juli 2010 - Rijksgebouwendienst

‘Wat het zwaar maakt, is dat er veel
speelt op het gebied van de
architectuur, een tanende belangstelling
en de crisis die de discipline
tot slachtoffer maakt. Je kunt nu al
bedenken dat de bezuinigingen in de
publieke sector ernstige consequenties
heeft voor de investeringen op
dat terrein, en dan heb ik het nog
niet over de positie van de architectuur
in bouwproces maar ook over
onderwerpen als vergrijzing,
digitalisering, internationalisering.
Als je nu bedenkt dat Vesteda zich
wendt tot het Europese Hof in
Straatsburg om te reclameren tegen
overheidssteun aan corporaties in
Nederland. Er staat dus een
Nederlandse partij tegenover een
andere partij, die probeert het
Europees recht te gebruiken om
concurrentie te versterken in eigen
land. Dan zie je wat het betekent dat
een van de Nederlandse pijlers,
namelijk investeren in goede
woningbouw, een belangrijke
traditie, door Europese regelgeving
onder druk staat.’
keuzeS
Als je dat hele terrein bekijkt, vraagt dat
van jou keuzes te maken.
‘Dat kan op twee manieren, door te
zeggen wat je niet gaat doen, een
negatieve keuze die gericht is op wat
er over blijft. Ik denk dat het beter is
een keus te maken wat er moet
gebeuren. Dat is ten eerste een
inhoudelijke agenda, bijvoorbeeld
innovatie en creativiteit in de
architectuur. Verder de vraag wat
nou een goed museum is. Hoe
presenteer je het naar het publiek,
hoe presenteer je ook de architectuur?
Mooi voorbeeld is de mobiele
toepassing die net is gelanceerd. Die
kan je downloaden op je smartphone
zodat je in heel Nederland
museuminformatie krijgen, u
aangeboden door het NAI, waardoor
het museum als het ware buiten zijn
muren treedt. Tenslotte is een
belangrijke waarde dat het publiek
hier veel kan beleven.’
Er is wel gezegd dat het NAI elitair is en
alleen programmeert voor een vast
publiek.
‘Ja, er wordt gezegd dat het
architectuurwereldje zich steeds
meer isoleert en dat er weinig
aandacht is voor mainstream. Ik ben
ervan overtuigd dat het niet zo is,
tenzij je gaat turven welke architect
hier al dan niet voldoende aan bod is
gekomen. Maar zo ga ik niet te werk
om de kwaliteit te bereiken.’
‘Wat mij het meeste stoort is dat er
met clichés wordt gestrooid en dat
ons een voorkeur voor modernisme
wordt verweten. Wat is dat dan voor
modernistische architectuur? Zijn we
hier dan bezig Van Tijen nog te
verdedigen? Ik denk dat we sterk
genoeg staan door feiten aan te
dragen die dat logenstraffen. Feit is
wel dat het instituut op bezoekers
leunt die sowieso al een liefde voor
architectuur hebben. Die komen een
paar keer per jaar en de rest komt
nooit. Dat gaan we veranderen. We
hoeven niet alles in dit instituut te
bestemmen voor diegenen die toch
al alles opzij zetten voor architectuur,
er moeten hier ook mensen komen
die daar niet meteen aan denken, die
zich bezighouden met mooie tuinen,
het interieur of zich inzetten voor
buurt en straat, meebeslissen over
de toekomst van hun stad. Het is
toch bizar dat al diegenen die
betrokken zijn bij de kwaliteit van de
ruimte hier nooit zouden komen.’
Meer aandacht voor de maatschappelijke
betekenis, dus.
‘ Ja, het feest der herkenning, het
ons kent ons in de architectuur en in
dat wereldje, dat is gevaarlijk. Dat
geeft een te smalle basis. Dat past
ook niet bij de wens om je maatschappelijk
te verankeren. Je treft
me nu aan na drie jaar waarin ik qua
lezingen debatten en programmering
heb laten zien dat het onderwerp
is verbreed. Wat ik nog niet heb
kunnen bewijzen dat ik als cultuurinstelling
ook een magneet kan zijn
voor een hele nieuwe groep.’
Is er nog een verborgen kant aan het NAI
die ik niet ken.
‘Ik vraag me af of mensen doorhebben
dat het NAI internationaal een
belangrijke speler is, en voor het
Nederlandse bedrijfsleven een
prominente rol speelt in het
zichtbaar maken van wat we kunnen.
Laatst nog ontvingen we een groep
Chinese projectontwikkelaars. Dat is
goud waard. Die nemen we dan mee
naar sociale woningbouw van
toparchitecten. De vergelijkbare
instituten die bestaan, kijken met
bewondering naar het NAI, omdat
we niet alleen presenteren maar ook
een fantastisch archief hebben. Die
internationale betekenis dreigt wel
eens onderbelicht te raken. Dat je
met een relatief klein bedrag waarde
creëert voor de Nederlandse
bouwindustrie, dat mag best
bekender worden.’
betekenis van de discipline op
35