst op het hoofdkantoor. Daarna worden alle kantoren bezocht door de plaatselijke revisoren van
het internationale auditkantoor KPMG die van hun bevindingen een verslag maken. Uiteindelijk,
nadat ook het hoofdkantoor aan een grondige controle is onderworpen, maakt het college van
commissaris-revisoren van Vredeseilanden, bestaande uit mevrouw Marleen Vandeurzen en KPMG, hun
definitief verslag op, na een kritische lezing van alle verslagen van de verschillende kantoren.
De financiële rapportering bestaat uit 3 delen: de resultatenrekening, de balans en het verslag van
de commissaris-revisor. De balans is een overzicht van alle bezittingen en schulden van Vredes -
eilanden op de laatste dag van het jaar waarover gerapporteerd wordt. De resultatenrekening geeft
een overzicht van alle kosten en opbrengsten die de organisatie had gedurende 1 jaar. Het verslag
van de commissaris–revisor is een onafhankelijke opinie over hoe correct de weergegeven cijfers zijn.
Naast de geïntegreerde balans en resultatenrekening van de hele organisatie Vredeseilanden, geven
we ook een gedetailleerd beeld van de resultatenrekening van het hoofdkantoor.
In de loop van 2009 ondervonden we heel wat problemen bij de uitvoering van ons programma in
Tanzania. De problemen kwamen aan het licht tijdens opvolgings- en controlebezoeken vanuit ons
regionaal kantoor in Kampala (Oeganda). Vanaf mei 2009 kregen zij immers de opdracht om de programma’s
in de hele Oost-Afrikaanse regio te begeleiden (zie pagina 18). De problemen situeerden
zich zowel op inhoudelijk als administratief vlak. Daarenboven werden we ook nog geconfronteerd
met een gewelddadige inbraak in ons kantoor in Dar Es Salaam waarbij onder andere verschillende
computers gestolen werden.
Op basis van de informatie verkregen tijdens de missies vanuit het regionaal kantoor, werden een
aantal personeelswissels doorgevoerd en werd een einde gemaakt aan de samenwerking met een
aantal partnerorganisaties die duidelijk onvoldoende beheerscapaciteit en expertise hadden om een
zinvolle bijdrage te kunnen leveren bij de realisatie van de doelstellingen van het programma.
Als we nu na een aantal maanden terugkijken, stellen we vast dat we op inhoudelijk vlak belang -
rijke stappen vooruit gezet hebben, maar op administratief vlak presteert VECO Tanzania nog steeds
onvoldoende. We informeerden in de loop van het jaar regelmatig DGOS over de stand van zaken, en
zetten een belangrijk bedrag opzij voor het geval we een deel van de verkregen subsidie zouden moeten
terugbetalen. In de loop van 2010 zijn verschillende maatregelen gepland om de administratieffinanciële
organisatie terug op een degelijk niveau te brengen. Medewerkers van de financiële dienst
van het hoofdkantoor zullen de komende maanden verschillende keren naar Tanzania reizen voor
opvolging en ondersteuning van de nieuwe ploeg.
49

50
1. RESULTATENREKENING
1.1. Geïntegreerde Resultatenrekening (zie bijlage a)
1.1.1. Kosten
Diensten en diverse goederen (61-rekeningen)
Dit zijn de kosten voor de werking van zowel het hoofdkantoor als van de landenkantoren.
Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen (62-rekeningen)
Dit is de totale loonkost van alle personeelsleden, zowel van het personeel op het hoofdkantoor in
Leuven, als van de coöperanten, als van het lokaal personeel.
Afschrijvingen en voorzieningen (63-rekeningen)
Onder de afschrijvingen vinden we de waardevermindering van investeringen in het lopende boekjaar.
Alle investeringen in de landenkantoren worden in het jaar van aankoop volledig afgeschreven.
In het hoofdkantoor worden investeringen over verschillende jaren afgeschreven volgens de door de
Raad van Bestuur vastgelegde afschrijvingstermijnen.
Onder deze rubriek vinden we ook een aantal voorzieningen voor risico’s en kosten terug. De meeste
van deze voorzieningen zijn verbonden met gebeurtenissen in onze kantoren in het Zuiden.
Andere bedrijfskosten (64-rekeningen)
Het belangrijkste bestanddeel van deze rekening zijn, voor wat betreft de landenkantoren, de stortingen
aan de verschillende partners in het Zuiden. Voor het hoofdkantoor gaat het hier om een
aantal directe stortingen aan internationale netwerken.
1.1.2. Opbrengsten
Bedrijfsopbrengsten (70-74-rekeningen)
In de geïntegreerde resultatenrekening worden alle reguliere inkomsten van de organisatie samen
vermeld onder deze rubriek. We maken vanaf dit jaar een opsplitsing in 3 rubrieken: “Subsidies”,
“Schenkingen, legaten en lidgelden” en “Andere bedrijfsopbrengsten”. De meeste inkomsten bestemd
voor de landen lopen via het hoofdkantoor. Een aantal kleinere stortingen van stichtingen of sub -
sidieverleners worden echter rechtstreeks aan het regiokantoor overgemaakt zonder via het hoofdkantoor
te passeren. Meer uitleg over de opbrengsten vindt u onder 2.4.2. Overzicht van de opbrengsten
van het hoofdkantoor.

1.2. Analytische resultatenrekening hoofdkantoor
FINANCIEEL JAARVERSLAG 2009
In tegenstelling tot de cijfers van de geïntegreerde resultatenrekening stellen we de kosten van het
hoofdkantoor opgesplitst per dienst voor. Dit heeft als voordeel dat we zeer duidelijk kunnen aan -
tonen hoeveel we effectief besteden aan het functioneren van elke dienst en – specifieker – aan algemeen
beheer, aan fondsenwerving en aan de realisatie van onze doelstellingen.
Volgens het budget hadden we een resultaat van –674.366 EUR moeten halen. Dit verlies diende
verrekend te worden op het investeringsfonds waarna het resultaat volgens het budget op ongeveer
0 EUR zou uitkomen. Het definitieve resultaat van het boekjaar bedraagt –70.007 EUR. Dit resultaat
wordt, uiteraard na het akkoord van de Algemene Vergadering, verrekend met het investeringsfonds.
De redenen voor dit toch wel aanzienlijke verschil tussen budget en realisatie zijn de volgende:
Aan de kostenzijde merken we dat verschillende landen het gebudgetteerde bedrag niet volledig
uitgegeven hebben. De meest opvallende zijn: Tanzania, Benin en Oeganda.
Hiervoor zijn er verschillende redenen. In sommige gevallen werden subsidiedossiers laattijdig
goedgekeurd door het BOF (Belgisch Overlevingsfonds) waardoor de activiteiten later dan gepland
konden aangevat worden. In sommige andere landen liep het DGOS–programma of een BOF-project
vertraging op.
In het Noorden stellen we vast dat de budgetten over het algemeen iets te optimistisch waren.
Dit is vooral opvallend in het Noordprogramma waar we heel wat moeite hadden om een goed team
samen te stellen. Hierdoor liepen de geplande activiteiten vertraging op en slaagden we er dus
ook niet in het budget volledig uit te geven.
Ook de uitgaven ten laste van het investeringsfonds werden maar voor iets meer dan de helft
gerealiseerd omdat een aantal geplande activiteiten vertraging opliepen.
De opbrengsten zijn globaal gezien heel wat lager dan gebudgetteerd, voornamelijk dan de
particuliere opbrengsten en de opbrengsten van NGO’s, stichtingen en bedrijven. Ook de subsidies
zijn aanzienlijk lager dan verwacht. Dit hangt rechtstreeks samen met wat we hierboven meldden
in verband met de kosten: de niet uitgegeven overheidssubsidies werden, in overeenstemming met
de geldende regelgeving, integraal overgedragen naar een volgend boekjaar.
51

