Nieuwsbrief dec 2011 - Technasium

1
N I E U W S B R I E F
[Nieuwsbrief Technasium]
Alstublieft,
de eerste nieuwsbrief van de Stichting
Technasium in het schooljaar 2011-2012.
Er is al weer een jaar verstreken sinds de
laatste nieuwsbrief van de Stichting
Technasium verscheen. De nieuwsbrief is
bedoeld om nieuws van de scholen en uit de
netwerken met elkaar te delen. De nieuwsbrief
wordt verspreid onder de scholen, maar ook
onder het hoger onderwijs, bestuur en andere
relevante externe partners. In totaal gaat de
nieuwsbrief naar zo’n 1000 mailadressen.
Het is de bedoeling om
vier maal per jaar een
nieuwsbrief uit te geven.
Scholen of netwerken die
een bijdrage in de
nieuwsbrief geplaatst
willen hebben, kunnen dat
mailen naar Gerrit
Visscher, netwerkcoach,
en met ingang van deze
editie redacteur van de
nieuwsbrief.
Mail: g.visscher@technasium.nl
[In dit nummer]
Minister in Ede
Vijf vragen aan… Pieter
Meulendijks
Predicaat voor Rivierenland
JFC nieuw technasium
Samenwerking Hoger Onderwijs
Merewade wint prijs
Opening werkplaats SG Lelystad
Nieuwe netwerkcoach
Nieuwe bestuursleden
Column
De Top Award in het Friesch
Dagblad
[Minister in Ede]
Minister Van Bijsterveld bracht onlangs
een bezoek aan Het Streek in Ede.
De minister woonde een presentatie bij van
leerlingen van 5 vwo en kreeg een rondleiding
in de nieuwe technasiumwerkplaats. Vanwege
een enkelbreuk werd ze voortgeduwd in een
rolstoel, maar ook vanuit deze lage positie
heeft ze zich een goed beeld kunnen vormen
van het technasiumonderwijs. Ondanks haar
handicap was de minister vrolijk,
belangstellend en heel enthousiast over de ma
nier van werken bij O&O.
Minister Van Bijsterveld in de
rolstoel
[Vijf vragen aan… Pieter
Meulendijks]
Pieter Meulendijks, directielid van het
Candea College in Duiven, gaat eind
december met pensioen.
Hij is voorzitter van het netwerk Midden
Nederland, dat inmiddels vijf jaar bestaat. Hoe
kijkt hij terug op deze vijf jaar?
Vijf vragen aan Pieter.
N I E U W S B R I E F
Nieuwsbrief Technasium december 2011

2
N I E U W S B R I E F
Heeft het technasium het Candea College
gegeven wat je ervan had verwacht?
“Absoluut. Het Candea had al een sterk
bètaprofiel, en het technasiumconcept past
daar uitstekend bij. Met name de levensechte
opdrachten en het contact met de
maatschappij geven de leerlingen een extra
motivatie.”
Zet het technasium aan tot excelleren?
“Ook weer: absoluut! De leerlingen
beschouwen het werk niet als een verplicht
nummer, maar echt iets van henzelf. Ze zijn er
trots op. Dat blijkt wel uit de presentaties voor
ouders of opdrachtgevers.”
Pieter Meulendijks
Wat was het topmoment in deze vijf jaar?
“De presentatie van leerlingen uit klas 2 ter
gelegenheid van de uitreiking van de ONRIwimpel.
Ze hadden een geweldig advies over
het opzetten van een biogasinstallatie voor
boeren: alleen als er samengewerkt wordt, kan
zo’n vergasser rendabel zijn. Hoewel het niet in
de opdracht stond, hadden ze hulp gezocht bij
een natuurkundeleraar en een economieleraar
uit de bovenbouw.”
Is een technasiumleerling beter voorbereid op
een vervolgstudie dan de andere leerlingen?
“Ik denk dat zeker. Mijn zoon bijvoorbeeld was
heel goed in scheikunde. Dus ging hij
scheikundige technologie studeren, maar het
was wel duidelijk dat hij geen onderzoeker in
een laboratoriumjas was. Hij moet
communiceren, samenwerken en mensen om
zich heen hebben. Ik denk dat hij met een
technasiumopleiding een beter beeld van
zichzelf en de bèta-beroepenwereld gehad
had.”
Heb je nog een tip voor de Stichting
Technasium?
“Scholen die langer bezig zijn hebben de
behoefte aan meer zelfstandigheid. Ze willen
hun eigen weg kiezen. Dat is logisch, maar dat
houdt ook het gevaar van verwatering van de
formule in. De uitdaging voor de stichting is om
daar een goede balans in te vinden.”
[Predicaat voor
Rivierenland]
Het uitgestrekte netwerk Rivierenland is
dit schooljaar officieel van start gegaan.
Na het succesvol doorlopen van het
voorbereidingsjaar voor aspirant-technasia
mochten de scholen die zijn verenigd in het
Technasium Netwerk Rivierenland ieder het
predicaat Technasium in ontvangst nemen. Om
dit heugelijke feit te vieren was er op 30
september een feestelijke bijeenkomst bij
netwerkpartner Rijkswaterstaat in Utrecht.
N I E U W S B R I E F
Nieuwsbrief Technasium december 2011

