juli 2010 - Rijksgebouwendienst

More documents

Recommendations

Info

62 stedenbouw architectuur onderwerp nieuwbouw 01. Aedas Limited 02. Architectenstudio HH- Rapp+Rapp / Jean/Marc IBOS / Myrto VITART 03. Benthem Crouwel Architekten- Merkx+Girod architect 04. Capita Architecture 05. Cruz y Ortiz arquitectos 06. de architecten Cie.- KPMB Architects 07. Diller Scofidio+Renfro/ Solid Objectives/Idenburg L 08. Henning Larsen Architects A/S / Grontmij Nederland 09. Ian Simpson Architects/ Jonkman Klinkhamer archite 10. Jo Coenen & Co Architekten/ ARCADIS Nederland 11. Mecanoo architecten 12. Neuteling Riedijk Architecten/ Kirkegaard Associat 13. Office for Metropolitan Architecture (O.M.A.) Stedebouw/ ABT 14. RAU 15. Wiel Arets Architect& Associates 16. Zaha Hadid Architecs 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 te hield in verband met de plannen. De open ruimte tussen bibliotheek en stadhuis en Nederlands Danstheater, de Dr. Anton Philipszaal en het Mercure hotel is vooral leeg. Mensen lopen er snel overheen, het is geen plek om te blíjven. cOnSeRvatORiuM Nieuwbouw zou bovendien een andere al langer levende wens kunnen vervullen: het idee om het Koninklijk Conservatorium zichtbaarder bij de stad te betrekken. Nieuwbouw voor Danstheater en Anton Philipszaal zou uitgebreid kunnen worden met een onderwijsgebouw. Het conservatorium is nu gehuisvest in een weinig aanspre- kend gebouw aan de Utrechtsebaan. Door conservatoriumstudenten, musici van het Residentieorkest en dansers van het Nederlands Danstheater bijna bovenop elkaar te laten repeteren en uitvoeren, ontstaat, zo hoopt de gemeente, een stimulans om samen te gaan werken. Ook de ambitie van de gemeente Den Haag om in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa te worden speelt een belangrijke rol bij de wens voor grondige aanpak van het complex aan het Spuiplein. Andere instellingen, zoals de Koninklijke Schouwburg, het Nationale Toneel, Diligentia en poppodium het Paard zijn wel gehuisvest in gebouwen van hoge kwaliteit en de gewenste internationale allure, maar aan het Spui is dat volgens de raad nog onvoldoende het geval. De wens om Culturele Hoofdstad van Europa te worden is volgens de gemeente niet de enige reden om dit aan te willen pakken, die wens leefde daarvoor al, maar die ambitie werkt wel als katalysator. En die ambitie zet behoorlijke druk op de ketel: het is natuurlijk niet de bedoeling dat er in 2018 een bouwkrater ligt. Wie dan klaar wil zijn, moet de nieuwe zalen uiterlijk in 2017 in bedrijf hebben, zodat de kinderziektes er een jaar later uit zijn. Dat betekent dat de huidige gebouwen op z’n laatst in 2013 gesloopt zullen moeten worden. Doorpakken dus.
uRgeRS Vanuit de gemeenteraad kwamen in de beginfase drie nadrukkelijke eisen: burgerparticipatie was er één van. De bevolking moest bij het proces en de keuzes worden betrokken. Daarnaast moest jong architectonisch talent zo veel mogelijk een kans krijgen voor deze prestigieuze megaklus en last but not least: er moest daadwerkelijk wat te kiezen vallen, in de breedte. Hoe geef je die burgerparticipatie vorm, wie bepaalt wat? Gekozen werd voor een adviserende rol. Tentoonstellingen en enquêtes op verschillende momenten in de procedure waardoor de betrokken burger een stem kon laten horen. Vooraf werd de Haagse bevolking via een internetpeiling al geconsulteerd over de wensen die er leefden voor het plein en de bebouwing. De resultaten daarvan (termen als ‘huiskamer van de stad’, ‘vriendelijker’, ‘toegankelijker’) werden opgestuurd naar de geïnteresseerde architectenbureaus, zodat zij er rekening mee konden houden bij hun ontwerpvisie. De wens om jonge architecten een kans te geven op deze droomopdracht lag wat moeilijker: selecteren op leeftijd betekent discriminatie en is dus verboden. Het werd ten stadhuize ook als een risico gezien: het gaat om stichtingskosten van naar schatting bijna 250 miljoen euro. Om