52
RESULTAAT 2009 ten opzichte van Budget 2009 en Resultaat 2008
KOSTEN RESULTAAT 2008 BUDGET 2009 RESULTAAT 2009 RES/BUDGET 09
ALGEMEEN BEHEER
Directie en Beleidsorganen 381.163 295.628 254.186 –14%
Personeelszaken 177.194 315.321 202.344 –36%
Financiën 343.315 436.777 317.305 –27%
Secretariaat 144.580 175.897 158.625 –10%
Externe relaties 101.497 75.061 72.538 –3%
TOTAAL ALGEMEEN BEHEER 1.147.749 1.298.684 1.004.997 –23%
FONDSENWERVING
Fondsenwerving 358.022 591.615 451.777 –24%
Januari-Campagne 366.382 348.398 352.331 1%
TOTAAL FONDSENWERVING 724.404 940.013 804.109 –14%
PROGRAMMA’S
NOORD-PROGRAMMA
Programma Noord 338.565 574.347 403.889 –30%
Draagvlak 169.341 238.639 208.165 –13%
Communicatie 332.738 512.148 435.487 –15%
TOTAAL NOORD-PROGRAMMA 840.644 1.325.134 1.047.541 –21%
ZUID-PROGRAMMA
COORDINATIE VAN DE PROGRAMMA EXPERTISE
Advocacy 408.458 39.572 445.617 1026%
SACD (incl. credit)
PLA (incl. Learning)
245.933
140.159
106.352
65.683
124.501
–53%
17%
TOTAAL COORDINATIE VAN DE PROGRAMA EXPERTISE 654.391 286.084 635.800 122%
LANDEN
Programmabeheer Afrika
Programmabeheer Amerasia
497.692
350.841
428.825
172.730
177.585
–51%
–59%
Coöperanten 844.441 1.124.902 913.765 –19%
Togo/Benin 828.679 801.015 536.089 –33%
Senegambia 333.870 373.428 340.488 –9%
Oost-Afrika 2.586.743 2.288.692 1.222.908 –47%
Congo 244.840 375.038 53%
Tanzania 1.074.385 199.728 –81%
Uganda 969.467 648.142 –33%
Vietnam 309.077 285.951 276.440 –3%
Laos 230.835 207.650 178.951 –14%
Indonesië 1.210.430 941.365 892.873 –5%
Mesoamérica 932.823 1.008.565 908.056 –10%
Andes 730.134 567.700 509.639 –10%
Andere 18.901
TOTAAL LANDEN 7.181.492 6.474.366 4.865.444 –25%
ALGEMEEN TOTAAL ZUID-PROGRAMMA 9.178.016 8.665.018 6.765.324 –22%
TOTAAL KOSTEN 11.890.813 12.228.848 9.621.971 –21%
Overlopende rekeningen 287.365
ALGEMEEN TOTAAL KOSTEN 12.178.178 12.228.848 9.621.971 –21%

OPBRENGSTEN RESULTAAT 2008 BUDGET 2009 RESULTAAT 2009 RES/BUDGET 09
GOUVERNEMENTELE OPBRENGSTEN
EU
Projectfinanciering 105.872 0 0
DGOS
PROVINCIES
Noord-Luik 800.057 1.013.542 996.609 –2%
Zuid-Luik 4.563.480 4.539.335 4.031.463 –11%
Overdrachtsaldo vorig jaar in België 55.000
Structuurkosten DGOS 301.140 304.853 306.301 0%
BOF programma’s in het Noorden 120.764 0 72.522
BOF programma’s in het Zuiden 1.281.186 1.448.096 846.778 –42%
Voedselhulp 500.000 0
Argus 7.000 10.000 43%
PODDO 25.000 17.357 –31%
Vlaamse Gemeenschap – VAIS 7.460 0
Vlaamse Gemeenschap – ALDO/ALT 65.880 0 7.712
West-Vlaanderen 35.701 37.500 20.203 –46%
Limburg 7.350 0 15.000
Antwerpen 13.457 13.000 10.000 –23%
Oost-Vlaanderen 206.543 0
Vlaams-Brabant 88.566 68.250 43.410 –36%
GEMEENTEN EN STEDEN 83.312 50.000 74.739 49%
LOONSUBSIDIES (Maribel, Gesco, DAC) 140.514 114.440 186.584 63%
Andere subsidies 4.435 615
TOTAAL GOUVERNEMENTELE OPBRENGSTEN 8.325.717 7.676.016 6.639.293 –14%
OPBRENGSTEN VAN NGO’s, STICHTINGEN EN BEDRIJVEN
11.11.11 282.892 286.934 287.788 0%
STICHTINGEN, VZW’s EN NGO’s 1.124.509 1.485.013 795.865 –46%
BEDRIJVEN 30.000 10.000 30.000 200%
TOTAAL OPBRENGSTEN VAN NGO’s, STICHTINGEN EN BEDRIJVEN 1.437.401 1.781.947 1.113.653 –38%
PARTICULIERE OPBRENGSTEN
EVENEMENTEN (Loop naar Afrika, Senegal Classic,...) 111.063 100.000 156.903 57%
GIFTEN DONATEURSBESTAND 853.765 716.153 769.954 8%
PROSPECTIE 110.887 23.619 –79%
LEGATEN 232.161 148.000 20.000 –86%
MAJOR DONORS PROGRAMMA 50.000 33.343 –33%
ZUIDDAG 100.000 15.324 –85%
CAMPAGNE 636.808 816.480 589.287 –28%
TOTAAL PARTICULIERE OPBRENGSTEN 1.833.797 2.041.520 1.608.430 –21%
FINANCIELE OPBRENGSTEN
INTRESTEN 198.592 110.000 135.012 23%
DIVERSE OPBRENGSTEN 601 55.577
TOTAAL FINANCIELE + DIVERSE OPBRENGSTEN 199.193 110.000 190.589 73%
Overlopende rekeningen 144.996
Buffer tegenvallende opbrengsten –55.000
FINANCIEEL JAARVERSLAG 2009
TOTAAL OPBRENGSTEN 11.941.104 11.554.483 9.551.964 –17%
ALGEMEEN RESULTAAT –237.074 –674.366 –70.007 –90%
Toevoeging/afname algemene reserve
na verrekening met investeringsfonds 165.039 4.306 310.522 7111%
53

