juli 2010 - Rijksgebouwendienst

andere
smaken
Berger gooit
zijn beelden
uit het raam
TeksT: XandRa de jOngh
FoTograFie: RObeRt OeRLeManS (P.55)
en eRik en PetRa heSMeRg
Het fragment als fenomeen
Beeldhouwer Caspar Berger maakte voor de Belastingdienst Utrecht een
installatie die zijn kracht ontleent aan mutilatie. Bronzen fragmenten die,
als onderdeel van een groter imaginair geheel, de fantasie prikkelen over
hun oorsprong en tegelijkertijd als individuele objecten op zichzelf staan.
In de negentiende eeuw besluit de
zevende graaf van Elgin zijn landhuis
in Engeland in de stijl van de
Oudheid te decoreren. In Athene
koopt hij een stuk of wat Turkse
ambtenaren om en krijgt toestemming
om friezen te verwijderen van
het Parthenon, de tempel op de
Akropolis. Helemaal voorspoedig
loopt het karwei niet. Bij het naar
beneden takelen valt een van de
grote friezen in honderden stukken
uiteen en het eerste schip met
beelden op weg naar Engeland
vergaat voor de Griekse kust. Wat
wel overblijft moet de graaf jaren
later in geldnood verkopen aan de
Britse staat. Vandaag de dag staan
de marmeren brokstukken opgesteld
in het British Museum in Londen.
Grillige fragmenten die op hun
sokkels tot autonome sculpturen zijn
verheven. Voor het publiek blijkt de
kracht van wat over is groter dan wat
verloren is gegaan.
Die kracht van het fragment – het
fragment als fenomeen – is precies
datgene wat de beeldhouwer Caspar
Berger al jaren fascineert aan de
Elgin Marbles. Het diende als uit
gangspunt voor zijn werk voor de
Belastingdienst Utrecht. De context
is passend. Ook het concept van
belastingen is in zekere zin gebaseerd
op het fragment – de individuele
bijdrage – dat onderdeel uitmaakt
van een groter geheel. Berger (1965)
maakte een installatie van bronzen
kunst
55