dat binnen het budget, op tijd en van kwalitatief hoog niveau voor elkaar te krijgen, was enige ervaring met vergelijkbare projecten gewenst. In overleg met de raadscommissie besloot de selectiecommissie om die wens te vertalen in ‘bureaus die aanstormend talent een kans geven’, want tegelijkertijd lag er –natuurlijk- de wens om een architect van naam en faam binnen te halen. Door combinaties te vormen zou jong talent toch voldoende kans maken om een substantiële bijdrage te kunnen leveren, is de gedachte. Door ook omzeteisen te betrekken in de voorwaarden hoopt Den Haag zich bovendien te verzekeren van een financieel solide bureau. De keuze om –nadat 54 bureaus hadden ingeschreven– maar liefst twintig bureaus te vragen een ontwerpvisie uit te werken heeft natuurlijk te maken met de vanuit de politiek geuite wens dat er ‘in de breedte’ daadwerkelijk iets te kiezen zou moeten zijn. Doorgaan met –bijvoorbeeld– vijf bureaus is gebruikelijker, want goedkoper en sneller. Van de 20 geselecteerden stuurden er overigens uiteindelijk zestien een maquette en ontwerpvisie in, die allemaal bijna twee maanden in het stadhuis werden tentoongesteld. OnevenRedige inzet De gemeente benadrukt de procedure te hebben ingericht in overleg met de BNA en het Steunpunt Architectuur Lokaal, toch kwam er vanuit die hoek ook nog wel kritiek op de gang van zaken, vooral op de hoeveelheid gedetailleerde beoordelingscriteria die een ‘onevenredige inzet’ zouden verlangen van de ontwerpers. De gemeente benadrukt dat Europees aanbesteden nu eenmaal verplichtingen met zich mee brengt en bijna onvermijdelijk leidt tot een juridisch vormgegeven procedure. Waarbij de risico’s wel afgedekt moeten zijn zonder de hoofdzaak –de beste kiezen– uit het oog te verliezen. Ook de breed samengestelde selectiecommissie moet ervoor zorgen dat er straks een groot draagvlak en een goede onderbouwing is voor de uiteindelijke keuze: voorzitter is vicepresident van de Raad van State Herman Tjeenk Willink, Rijksbouwmeester Liesbeth van der Pol is vicevoorzitter, de voorzitter van de Haagse welstandscommissie zit in de commissie, net zoals vertegenwoordigers van de deelnemende instellingen, de directeur Stedelijke Onderwijs en Vastgoed en het hoofd stedenbouw van de gemeente Den Haag en bijvoorbeeld ook een vertegenwoordiger van de ondernemersvereniging binnenstad. Dat betekent een bundeling van kennis, verschillende visies uit uiteenlopende hoeken en daarmee een keuze waarbij met veel relevante zaken rekening is gehouden. Tot half juni was er een tentoonstel- ling van de zestien ingestuurde maquettes te zien in het atrium van het Haagse stadhuis. Met ontwerpen van gerenommeerde internationale bureaus als Zaha Hadid en Cruz y Ortiz, en veel bekende Nederlandse namen: Mecanoo, Benthem Crouwel, OMA, Neutelings Riedijk, Wiel Arets, Jo Coenen. Via een uitgebreide enquête konden burgers ook in dit stadium hun stem weer laten horen. Dat betrof geen simpele poll, maar een lijst met gedetailleerde vragen op duidelijk omschreven aspecten van de ontwerpen, zodat burgers inhoudelijk konden aangeven wat ze van elk van de 16 ontwerpvisies vonden. De resultaten daarvan gingen naar de selectiecommissie, zodat die een goed beeld heeft van de voorkeuren van de bevolking. Erg veel mensen deden daar trouwens niet aan mee: je moest wel tot het type ‘zeer geinteresseerde doorzetter’ behoren om de digitale lijst met 16 keer 14 vragen tot het einde toe in te vullen. Uit de statistieken blijkt dat veel mensen voortijdig zijn afgehaakt: uiteindelijk zijn er 180 enquêtes volledig ingevuld. Het verwerken van die gegevens kost veel tijd, maar geeft de commissie wel handvatten om de opinie van de Haagse burgerij te betrekken in de uiteindelijke selectie van drie. De keuze voor het zo gedetailleerd opzetten van de beoordelingscriteria komt voort uit de juridische procedures die de laatste jaren nogal eens volgen op aanbestedingen: