juli 2010 - Rijksgebouwendienst

monumenten musea
48
Morbide optocht in opgeknapt
verzameldepot
het
onzichtbare
TeksT: SandeR gRiP
FoTograFie: SiMOne van eS
Leidse musea
delen magazijn
in bijzonder
monument
p. 48: Flesjes en potjes in het Leids depot
p. 49: Skeletten van herten, gazellen,
antilopen en gnoes in het atrium van het
depot
Het monumentale depot van het Museum van
Natuurlijke Historie in de Raamsteeg in Leiden
stond al geruime tijd grotendeels leeg. Tot drie
Leidse musea de handen ineen sloegen met de
Rijksgebouwendienst. Naturalis, Boerhaave en
het Rijksmuseum van Oudheden stallen hun
collecties in het magazijn. Zij vormen zo de beste
gebruikers die het gebouw zich wensen kan;
organisaties die het complex gebruiken voor het
doel waarvoor het ooit gebouwd is.
Het depot in de Raamsteeg is in twee
fasen gebouwd naar ontwerp van de
Rijksbouwmeester Jacobus van
Lokhorst. In de eerste fase in 1901
verrijzen een klein kantoor, een
depot voor organismen op sterk
water – het natte magazijn – en een
kleiner droog magazijn voor
opgezette dieren. Het gebouw
karakteriseert zich als een typische
Van Lokhorst door de rode baksteen
afgezet met gele glazuurstenen.
In 1909 volgt de tweede fase waarin
het kantoor wordt uitgebreid. Boven
een statige entree, te groot voor de
smalle Raamsteeg waardoor het een
weggemoffelde, verloren indruk
maakt, liggen een bibliotheek en
collegezaal. Achter dit geweldige
pand verrijst een uitbreiding van het
droge magazijn. Het is een aaneenschakeling
van lange gangen met
mintgroene stalen deuren en open
vides. De vloeren zijn gemaakt van
gietijzeren roosters met een
duizelingwekkende verhouding van
vijftig procent spijlen en vijftig
procent doorkijk.
Dat het depot op deze plek staat,
komt door een ontploffing op een
kruitschip op 12 januari 1807. Het
gapende gat dat deze ramp in het
stadshart slaat, moet gedicht
worden met een nieuw onderkomen
voor het Museum van Natuurlijke
Historie. Dat museum zit tot dan toe
in het Hof van Zessen, een gebouw
in abominabele toestand waardoor
de collectie dreigt te vergaan.
Voortvarend wordt aan één kant van
het kaalgeslagen terrein alvast het
depot neergezet; het museum heeft
immers een dringende behoefte aan
betere opslag van de collectie. De
grond die overblijft, wordt tijdelijk
ingericht als park maar is uiteindelijk
bestemd voor het te bouwen
museum.