juli 2010 - Rijksgebouwendienst

More documents

Recommendations

Info

kunst architectuurbeleid 64 esther Tielemans treedt met haar panelen buiten de kaders De elementaire deeltjes van de schilderkunst Voor de gezamenlijke huisvesting van de FIOD en de Douane Rotterdam maakte Esther Tielemans een monumentaal, driedimensionaal werk. Een ruimtelijke constellatie van hoogglanzende, monochrome panelen waarin de schilderkunst centraal staat. Let u vooral op de zijkanten. andere smaken TeksT: XandRa de jOngh FoTograFie: Levien wiLLeMSe De Zijkant’, zo refereren werknemers in de wandelgangen inmiddels naar hun nieuwe werkplek. De bijnaam slaat niet op de architectuur van het hoekgebouw aan de Rotterdamse Laan op Zuid, waarin de FIOD en de Douane Rotterdam sinds vorige zomer gezamenlijk zijn gehuisvest. ‘De Zijkant’ verwijst naar het recent opgeleverde werk dat Esther Tielemans in het entreegebied en op de tweede tot en met de elfde verdieping maakte. Het is een over het gebouw verspreide constellatie van letterlijk ruimtelijke schilderijen. Composities van gestapelde, monochroom geschilderde panelen, waarvan het industrieel ogende, hoogglanzende oppervlak in sterk contrast staat met de onafgewerkte zijkanten vol doorgelopen verf en lak. Díe zijkanten, dáár draait het allemaal om. De werknemers in het gebouw vinden de druppels verf lelijk, het vloekt te veel met de ‘mooie’ voorkant van de houten panelen. De bijnaam ‘De Zijkant’ mag dan gekscherend bedoeld zijn, ironisch genoeg slaan de werknemers met de opmerking de schilderkunstige crux van het werk op zijn kop. Het werk van Tielemans (1976) in Rotterdam doet in eerste instantie weinig denken aan een schilderij. De puzzel van opeengestapelde en ineengeschoven panelen in verschillende vormen en kleuren doen met hun glimmende toplaag van epoxyhars objectmatig aan. Of
sculpturaal, architectonisch, zelfs grafisch. Toch is de schilderkunst het vertrekpunt van haar werk en in feite gaan de monochrome panelen in het gebouw over de schilderkunst zelf. De met verfdruppels ‘ontsierde’ zijkanten van het werk spelen in die zin een cruciale rol van betekenis. In het monumentale werk rafelt Tielemans als het ware de elementaire deeltjes van de schilderkunst uiteen en trekt ze het schilderij letterlijk buiten haar kader tot een driedimensionaal object. Zo verbeelden de opeengestapelde panelen in monochrome kleuren de lagen verf van een schilderij en doorbreken de in de ruimte geplaatste panelen de letterlijke platheid van het schilderspaneel. Tielemans lijkt het werk bovendien te doorspekken met de issues van de twintigste-eeuwse schilderkunst: diepte versus plat, figuratie versus abstractie, vorm versus kleur. Maar ze refereert niet alleen aan de felle strijd bínnen de schilderkunst, die in de vorige eeuw de stromingen steeds sneller deed opvolgen - en waarvan haar werk eigenlijk een visuele samenvatting is. Het sterk spiegelende oppervlak van met name de zwarte panelen kan ook als een verwijzing worden opgevat naar de onzichtbare positie van de schilderkunst in de recente kunstgeschiedenis. In de laatste decennia van de vorige eeuw raakte het medium ondergesneeuwd door nieuwe media als fotografie en videokunst en werd het einde van de schilderkunst verkondigd. Wie als kunstacademie in die tijd nog schilderde – laat staan figuratief – werd als een minkukel afgeserveerd. Zover kwam het voor Tielemans, die eind jaren negentig aan de academie als schilder afstudeerde, niet. De naweeën van de felle polemiek rondom de schilderkunst waren wellicht nog voelbaar, maar tevens was een kentering gaande. Het medium verrees de laatste tien jaar als een feniks uit haar as en Tielemans gold als jong schildertalent. Ze werd bekend met (installaties van) grote schilderijen van wonderlijke landschappen, won in 2002 de Koninklijke Prijs voor de Vrije Schilderkunst en in 2005 de Prix de Rome. Kenmerkend voor haar werk is het gebruik van felle kleuren, lakverven en epoxyhars. eXPLOSie De geschilderde landschappen werden in de loop der jaren steeds abstracter en sinds een jaar of twee zijn ze volledig vervangen door ruimtelijke installaties van monochrome panelen. Het schilderij - en de schilderkunst - treedt in het recente werk van Tielemans op allerlei manieren letterlijk