54
1.2.1. Analyse van de kosten en opbrengsten
t Overzicht van de kosten
82%
10%
2009 2008
Algemeen beheer 1.004.997 10% 1.147.749 9%
uit de reguliere begroting 917.098 1.076.668
uit het investeringsfonds 87.900 71.081
Fondsenwerving 804.109 8% 724.403 6%
uit de reguliere begroting 654.903 564.635
uit het investeringsfonds 149.206 159.768
Realisatie van de doelstellingen 7.812.865 82% 10.306.025 85%
uit de reguliere begroting 7.669.442 10.134.762
uit het investeringsfonds 143.423 171.263
Totaal 9.621.971 12.178.177
Algemeen Beheer
Kosten van algemeen beheer zijn de werkings- en personeelskosten van de ondersteunende diensten
op het hoofdkantoor (secretariaat, personeel, financiën, interne communicatie, directie), van de
directie en van de bestuursorganen. Alhoewel we dit jaar minder uitgeven aan algemeen beheer dan
vorig jaar komen we toch op een hoger percentage uit doordat de kosten in zijn geheel sterker
gedaald zijn dan de kosten voor algemeen beheer. We streven er naar dit percentage op 10% te
houden.
Fondsenwerving
De kosten voor fondsenwerving zijn enerzijds de personeels- en werkingskosten van de januaricampagne
en anderzijds de kosten voor de fondsenwerving doorheen het jaar. Een belangrijk deel
van de kosten voor fondsenwerving (vooral dan voor vernieuwende initiatieven) wordt gefinancierd
vanuit het investeringsfonds. Voor de berekening van het percentage van de kosten voor fondsenwerving
worden deze kosten uiteraard ook meegerekend.
De organisatie besliste om gedurende enkele jaren extra te investeren in fondsenwerving om zo op
een duurzame manier de inkomsten vanwege particulieren, stichtingen, NGO’s en bedrijven te ver -
hogen. Op die manier willen we op middellange termijn beduidend minder afhankelijk worden van de
subsidies van de Belgische federale overheid. Deze investering wordt gedeeltelijk betaald door het
investeringsfonds maar ook gedeeltelijk vanuit de reguliere begroting. Het logische gevolg hiervan
is natuurlijk dat de kosten voor fondsenwerving dit jaar beduidend hoger zijn dan vorig jaar.
8%
Algemeen beheer
Fondsenwerving
Realisatie van de
doelstellingen

Kosten voor de realisatie van de doelstellingen
Dit is het totaal van de uitgaven na aftrek van de kosten voor algemeen beheer en voor fondsen -
werving. Deze uitgaven zijn zowel voor onze Noord- als onze Zuidwerking. Onder Noordwerking verstaan
we de uitgaven van het eigenlijke Noordprogramma en de uitgaven voor de coördinatie van de
programma-expertise (zie hoofdstuk 4: Vredeseilanden in Vlaanderen). Als we het hebben over Zuid -
werking hebben we het uiteraard over de bestedingen in de verschillende landen maar ook over de
kosten verbonden aan de ondersteuning van de Zuidwerking in België en kosten voor de coöperanten
in het Zuiden. Voor een uitgebreid overzicht van de activiteiten in de verschillende landen, zie
hoofdstuk 3: Vredeseilanden in het Zuiden. Een korte verklaring van de verschillen tussen budget en
realisatie in 2009 en tegelijk een verklaring voor het grote verschil tussen het resultaat van 2008 en
2009, is te vinden in de inleiding van 1.2.
t Overzicht van de opbrengsten
12%
17%
2%
Financieringsbronnen 2009 2008
Overheidssubsidies 6.639.293 69% 8.325.717 71%
NGO’s, stichtingen en bedrijven 1.113.653 12% 1.437.401 12%
Particuliere opbrengsten 1.608.430 17% 1.833.797 16%
Financiële en diverse opbrengsten 190.589 2% 199.193 2%
Totaal 9.551.964 11.796.108
69%
FINANCIEEL JAARVERSLAG 2009
Overheidssubsidies
NGO’s, stichtingen
en bedrijven
Particuliere
opbrengsten
Financiële
en diverse
opbrengsten
Vredeseilanden heeft vier belangrijke bronnen van inkomsten die we hieronder kort bespreken.
Overheidssubsidies
Dit blijft veruit de belangrijkste inkomstenbron voor Vredeseilanden. Zowel qua relatief aandeel als
in absolute cijfers dalen de overheidssubsidies als we ze vergelijken met vorig jaar. Dit heeft voornamelijk
te maken met vertraging opgelopen bij de uitvoering van een aantal programma’s in het
zuiden. Hierdoor worden een aantal verkregen overheidssubsidies overgedragen naar het volgende
jaar. In ons verslag van vorig jaar schreven we al dat we het aandeel van deze inkomsten onder de
70% willen terugdringen tegen 2010. In 2009 bereiken we met een aandeel van 69% deze doel -
stelling. Vermits we zoveel subsidies doorschoven naar 2010, gaat het hier waarschijnlijk wel om een
eenmalige situatie.
Binnen deze rubriek blijft het federale Directoraat Generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGOS)
veruit de belangrijkste inkomstenbron. Het gaat dan voornamelijk over programmafinanciering en
financiering vanuit het Belgisch Overlevingsfonds (BOF). Daarnaast ontvingen we tewerkstellings -
subsidies (GESCO, DAC en Sociale Maribel) en subsidies van een aantal lagere overheden in België
(zie bijlage e).
55

