juli 2010 - Rijksgebouwendienst

maar ook voor het vergadercentrum
annex kantoren Het Elicium bij de
RAI en de nieuwe vleugel van het
Stedelijk Museum. Van baksteen
architectuur waren de heren nooit zo
gecharmeerd maar nu zijn ze met
hun golvende metalen platen nog
meer richting gebouwmachines
opgeschoven dan richting gebouwen.
Al deze projecten zweven ook
nog eens boven de grond, alsof ze op
het punt staan als ruimteschepen op
te stijgen.
Daarbij is nuchterheid een troef van
Benthem Crouwel, zo blijkt uit de
‘soundbites’ die op verschillende
pagina’s zijn opgenomen. ‘Als je een
slimme, logische oplossing bedenkt,
dan rolt er al snel een mooi gebouw
uit.’ ‘Aan gebouwen dient de tijd
waarin ze gebouwd worden,
afleesbaar te zijn, zowel wat betreft
het leefpatroon van de mensen, als
de technische mogelijkheden.’
‘Inkijk? Dan hang je toch een gordijn
op.’ Form follows function is bij het
bureau nog steeds in goede handen.
Anders gezegd: ingewikkelde
ontwerpopgaven krijgen een bijna
simpele oplossing.
Dat verklaart waarom Benthem
Crouwel geliefde architecten zijn bij
de grote infrastructurele projecten in
Nederland, zoals de stations van de
Noord-Zuidlijn, de brug over het
Hollands Diep, verkeerstorens en
diverse parkeergarages. Als een
bureau ingenieurskunst bedrijft is
het Benthem Crouwel wel. Het
knappe is dat ze dat combineren met
evocatieve architectuur die terecht in
de prijzen valt, zoals de opbouw op
pakhuis Las Palmas in Rotterdam,
tegenwoordig in gebruik bij
ontwikkelaar OVG. Ook dat is weer
een vloeiend vormgegeven rechthoek
met ellipsvormige vensters die
losstaat van het ondergelegen
pakhuis. In feite zijn Benthem
Crouwel trouw gebleven aan de
architectuur uit hun beginperiode:
het eerste woonhuis van Jan
Benthem in Almere komt ook al los
van de grond. Onaardse architectuur
hebben ze dus eigenlijk van meet af
aan bedreven.
nasmaak
TeksT: MaRianne Schijf
FoTograFie: janine SchRijveR
Foto op achterkant SMAAK
Meer informatie over het kasteel:
www.kastelenhollandzeeland.nl
>>
gert brouwer met partner anneke dijkstra
beheerder van de ruïne van Brederode
‘Als je geen onderhoud pleegt, stort de boel in. Ik zorg samen met Anneke
sinds mei vorig jaar voor het dagelijkse onderhoud. We zijn gekozen uit
driehonderd koppels. Waarom? We hebben hart voor de ruïne en kennen de
verantwoordelijkheden. Eerder hebben we samen een opvangorganisatie
voor Nederlandse jongeren in Frankrijk geleid. Het is een van de mooiste
ruïnes van Nederland en we nodigen bezoekers uit om hun verbeeldingskracht
te gebruiken om het leven in een kasteel uit de Middeleeuwen tot
leven te brengen met rondleidingen en exposities.
Het gaat er bij de consolidatie om dat de ruïne blijft en dat er over
tweehonderd jaar nog steeds een ruïne is. In de jaren negentig is er ook
een consolidatie geweest, maar toen zijn er materialen gebruikt die
eigenlijk niet geschikt waren. Cement bijvoorbeeld, veel te hard voor de
broze stenen. Cement is uit den boze, zegt het projectteam nu. De
Rijksgebouwendienst heeft een team van deskundigen samengesteld dat
ook voor alle andere monumentale panden in Nederland een consolidatiemethodiek
gaat ontwikkelen. Dit is de pilot. Ze vergaderen bij ons, in de
beheerderswoning naast de toegangspoort van het kasteel.
Het behoud van een kwetsbare ruïne is specialistisch werk. Het team
bepaalt bijvoorbeeld aan welke eisen de bakstenen en de mortel moeten
voldoen en wat er moet gebeuren met de flora en fauna op het terrein. Er
groeit hier een hele zeldzame plant , de gele muurbloem. Die willen we ook
graag behouden. Alles draait om stenen en wat er tussenzit. Sommige
bakstenen nemen water op als een spons, sommige hebben honderden
jaren in een muur gezeten en hebben die eigenschap verloren omdat er mos
op groeit. Er komen nu nieuwe stenen om oude te vervangen; bovenop de
oude muren komt een laag “opofferstenen” ten behoud van de originele
laag. Nee, verder voegen we niks toe. Het kasteel van Brederode werd 730
jaar geleden gebouwd, maar het is de meeste tijd een ruïne geweest. Het
zou gek zijn als je hier weer een compleet kasteel zou neerzetten.
Er is een heel draaiboek gemaakt voor de consolidatie. Het onderzoek is
afgerond; de eerste bouwvergadering met de aannemer was op 9 juni. Ze
gaan dit jaar beginnen. Omdat er veel belastinggeld in wordt gestoken,
moet het publiek ook geïnformeerd worden. Er komt een website over de
voortgang en rondom de ruïne komen borden met afbeeldingen en
informatie over de werkzaamheden. De consolidatie duurt drie jaar, maar
de ruïne blijft open voor het publiek. We proberen ook tijdens het
herstelwerk bezoekers te trekken. De ruïne is een gewilde trouwlocatie en
er worden fotoshoots gehouden. Op zaterdag 5 juni zijn de opnamen
begonnen voor de “Snuf de hond”, een jeugdtelevisieserie.’
67