buiten haar kaders. Het werk in Rotterdam is daar een goed voorbeeld van. Tielemans bewerkstelligde met een dynamische constellatie van panelen een uitgekiend ruimtelijk effect in het non-descripte interieur van het gebouw. De monochrome panelen zijn zowel op elkaar gestapeld als in elkaar geschoven. Naast het gebruik van zwart en wit variëren de kleuren van felrood, helblauw, kanariegeel en gifgroen tot zachtroze en babyblauw. Ook de vormen van de monochrome panelen schieten alle kanten uit: ongelijke vierkanten, rechthoeken en vijfhoeken en langwerpige, puntige driehoeken. In het entreegebied bestaat het werk uit één schilderij dat in twee delen uiteen is getrokken. Via de trap naar de glazen veiligheidspoort loop je onder het hoog opgehangen, onderste deel van het werk door (de veelbesproken zijkanten van de panelen zijn hier extra goed zichtbaar). In het verlengde daarvan hangt op de muur voorbij de poort het bovenste deel van het werk. Doordat Tielemans het schilderij als het ware heeft laten exploderen ontstaat in de krappe entree een dubbele ruimtelijke werking. Een werking die wordt versterkt door het spiegelende oppervlak waardoor de omgeving in het werk integreert. Overigens mag de landschapsschildering dan uit het werk van Tielemans zijn verdwenen, het landschap zelf is dat nog niet. Wie goed kijkt ontwaart in de bonte constellatie nog een subtiele landschapssetting met piekende bergen en een stralende zon. tRiOMf Ook het werk in de liftgangen op de tweede tot en met de elfde verdieping geeft een sterk ruimtelijke werking aan de kleine ruimtes. Op de kopse muur van de gang stuit men op elke verdieping op een nieuwe constellatie van monochrome panelen. De bijna vierkante muren zijn geschilderd in zwart of grijs, of een combinatie daarvan, en worden integraal onderdeel van de compositie. Het maakt de platheid van de voorstelling compleet. Het bonte geheel op de tweede verdieping lijkt nog regelrecht afkomstig uit de explosie op de begane grond. Maar hoe hoger de verdieping, hoe minimaler de compositie. Alsof het werk in de entree zich naar boven toe steeds ijler uitstrekt. In zekere zin laat Tielemans ons met de snelheid van de lift alle hoeken van de schilderkunst zien. Op de elfde verdieping stuit men enkel nog op een glimmend, rood vierkant dat zich opvallend manifesteert op de zwart geverfde muur. De schilderkunst triomfeert vanuit het zwarte gat van de kunstgeschiedenis. De schilderkunst leeft! Rest de kijker alleen nog de vraag of hij hier hoog in de lucht nu eigenlijk naar het begin of het eind van dit werk van Tielemans staart. 65
Page 1 and 2:
08 | Mauritshuis krijgt ‘dependan
Page 3 and 4:
Op de cover: Het Mauritshuis (foto
Page 5 and 6:
nieuws Nieuwbouw Openbaar Ministeri
Page 7 and 8:
cepezed ontwerpt oV-knooppunt Tilbu
Page 9 and 10:
maken die ook die veiligheid garand
Page 11 and 12:
naar het pand aan Plein 26. Het caf
Page 13 and 14: Nederlandse voetbalcoaches die over
Page 16 and 17: 16 monumenten landschap het onzicht
Page 18 and 19: landschap monumenten 18 Trompenburg
Page 20 and 21: 20 fotoreportage
Page 22 and 23: 22 fotoreportage
Page 24: 24 fotoreportage
Page 27 and 28: niet voor de ingang van een rondlei
Page 29 and 30: geïntegreerd aanbesteden zit in de
Page 31 and 32: aan te besteden en te werken met ee
Page 33 and 34: Directeur Nai ole Bouman wil met ve
Page 35 and 36: ‘Wat het zwaar maakt, is dat er v
Page 37 and 38: Lensvelt lieten de schapen producer
Page 39 and 40: wanden van mergelsteen. Bovenin, bi
Page 41 and 42: het Duitse Rijk. En tot ver in de t
Page 43 and 44: ij de renovatie van Rijnstraat 8 zo
Page 45 and 46: ondersteunend personeel te vinden.
Page 47 and 48: deel 2 Prachtig Compact NL toont ur
Page 49 and 50: H et geplande expositiegebouw komt
Page 51 and 52: acht. Daarmee is het elan en de rij
Page 53 and 54: een potlood op papier zette, voerde
Page 55 and 56: andere smaken Berger gooit zijn bee
Page 57 and 58: onherkenbaar in hun oorsprong te ma
Page 59 and 60: De uitgangspunten bij het organisat
Page 61 and 62: Omdat Den Haag graag Culturele Hoof
Page 63: uRgeRS Vanuit de gemeenteraad kwame
Page 67 and 68: maar ook voor het vergadercentrum a
show all

juli 2010 - Rijksgebouwendienst

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?