56
NGO’s, stichtingen en bedrijven
In deze rubriek vinden we de toelagen van een aantal Belgische NGO’s en stichtingen waarvan
11.11.11 zeker de belangrijkste is, toelagen van een aantal NGO’s en stichtingen uit andere Europese
landen en een bijdrage van 1 Belgisch bedrijf (zie bijlage d). In 2008 zetten we hier een opvallend
sterke prestatie neer met een stijging ten opzichte van 2007 van een 350.000 EUR en een stijging
van 10% naar 12%. Dit sterke resultaat konden we dit jaar spijtig genoeg niet handhaven. Het
aandeel van deze inkomstenbron in het geheel handhaaft zich wel op 12%. De terugval in absolute
cijfers is te linken aan de economische crisis waardoor deze donoren zich gedwongen voelen om hun
uitgaven kritisch te herzien en te beperken, maar ook aan de vertraging die we opliepen bij onze
uitgaven in het zuiden. Binnen de organisatie beslisten we om sterker in te zetten op de institutionele
fondsenwerving om deze toch wel zorgwekkende evolutie te keren.
Particuliere opbrengsten
Particuliere opbrengsten 2005 2006 2007 2008 2009
Evenementen 53.723 108.650 100.507 111.063 156.903
Giften 1.078.667 795.529 853.315 853.765 826.916
Campagne 694.854 636.336 795.466 636.808 604.611
Totaal 1.827.244 1.540.515 1.749.288 1.601.636 1.588.430
Legaten 2.657.355 402.178 53.099 232.161 20.000
Na de overheidssubsidies, is deze rubriek de 2de belangrijkste inkomstenbron voor Vredeseilanden.
We vinden hieronder vooral de giften die ons gedurende het jaar bereiken (permanente opdrachten,
giften op mailings,...) met daarnaast de opbrengst van de jaarlijkse campagne en van de evene -
menten. Als we het hebben over evenementen, spreken we uiteraard vooral over de Loop naar Afrika
(20 km van Brussel) maar daarnaast waren we einde 2009 al volop bezig met de organisatie van de
Senegal Classic en kwamen de eerste giften voor dit evenement ook al binnen einde 2009. Vandaar
dus de sterke stijging van deze rubriek.
Ondanks de economische crisis slagen we er globaal toch in een vrij goed resultaat neer te zetten
met een zeer kleine daling van 0,8% ten opzichte van 2008.
Vanwege hun uitzonderlijk en onvoorspelbaar karakter blijven we de legaten apart vermelden.
2.000.000
1.800.000
1.600.000
1.400.000
1.200.000
1.000.000
800.000
600.000
400.000
200.000
0
2005 2006 2007 2008 2009
Campagne
Giften
Loop naar Afrika
Financiële opbrengsten
Uiteraard wordt niet elke euro die binnenkomt de volgende dag uitgegeven. Daarom beleggen we
regelmatig kasoverschotten op korte termijn in volstrekt risicoloze instrumenten met gegarandeerde
rentevoet. Daarenboven waken we er over dat deze beleggingen zo ethisch mogelijk zijn.

2. BALANS
De balans van Vredeseilanden vindt u in bijlage b. De balans bestaat uit 4 grote rubrieken die we
hierna één voor één kort overlopen.
2.1. Vaste Activa
Materiële vaste activa
In het hoofdkantoor vinden we onder deze rubriek voornamelijk het gebouw in de Blijde Inkomst -
straat waar de kantoren van Vredeseilanden gevestigd zijn, terug. Daarnaast bevat het vast actief ook
nog enkele kleinere posten, voornamelijk informatica-materiaal en meubilair.
In de regiokantoren is deze rubriek leeg. Zij huren immers hun kantoorruimte. Omwille van de
geldende subsidieregels worden de lokaal gedane investeringen in het jaar van aankoop volledig
afgeschreven. Om die reden vinden we ze ook niet terug in deze samenvatting van de balans.
Financiële vaste activa
Het voornaamste onderdeel van deze rubriek zijn onze aandelen in Alterfin cvba, een coöperatieve
vennootschap voor kredietverlening aan microfinancieringsintellingen en fairtrade organisaties. Het
dividend dat we jaarlijks ontvangen van deze investering zetten we telkens om in extra aandelen.
Daarnaast vinden we hier nog een paar borgen voor huurcontracten terug, voornamelijk in de landen.
2.2. Vlottende activa
FINANCIEEL JAARVERSLAG 2009
Voorraden
Onder deze rubriek vinden we de voorraden campagnemateriaal in het hoofdkantoor. De waarde van
deze voorraden is licht gedaald ten opzichte van vorig jaar.
Geldbeleggingen en liquide middelen
Het grootste deel van de beleggingen en liquide middelen bevinden zich op rekeningen bij Triodos
Bank. Dit is conform met de beslissing van de Raad van Bestuur om zo veel mogelijk van onze gelden
op een zo ethisch mogelijke manier te beleggen. Voor onze dagelijkse verrichtingen blijven we
wel met Belgische grootbanken werken omdat er hiervoor geen valabel ethisch alternatief bestaat.
Ook in onze Zuidkantoren zijn er soms heel wat liquide middelen aanwezig. Het gaat hier vooral om
reeds van het hoofdkantoor ontvangen middelen voor besteding in de eerste maanden van 2010.
Overlopende rekeningen
Deze rubriek bevat voornamelijk voorschotten verleend aan een aantal landen om hun activiteiten in
2010 vlot te kunnen opstarten. Daarnaast vinden we hier ook enkele subsidies voor het boekjaar
2010 die op 31 december 2009 nog niet toegekomen waren. De belangrijkste zijn enkele nog te
ontvangen schijven van goedgekeurde projecten van het Belgisch Overlevingsfonds.
57