architecten stappen naar de rechter als ze vinden dat hen onrecht is aangedaan tijdens een procedure. Vandaar dat de gemeente Den Haag van tevoren haar licht opstak bij Rotterdam, Delft en Utrecht, waar de afgelopen jaren juridische gevechten volgden op Europese aanbestedingsprocedures voor respectievelijk een stadskantoor, station en bibliotheek. Die fouten konden in elk geval worden vermeden. Dit is een lang durige procedure, met meer risico’s, want wie 13 architecten af laat vallen loopt statistisch gezien natuurlijk meer risico op een juridische procedure dan wie er maar drie de deur wijst. De motivering moet steeds heel zorgvuldig worden opgesteld en er gaat ruim vier keer zoveel tijd in zitten. Door de fasering –van 54 naar 16 naar 3 naar 1– is er ook meermalen sprake van een Alcatel-termijn waarin afgewezen architecten bezwaar kunnen maken. Het kost allemaal tijd, maar totnogtoe verloopt de procedure zonder juridisch gehakketak, en dat is de gemeente natuurlijk veel waard. Raad De keuze voor een zo uitgebreid scala aan beoordelingscriteria lijkt bedoeld om om de keuze voor een architect of een ontwerp zoveel mogelijk te objectiveren, maar dit type overheidsopdracht leent zich daar vanzelfsprekend maar matig voor. Architectuur is geen wetenschap, zowel bij selectiecommissie als bij het publiek gaat het voor een groot deel om subjectieve beleving: wat is prettig, wat voelt goed, wat vind je mooi. De tijdwinst komt wellicht nu: de drie uitverkoren bureaus maken straks allemaal een structuurontwerp waardoor er na afronding van de aanbestedingsfase al een vrij gedetailleerd schetsontwerp zal liggen. Maar of het plan echt doorgang vindt, is aan de raad. Die is inmiddels heftig van samenstelling veranderd en beslist eind <strong>2010</strong> of er ook echt gesloopt en nieuw gebouwd gaat worden. De échte betrokkenheid van de burger zal waarschijnlijk pas loskomen als er een definitief ontwerp ligt. Als het Cultuurforum daarin slaagt, dan zal er –op kleinere schaal natuurlijk– aan het Spui een Haagse equivalent van Covent Garden in Londen ontstaan. Een plek waar altijd reuring is. Waar mensen op terrasjes hangen, waar spontaan muziek wordt gemaakt en altijd wel iets gebeurt. Een plek waar mensen naar toe willen. 63 63
Page 1 and 2:
08 | Mauritshuis krijgt ‘dependan
Page 3 and 4:
Op de cover: Het Mauritshuis (foto
Page 5 and 6:
nieuws Nieuwbouw Openbaar Ministeri
Page 7 and 8:
cepezed ontwerpt oV-knooppunt Tilbu
Page 9 and 10:
maken die ook die veiligheid garand
Page 11 and 12: naar het pand aan Plein 26. Het caf
Page 13 and 14: Nederlandse voetbalcoaches die over
Page 16 and 17: 16 monumenten landschap het onzicht
Page 18 and 19: landschap monumenten 18 Trompenburg
Page 20 and 21: 20 fotoreportage
Page 22 and 23: 22 fotoreportage
Page 24: 24 fotoreportage
Page 27 and 28: niet voor de ingang van een rondlei
Page 29 and 30: geïntegreerd aanbesteden zit in de
Page 31 and 32: aan te besteden en te werken met ee
Page 33 and 34: Directeur Nai ole Bouman wil met ve
Page 35 and 36: ‘Wat het zwaar maakt, is dat er v
Page 37 and 38: Lensvelt lieten de schapen producer
Page 39 and 40: wanden van mergelsteen. Bovenin, bi
Page 41 and 42: het Duitse Rijk. En tot ver in de t
Page 43 and 44: ij de renovatie van Rijnstraat 8 zo
Page 45 and 46: ondersteunend personeel te vinden.
Page 47 and 48: deel 2 Prachtig Compact NL toont ur
Page 49 and 50: H et geplande expositiegebouw komt
Page 51 and 52: acht. Daarmee is het elan en de rij
Page 53 and 54: een potlood op papier zette, voerde
Page 55 and 56: andere smaken Berger gooit zijn bee
Page 57 and 58: onherkenbaar in hun oorsprong te ma
Page 59 and 60: De uitgangspunten bij het organisat
Page 61: Omdat Den Haag graag Culturele Hoof
Page 65 and 66: sculpturaal, architectonisch, zelfs
Page 67 and 68: maar ook voor het vergadercentrum a
show all

juli 2010 - Rijksgebouwendienst

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?