juli 2010 - Rijksgebouwendienst

stedenbouw monumenten architectuur architectuurbeleid
kunst
4
TeksT: jaaP huiSMan
FoTograFie: Levien wiLLeMSe
van de
redactie
Mentaliteit in crisistijd
Laten we het maar niet over de
kabinetsformatie hebben. Die zal
gezien de verkiezingsuitslag bij de
verschijning van deze editie van
SMAAK nog niet zijn afgerond.
Laten we daarom uitwijken naar de
Wereldtentoonstelling in Shanghai,
die begin mei is begonnen en tot
dusver al 14 miljoen bezoekers heeft
getrokken. Niet zo moeilijk als de
bevolking van Shanghai (een slordige
30 miljoen) een gratis toegangskaartje
heeft gekregen. Het Nederlands
paviljoen dat tot stand is
gekomen dankzij bemoeienis van de
Rijksbouwmeester, fungeerde eind
mei een week lang als podium voor
debatten over duurzame stedenbouw
en de cradle-2-cradle-filosofie.
Ideoloog daarvan Michael Braungart
gaf er weer een paar oneliners ten
beste, en rijksadviseur Ton Venhoeven
(infrastructuur) legde uit
waarom compacte stedenbouw het
antwoord is op Better City Better
Life, het motto van deze expo.
Verdichting dringt immers de
mobiliteit terug, wat de grootste
bedreiging vormt van de leefkwaliteit
in de steden. Lijnen moeten kort
zijn in de stad van de toekomst.
Elders op het gigantische terrein
houdt Rotterdam een presentatie.
Onze mainport bevindt zich in een
hal tegenover Sao Paolo en mist dus
een eigen ‘huis’ zoals Hamburg,
Madrid, Londen, Grenoble, Straats-
burg en Ningbo dat wel hebben. Het
is interessant om de paviljoens met
elkaar te vergelijken, waarbij
aangetekend moet worden dat er
voor het nationale paviljoen veel
meer geld beschikbaar was (dankzij
sponsorende instanties waaronder
de Rijksoverheid). Zo open en
toegankelijk als het ontwerp van
Körmeling was, zo gesloten is de
Rotterdamse presentatie. Er is enige
uitleg bij nodig om zelfs Nederlanders
te laten begrijpen dat de stand
is opgebouwd uit een dijk met een
lager gelegen gedeelte dat van tijd
tot tijd vol stroomt met water – toen
ik er was, haperde de installatie, dus
geen water (en dus geen verbeelding).
Zou Rotterdam de effecten
van de opwarming van de aarde aan
de orde willen stellen? Kan.
Natuurlijk profiteert het Nederlandse
paviljoen van een onafhankelijk
team van ontwerpers en de
Rijksbouwmeester die inhoud en
programma hebben ‘aangestuurd’.
Daardoor is voorkomen dat er een
obligaat toeristisch plaatje wordt
voorgeschoteld, de makke van veel
andere landenpaviljoens. Andere
landen in Shanghai hebben terecht
deze creatieve aanpak geprezen.
Maar jammer is het wel, dat
Rotterdam zich zoals dat heet
suboptimaal presenteert, nota bene
een zusterstad van Shanghai. Het
had een prachtige aanvulling kunnen
zijn op de nationale presentatie –
bovendien heeft Rotterdam ook wat
te melden, zoals de aanleg van de
Tweede Maasvlakte.
Zegt dat wat over het Nederlandse
politieke klimaat? Misschien wel. Na
het referendum tegen de Europese
grondwet is wel beweerd dat
Nederland zijn vizier steeds meer op
het binnenland richt dan op het
buitenland, en na de laatste
verkiezingen kwam die opmerking
terug. ‘Europa’, ‘globalisering’ waren
geen issues.
Het is prettig om te merken dat van
die ‘in zichzelf gekeerdheid’in het
Nederlands paviljoen niets blijkt: dat
straalt vrolijkheid en optimisme uit,
een mentaliteit die in een crisistijd
welkom is. Dat wordt internationaal
beslist opgepakt.