58
2.3. Eigen Vermogen
Het eigen vermogen van Vredeseilanden vzw bestaat uit verschillende onderdelen. Vermits de
opdeling van de voorbije jaren verouderd was, beslisten we om een nieuwe functionelere opdeling
voor te stellen aan de Algemene Vergadering. Deze werd goedgekeurd.
Sociaal fonds
Het is evident dat wij als organisatie over een sociaal fonds moeten beschikken dat voldoende groot
is om, in geval van een zeer ernstige crisis, op een correcte wijze afscheid te nemen van een belangrijk
aantal personeelsleden. Het bedrag van dit sociaal fonds moet jaarlijks, bij de afsluiting van het
boekjaar en de bestemming van het resultaat, geactualiseerd worden op basis van de reële personeelskost
van het afgelopen jaar. Het fonds werd geactualiseerd op 31/12/2009.
Dekking materieel vast actief
In onze balans staat op de actiefzijde een belangrijk materieel vast actief. Dit vast actief bestaat
voornamelijk uit het gebouw in Leuven waarover Vredeseilanden in volle eigendom beschikt. Dat
gebouw is essentieel voor de werking van de organisatie. Indien we niet over een dergelijk vast actief
zouden beschikken, zou dit onze werking beduidend bemoeilijken. Het is dan ook essentieel om dit
vast actief in te dekken met eigen vermogen.
Werkkapitaal
Als organisatie zijn we voor een belangrijk deel afhankelijk van subsidies. De uitbetaling van deze
subsidies laat nogal eens op zich wachten. Bij de aanvang van het huidige programma 2008-2010
ontvingen we de eerste schijf van de subsidie voor de eerste 6 maanden van 2008 pas in juli 2008,
dus meer dan 6 maanden na de aanvang van de activiteiten. Dit was weliswaar een uitzonderlijke
situatie maar het is gebruikelijk dat de overheid met een vertraging van een 3-tal maanden betaalt.
Dit geldt zowel voor het DGOS-programma als voor de verschillende dossiers van het BOF (Belgsich
OverlevingsFonds).
Vredeseilanden moet in staat zijn voor deze periode de activiteiten voort te zetten en voor te financieren.
Minimaal moeten het personeel en de vaste kosten betaald worden. Daarenboven moeten ook
de activiteiten in het Zuiden zo normaal mogelijk doorlopen tijdens een dergelijke periode. Het
Zuiden mag niet de dupe worden van het feit dat de Belgische overheid steeds 3 maanden na datum
betaalt.
In de literatuur vinden we terug dat het gebruikelijk is dat een organisatie voorziet dat ze gedurende
12 weken kan overleven zonder inkomsten en er dus een werkkapitaal ter beschikking is voor
diezelfde periode. Gezien het feit dat de overheid in België standaard tussen de 10 en 12 weken na
aanvang van een periode betaalt, lijkt deze marge van 12 weken iets te beperkt maar het feit dat
onze campagne in januari valt, compenseert deze eerder krappe marge.
We kunnen ervan uitgaan dat in de feiten het sociaal fonds effectief beschikbaar is als werkkapitaal
maar het is onvoldoende groot om de volledige nood aan werkkapitaal voor een periode van 12 weken
te dekken. We voorzien dus een bijkomend werkkapitaal.
Andere bestemde fondsen
Eventueel kan er voor andere specifieke situaties een bestemd fonds gecreëerd worden. Het investeringsfonds
is een dergelijk instrument. Op dit moment is er geen nood om nog andere dergelijke
specifieke fondsen te creëren.

Eigen vermogen zonder specifieke bestemming
Het verschil tussen het huidige eigen vermogen, het fonds dekking materieel vast actief, het investe -
ringsfonds en het werkkapitaal, is eigen vermogen zonder een specifieke bestemming. Het is een
“overige reserve”, beschikbaar voor de werking van de organisatie.
Het eigen vermogen ziet er dus nu als volgt uit:
2.3.1. Investeringsfonds
Gezien dit bestemd fonds een zeer specifiek onderdeel is van het eigen vermogen, willen we er hier
toch even verder op ingaan. Het investeringsfonds is een belangrijk deel van het zeer aanzienlijk
legaat dat Vredeseilanden enkele jaren geleden ontving en dat gereserveerd werd door de Algemene
Vergadering voor specifieke projecten, acties en activiteiten waarvoor we niet direct financiering ter
beschikking hebben en die ons moeten toelaten kwalitatief een stevige sprong vooruit te maken,
zowel in onze Noord- als in onze Zuidwerking. Jaarlijks wordt een budget voorgelegd aan de Alge -
mene Vergadering en eveneens jaarlijks wordt een afrekening van het voorbije jaar voorgesteld.
INVESTERINGSFONDS Totaal Uitgaven Budget Resultaat Beschik- Budget Beschikbudget
tot 2009 2009 baar saldo 2010 baar saldo
2008 na 2009 na 2010
OCA 65.000 60.473 0 6.628 –2.101 –2.101
Competentie-ontwikkeling 180.000 2.047 145.000 20.542 157.411 95.000 62.411
Merkopbouw
101.358 50.500 51.872
45.000
747.500
253.886
Extra acties voor fondsenwerving 224.604 236.500 115.781 45.000
FINANCIEEL JAARVERSLAG 2009
Eigen vermogen – Nieuwe voorstelling na resultaatverdeling 2009 Bedragen in euro
Sociaal Fonds 1.631.283,44
Fonds dekking materieel vast actief 419.554,27
Bijkomend werkkapitaal 1.324.124,56
Investeringsfonds 751.377,08
Overige Reserve 886.894,73
Totaal eigen vermogen 5.013.234,08
163.386
Grootwarenhuisactie 100.146 62.341 37.805 37.805
Major Donors 37.155 33.426 –33.426 58.867 –92.293
Cultuur Youkali 100.000 50.000 25.000 25.000 25.000 25.000 0
Innovatieproject 100.000 21.085 28.260 0 78.915 78.915
Zuid-Studies 127.500 94.785 32.715 32.715
Structuuraanpassingen 217.500 151.401 108.000 91.552 –25.453 46.500 –71.953
Milieu-acties 10.000 10.000 –10.000 -10.000
Ontwikkeling en supervisie HR
manuals RO 38.257 25.729 –25.729 38.257 –63.986
Niet toegewezen 262.354 262.354 262.354
TOTAAL UITGAVEN 1.900.000 768.094 678.672 380.529 751.377 353.624 397.753
Het in 2009 bestede bedrag van 380.529 euro wordt na goedkeuring door de Algemene Vergadering
onttrokken aan het eigen vermogen.
Sommige kantoren in het Zuiden beschikken verder nog over een kleine hoeveelheid eigen vermogen.
Dit eigen vermogen is afkomstig uit diverse lokale opbrengsten (geen subsidies) gecumuleerd in het
verleden.
59

60
2.4. Voorzieningen
Onder deze rubriek vinden we enerzijds een aantal voorzieningen voor een aantal sociale en fiscale
geschillen in enkele landen en anderzijds een belangrijke voorziening voor eventueel terug te betalen
subsidies aan de Belgische federale overheid (DGOS). De rubriek voorzieningen is iets gedaald
ten opzichte van vorig jaar. In 2009 konden we enkele belangrijke voorzieningen terugnemen maar
daarnaast moesten we toch ook enkele nieuwe voorzieningen aanleggen. De belangrijkste nieuwe
voorziening is een voorziening voor moeilijk inbare vorderingen in Tanzania (zie ook de inleiding).
2.5. Schulden
Als we de schulden vergelijken met het balanstotaal, zien we dat die zeer beperkt zijn. In het hoofdkantoor
zijn er enkele schulden aan leveranciers en een aantal sociale schulden. Ook in de landen
vinden we meestal enkele schulden aan leveranciers of sociale schulden terug. Vredeseilanden heeft
geen lopende bankkredieten.
2.6. Overlopende rekeningen
Hier vinden we de subsidies die op 31 december nog niet uitgegeven werden en dus doorgeschoven
worden naar 2010. Het gaat hier zowel om DGOS-programmafinanciering als om BOF-financiering.

FINANCIEEL JAARVERSLAG 2009
61

62
Bijlage a: RESULTATENREKENING 2009
GEINTE- HOOFD-
GREERD KANTOOR
TOTAAL
2009 2009
Codes Euro Euro
I Bedrijfsopbrengsten 70/74 10.584.422 9.440.572
D1. Subsidies 73 8.910.007 7.778.063
D2. Lidgelden, schenkingen, legaten 73 1.548.995 1.548.995
E. Andere bedrijfsopbrengsten 74 125.420 113.515
II Bedrijfskosten 60/64 10.770.909 9.614.056
B. Diensten en diverse goederen 61 3.473.560 1.674.064
C. Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen 62 4.361.827 3.033.859
D. Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten,
en immateriële en materiële vaste activa 630 205.374 43.081
F. Toevoegingen (+); Terugnemingen (–) in voorzieningen voor risico’s en kosten 635/8 –235.223 –245.255
G. Andere bedrijfskosten 640/8 2.965.371 5.108.306
III Bedrijfswinst (+) 70/64
Bedrijfsverlies (–) 64/70 –186.487 –173.484
IV Financiële opbrengsten 75 134.273 111.392
B. Opbrengsten uit vlottende activa 751 111.392 111.392
C. Andere financiële opbrengsten 752/9 22.881
V Financiële kosten 65 27.621 7.915
C. Andere financiële kosten 652/9 27.621 7.915
VI Winst uit de gewone bedrijfsuitoefening (+) 70/65 –70.007
Verlies uit de gewone bedrijfsuitoefening (–) 65/70 –79.836
VII Uitzonderlijke opbrengsten 76 30.770
A. Aanpassingen aan afschrijvingen en waardeverminderingen
van immateriële en materiële activa 760 0
B. Aanpassingen aan waardeverminderingen financiële vaste activa 761 0
C. Aanpassingen aan voorzieningen voor uitzonderlijke risico’s en kosten 762 0
D. Winst uit verkoop van vaste activa 763 428
E. Andere uitzonderlijke kosten 764/9 30.343
VIII Uitzonderlijke kosten 66 33.881
E. Andere uitzonderlijke kosten 664/8 33.881
IX Winst van het boekjaar (+) 70/66 –70.007
Verlies van het boekjaar (–) 66/70 –82.947
Wisselkoersverschillen toe te voegen aan financieel resultaat 14.767
Wisselkoersverschillen toe te voegen aan financieel resultaat 4.679
Wisselkoersverschillen toe te voegen aan financieel resultaat –1.548
Winst (+) / verlies (–) van het boekjaar* –65.049 –70.007
* De resultaten van de regiokantoren worden grotendeels veroorzaakt door koersschommelingen van de lokale munt.

BENIN/TOGO SENEGAL TANZANIA UGANDA DR CONGO ANDES MESO- LAOS VIETNAM INDONESIE
AMERICA
2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009
Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro
789.135 356.466 586.029 652.219 468.541 589.302 944.073 198.272 255.304 934.423
789.135 356.466 577.469 652.219 468.086 588.756 942.054 198.013 255.237 934.423
8.560 454 547 2.020 259 66
785.689 356.461 598.945 649.550 471.195 579.092 945.007 206.689 245.021 969.151
287.800 102.250 270.948 222.071 73.321 135.902 202.695 156.535 74.846 273.127
141.928 107.974 167.633 234.705 43.548 178.131 136.690 50.154 110.747 156.459
53.887 5.300 18.758 5.064 34.456 3.562 22.715 750 17.801
302.073 140.937 141.606 187.711 319.871 261.497 582.906 58.678 511.733
3.446 5 2.668 10.210 10.283
10.032
–12.916 –2.654 –933 –8.416 –34.728
1 12.916 248 4.796 348 4.572
1 12.916 248 4.796 348 4.572
5 5.827 2.280 1.017 10.576
5 5.827 2.280 1.017 10.576
3.447 8.178 3.862 54
–3.159 –2.654 –9.433 –30.156
1.506 28.837 428
1.506 28.837
4.953 28.929
4.953 28.929
428
8.086 3.862 482
FINANCIEEL JAARVERSLAG 2009
–3.159 –2.654 –9.433 –30.156
3.159 2.765 –8.086 –3.862 9.433 31.391
–2.029 –143 –842 7.692
0 0 –2.029 0 111 –143 –842 0 482 8.927
63

64
Bijlage b: DE BALANS PER 31/12/2009
ACTIVA GEINTE- HOOFD-
GREERD KANTOOR
TOTAAL
2009 2009
Codes Euro Euro
VASTE ACTIVA 20/28 484.895,22 469.591,23
III Materiële vaste activa 22/27 418.589,63 418.589,63
A. Terreinen en gebouwen 22 388.344,22 388.344,22
1. In volle eigendom 22/91 388.344,22 388.344,22
B. Installaties, machines en uitrusting 23 26.370,18 26.370,18
1. In volle eigendom 231 26.370,18 26.370,18
C. Meubilair en rollend materieel 24 3.875,23 3.875,23
1. In volle eigendom 241 3.875,23 3.875,23
IV Financiële vaste activa 28 66.305,59 51.001,60
C. Andere financiële vaste activa 284/8 66.305,59 51.001,60
1. Aandelen 284 45.505,61 45.505,61
2. Vorderingen en borgtochten in contanten 285/8 20.799,98 5.495,99
VLOTTENDE ACTIVA 29/58 8.093.736,28 6.874.070,07
V Vorderingen op meer dan één jaar 29 28.597,75
B. Overige vorderingen 291 28.597,75
VI Voorraden en bestellingen in uitvoering 30 158.684,00 158.684,00
A. Voorraden 30/36 158.684,00 158.684,00
4. Handelsgoederen 34 158.684,00 158.684,00
VII Vorderingen op ten hoogste dan één jaar 40/41 203.802,72 76.467,93
A. Handelsvorderingen 40 600,64
B. Overige vorderingen 41 203.202,08 76.467,93
VIII Geldbeleggingen 50/53 4.643.127,58 4.361.857,52
IX Liquide Middelen 54/58 2.465.187,67 331.383,98
X Overlopende rekeningen 490/1 594.336,56 1.945.676,64
TOTAAL DER ACTIVA 20/58 8.578.631,50 7.343.661,30

BENIN/TOGO SENEGAL TANZANIA UGANDA DR CONGO ANDES MESO- LAOS VIETNAM INDONESIE
AMERICA
2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009
Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro
13.607,23 1.696,76
13.607,23 1.696,76
13.607,23 1.696,76
13.607,23 1.969,76
174.777,90 227.036,48 90.705,88 493.337,27 114.867,38 356.163,46 451.155,95 31.747,88 165.942,46 622.687,27
28.451,86 145,89
28.451,86 145,89
5.126,30 20.105,14 44.979,80 71.511,35 21.740,14 20.113,81 7.783,47 19.730,50
5.126,30 20.105,14 44.979,79 71.511,35 21.740,14 19.513,17 7.783,47 19.730,50
281.270,06
600,64
FINANCIEEL JAARVERSLAG 2009
169.651,61 206.931,34 40.836,95 402.388,65 93.127,24 46.441,54 429.648,57 30.714,92 157.138,29 556.924,58
4.889,13 19.437,27 1.393,57 1.032,95 1.020,70 45.886,30
188.385,13 228.733,24 90.705,88 493.337,27 114.867,38 356.163,46 451.155,95 31.747,88 165.942,46 622.687,27
65

66
PASSIVA GEINTE- HOOFD-
GREERD KANTOOR
TOTAAL
2009 2009
Codes Euro Euro
EIGEN VERMOGEN 10/15 5.154.628,24 5.013.222,08
I Fondsen van de vereniging 10 1,472.888,17 1.472.888,17
A. Beginvermogen 100 1.472.888,17 1.72.888,17
IV Bestemde fondsen 13 2.559.788,18 2.511.964,62
V Overgedragen resultaat 140 1.187.001,10 1.098.376,23
Resultaat van het boekjaar HO –65.049,21 –70.006,94
VOORZIENINGEN 16 557.700,25 421.731,24
VII A. Voorzieningen voor risico’s en kosten 160/5 428.110,42 292.141,41
1. Pensioenen en soortgelijke verplichtingen 160 105.527,13
4. Overige risico’s en kosten 163/5 322.583,29 292.141,41
B. Voorzieningen voor schenkingen en legaten met terugnemingsrecht 168 129.589,83 129.589,83
SCHULDEN 17/49 2.866.303,01 1.908.707,98
VIII Schulden op meer dan één jaar 17 0,00
A. Financiële schulden 170/4 0,00
B. Handelsschulden 175 0,00
IX Schulden op ten hoogste één jaar 42/48 593.209,42 452.148,99
C. Handelsschulden 44 247.499,64 206.346,05
1. Leveranciers 440/4 247.499,64 206.346,05
E. Schulden m.b.t. belastingen, bezoldigingen en sociale lasten 45 339.431,34 244.880,32
1. Belastingen 450/3 70.225,34
2. Bezoldigingen en sociale lasten 454/9 269.205,99 244.880,32
F. Overige schulden 48 6.278,44 922,62
X Overlopende rekeningen 492/3 2.273.093,59 1.456.558,99
TOTAAL DER PASSIVA 10/49 8.578.631,50 7.343.661,30

BENIN/TOGO SENEGAL TANZANIA UGANDA DR CONGO ANDES MESO- LAOS VIETNAM INDONESIE
AMERICA
2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009 2009
Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro
1.406,54 –43.692,50 69.972,40 2.098,91 8.600,94 46.693,40 1.426,30 56.448,46
22.086,12 12.069,78 13.667,66
1.406,54 –43.692,50 49.915,28 1.987,90 –3.325,85 33.867,74 944,30 47.521,46
–2.029,00 111,00 –143,00 –842,00 482,00 8.927,00
46.583,73 24.529,28 23.955,84 40.900,16
46.583,73 24.529,28 23.955,84 40.900,16
18.131,87 22.539,26 23.955,84 40.900,16
28.451,86 1.990,02
186.978,59 272.425,73 20.733,48 493.337,27 112.768,51 300.978,79 379.933,14 31.747,88 140.560,32 525.338,64
10.558,30 56.401,18 –6.471,33 119.411,48 1.907,41 12.223,88 14.979,04 11.446,86 1.157,95 1.653,94
686,02 –13.196,43 117.065,77 12.579,78 4.571,80 1.653,94
686,02 –13.196,43 117.065,77 12.579,78 4.571,80 1.653,94
8.161,47 56.401,18 6.725,10 0,05 608,07 12.223,88 2.399,26 6.874,06 1.157,95 0,00
1.448,27 56.401,18 369,23 10.091,20 982,47 932,99
6.713,20 6.725,10 0,05 238,83 2.132,68 1.416,79 6.874,06 224,96 0,00
1.710,81 2.345,66 1.299,35
FINANCIEEL JAARVERSLAG 2009
176.420,29 216.024,55 27.204,81 373.925,79 110.861,06 288.754,91 364.954,10 20.302,02 139.402,37 523.684,70
188.385,13 228.733,24 90.705,88 493.337,27 114.867,38 356.163,45 451.155,82 31.747,88 165.942,46 622.687,27
67

68
Bijlage c: VERSLAG VAN DE COMMISSARIS

FINANCIEEL JAARVERSLAG 2009
69

70
Bijlage d: LIJST DONOREN
Donor Bedrag
11.11.11 287.787,66
ALT/ADLO 7.711,59
Colruyt 30.000,00
Cordaid 391.554,08
DGOS BOF 624.421,45
DGOS Programma Noord 1.013.542,01
DGOS Programma Zuid 4.537.886,66
DKA 15.000,00
Gemeenten en steden 79.122,80
Gilles Stichting 57.893,00
ICCO 35.000,00
Ileia 39.418,00
Loonsubsidies 186.584,42
Misereor 207.000,00
Nationale Loterij 615,08
Novib 15.000,00
Poddo Programma Overheidsdienst DO 17.357,00
Provincie Antwerpen 5.000,00
Provincie Limburg 15.000,00
Provincie Vlaams-Brabant 55.909,67
Provincie West-Vlaanderen 17.053,33
Zuiddag 35.549,55

Bijlage e: LIJST GEMEENTEN
Gemeente Bedrag
Aalst 4.603,16
Aartselaar 12.000,00
De Pinte 625,00
Destelbergen 4.201,90
Diest 7.000,00
Eeklo 1.250,00
Genk 4.189,73
Grimbergen 5.460,00
Halle 2.500,00
Hasselt 1.500,00
Herent 2.771,77
Herentals 1.000,00
Holsbeek 1.200,00
Ieper 250,00
Lanaken 585,00
Lochristi 750,00
Londerzeel 4.732,40
Lubbeek 1.285,71
Maasmechelen 1.875,00
Malle 2.000,00
Mechelen 3.709,00
Mol 1.730,85
Oud-Heverlee 2.325,00
Oud-Turnhout 750,00
Rotselaar 2.500,00
Tessenderlo 1.250,00
Waasmunster 125,00
Wichelen 345,00
Wijnegem 5.185,28
Wommelgem 733,00
Zele 640,00
Zuienkerke 50,00
71

72
Overzicht van GRI-indicatoren waarover in dit jaarverslag wordt gerapporteerd
GRI-indicator Omschrijving Pagina
1. Strategie en analyse
PROFIEL VAN DE ORGANISATIE
1.1 Visie en strategie op KT, MT en LT 5
2. Organisatieprofiel
2.1 Naam van de organisatie Colofon
2.2 Voornaamste producten, merken en/of diensten 5
2.3 Operationele structuur van de organisatie incl. filialen, afdelingen... 40
2.4 Locatie van het hoofdkantoor Colofon
2.5 Aantal en naam van de landen waar de organisatie werkt 10-29
2.6 Eigendomsstructuur en rechtsvorm Colofon, 40
2.7 Afzetmarkten (geografisch, sectoren,...) 9
2.8 Omvang van de organisatie (werknemers, omzet, eigen vermogen,
hoeveelheid producten en diensten 39-42
2.9 Significante veranderingen aan de structuur gedurende de verslagperiode 40
2.10 Onderscheidingen ontvangen tijdens de periode
3. Verslagparameters
3.1 Verslagperiode Colofon
3.2 Datum van het vorige verslag Colofon
3.3 Verslaggevingscyclus Colofon
3.4 Contact voor vragen ivm het rapport Colofon
3.5 Proces gevolgd voor het bepalen van de inhoud van het rapport Colofon
3.6 Aflijning van het verslag Colofon
3.7 Specifieke beperkingen voor de reikwijdte van het verslag 46
3.8 Verslaggeving over samenwerkingsverbanden en filialen 40
3.10 Uitleg over gevolgen van wijzigingen aangebracht aan informatie
verstrekt in vorige rapporten 58-59
3.12 GRI-Inhoudstabel 72-73
4. Goed Bestuur
4.1 Bestuursstructuur van de organisatie 40
4.2 Heeft de voorzitter ook een uitvoerende functie binnen de organisatie? 40
4.3 Aantal onafhankelijke bestuurders 40
4.4 Inspraakmogelijkheden voor werknemers, vrijwilligers en stakeholders 44
4.5 Verband tussen de vergoeding van de hoogste bestuursorganen, senior
managers en uitvoerend personeel, en de performantie van de organisatie 40
4.6 Procedures binnen het hoogste bestuursorgaan om belangenconflicten
te vermijden 40
4.7 Proces om de kwalificaties en expertise van het hoogste bestuursorgaan
te bepalen 40
4.10 Proces om het hoogste bestuursorgaan te evalueren 40
4.14 Overzicht van relevante stakeholders 31, 40
4.15 Inventarisatie en selectie van relevante belanghebbenden 31

GRI-indicator Omschrijving Pagina
Milieu-indicatoren
PRESTATIE-INDICATOREN
EN1 Gebruikte materialen/gewicht of volume 45-47
EN3 Direct energieverbruik per energiebron 47
EN8 Totaal waterverbruik/bron 46
EN22 Totaalgewicht afval naar type en verwijderingsmethode 47
EN29 Significante milieugevolgen van producten en het vervoer van
personeelsleden 47
Economische Indicatoren
EC1 Directe economische waarde gegenereerd door de organisatie 49-67
EC4 Belangrijke financiële steun van overheden 55,70
Sociale indicatoren
LA1 Totaal aantal werknemers opgesplitst volgens type werk,
arbeidsovereenkomst en regio 41
LA2 Personeelsverloop per leeftijdsgroep, geslacht en regio 43
LA3 Voordelen voor voltijdse medewerkers die niet gelden voor tijdelijke
werknemers 42
LA4 Percentage werknemers dat valt onder collectieve arbeidsovereenkomsten 42
LA7 Ongevallencijfer, absenteïsme en verloren dagen 44
LA8 Opleiding, vorming en preventie bij werknemers en hun omgeving
omtrent ernstige ziektes 44
LA9 Gezondheids- en veiligheidsonderwerpen zijn in formele akkoorden
gegoten met de vakbonden 44
LA10 Aantal uren vorming dat medewerkers volgen/jaar en
per werknemerscategorie 43
LA11 Programma’s voor levenslang leren en hulp bij het organiseren van
loopbaaneindes 43
LA12 Percentage werknemers dat regelmatig adviezen rond carrièreplanning
ontvangt 43
LA13 Samenstelling van bestuursorganen en onderverdeling van werknemers
volgens diversiteitsindicatoren 39, 41
LA14 Verhouding tussen basissalarissen van mannen en vrouwen
per medewerkerscategorie 42
Publiek Beleid
SO5 Standpunten tov de overheid en deelname aan standpuntbepaling van
de overheid en lobbying 36-38
73

74
Vredeseilanden werkt mee aan onderstaande initiatieven rond transparantie en rekenschap:
De Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving waarborgt de morele kwaliteit van de
fondsenwerving en van doorzichtigheid van de rekeningen. Onderdeel van die code is het
recht op informatie. Dit houdt in dat schenkers, medewerkers en personeelsleden tenminste
jaarlijks op de hoogte gebracht worden van wat met de verworven fondsen gedaan werd. Dit
jaarverslag beantwoordt daaraan.
Een databank met objectieve informatie en de gecontroleerde cijfers van hulpverlenende
organisaties.
Ngo-openboek is een gegevensbank over en van de Belgische ngo’s. De site geeft weer hoe
de gelden uit giften en subsidies worden besteed.

76
COLOFON
Voor algemene vragen over dit jaarverslag kan je terecht bij:
Nele Claeys
Diensthoofd Communicatie
016/31 65 80
nele.claeys@vredeseilanden.be
Voor vragen in verband met het financieel verslag kan je terecht bij
Kris Goossenaerts
Diensthoofd Financiën
016/31 65 80
kris.goossenaerts@vredeseilanden.be
Vredeseilanden vzw
Blijde Inkomststraat 50
3000 Leuven
www.vredeseilanden.be
info@vredeseilanden.be
Vredeseilanden is lid van 11.11.11, de koepel
van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging.
Dit verslag behandelt het kalenderjaar 2009. Het vorige verslag handelde over het kalenderjaar 2008.
Verslagen worden jaarlijks gemaakt en gaan over het geheel van de activiteiten van Vredeseilanden
in België en de landen overzee zoals ze vermeld worden op de blz. 9-38 tenzij anders vermeld.
Dit verslag werd samengesteld door een werkgroep met vertegenwoordigers van de betrokken afdelingen
in opdracht van de directie.
Coverfoto’s: Jimmy Kets

Vredeseilanden vzw | Blijde Inkomststraat 50 | 3000 Leuven
Tel. 016-31 65 80 | info@vredeseilanden | www.vredeseilanden.be