3
N I E U W S B R I E F
Het Netwerk Rivierenland bestaat uit de
volgende scholen:
Cals College, Nieuwegein
Johannes Fontanus College,
Barneveld
Merewade College, Gorinchem
Cambium College, Zaltbommel
Niftarlake College, Maarssen
RSG Lingecollege, Tiel
[JFC nieuw technasium]
Het Johannes Fontanus College mag zich
vanaf nu officieel technasium noemen en
het technasium vanaf de brugklas gaan
invoeren in de school.
De komende jaren zal het vak Onderzoek en
Ontwerpen (O&O) in steeds meer leerjaren op
havo en vwo gegeven gaan worden. Drie
docenten kregen tijdens deze bijeenkomst hun
certificaat voor begeleider O&O uitgereikt.
Twee weken na de predicaatuitreiking werd de
nieuwe technasiumwerkplaats van het JFC
officieel geopend.
Dhr. H. Mulder, lid van het college van bestuur,
verrichtte samen met leerlingen uit de pilot
technasium 2 klas de openingshandeling.
Kerwin van Twillert, O&O-docent en technator,
is enthousiast over de nieuwe werkplaats.
“Het is als docent O&O heerlijk om in deze
ruimte te werken; je hebt een veelzijdige
ruimte waarin je de leerling met verschillende
bezigheden kunt begeleiden. We begeleiden
het technisch tekenen, bewerken van
materialen, presentaties opzetten enz. en dat
allemaal overzichtelijk in één ruimte. De
leerlingen hebben de beschikking over 2
denktanks met daarin whiteboards waarop ze
kunnen brainstormen, er zijn Apple Imacs voor
het bewerken van audio en video, in de
werkplaats heeft de leerling de beschikking
over een grote verscheidenheid aan
gereedschappen en de leerlingen hebben de
beschikking over een 65 inch touchscreen
waarop zij o.a. presentaties kunnen oefenen.
De leerling kan in deze ruimte kennis maken
met de werk- en zienswijze van een
multidisciplinair team. “
Werkplaats Johannes Fontanus
College
[Samenwerking met hoger
onderwijs]
Diverse technasiumnetwerken hebben het
afgelopen jaar een
samenwerkingsovereenkomst afgesloten
met het hoger onderwijs.
Samenwerking met Universiteiten en HBOinstellingen
is van groot belang voor de
technasiumscholen, vooral als het gaat om het
begeleiden van keuzeprojecten in de
bovenbouw en de meesterproef.
Hieronder een overzicht van de afgesloten
convenanten.
Saxion Hogescholen, UT
en Netwerk Overijssel
Op 29 november 2010
sloot het
technasiumnetwerk Overijssel een convenant
met Saxion Hogescholen. Daarnaast heeft dit
netwerk sinds deze zomer een
samenwerkingsovereenkomst afgesloten met
de Universiteit van Twente voor het begeleiden
van de meesterproef.
N I E U W S B R I E F
Nieuwsbrief Technasium december 2011

4
N I E U W S B R I E F
Wim Boomkamp, bestuursvoorzitter
van Saxion Hogescholen en Arjan
Hakkert, voorzitter van netwerk
Overijssel, ondertekenen het
convenant.
Stenden Hogeschool en de Noordelijke
Netwerken
Met het zetten van de handtekeningen namens
Stenden Hogeschool, de Noordelijke Technasia
en de Drentse Technasia is het convenant
tussen Stenden Emmen en de vijf Drentse
Technasia sinds 23 juni 2011
een feit. Patrick Bemelmans,
Head of School of Media &
Entertainment Management &
Technology, plaatste zijn
signatuur namens Stenden.
Netwerkcoach Geke Hooge en voorzitter Ben
Karstenberg ondertekenden namens
respectievelijk de Noordelijke Technasia en de
Drentse Technasia.
NHL en de Noordelijke Netwerken
Op 23 november tekende de
Noordelijke Hogeschool
Leeuwarden een convenant
voor duurzame
samenwerking met de
technasiumnetwerken in de noordelijke
provincies. Al de volgende dag werd de
samenwerking concreet, want 24 november
organiseren de NHL voor 200 tweedeklas
technasium-leerlingen de kick-off van de
Technasium TOP Award 2012 over domotica.
Verderop in dit nummer een bijdrage hierover.
3TU en de Stichting Technasium
In de periode februari-juni 2012 organiseert de
Stichting Technasium in samenwerking met de
drie technische universiteiten voor de tweede
keer de “pilot aantekening O&O”. Het gaat hier
om een keuzevak van 140 uur dat studenten
van bètatechnische lerarenopleidingen de kans
biedt om de technasium aantekening O&O te
behalen, al tijdens hun opleiding.
De cursus bestaat uit de volgende onderdelen:
1. workshopdagen in Utrecht, de inhoud
komt overeen met de verplichte
technasiumcertificaatscholing,
2. studenten moeten een vraag van een
bedrijf omzetten in een O&O-project,
3. studenten lopen een korte stage in een
technasiumschool in de eigen regio,
4. enkele instituutsbijeenkomsten om
stage-ervaringen uit te wisselen ed.
N I E U W S B R I E F
Nieuwsbrief Technasium december 2011

5
N I E U W S B R I E F
Studenten van de technische
universiteiten tijdens een cursus
O&O.
De pilot wordt bekostigd uit ECENT-gelden en
gecoördineerd door Marieke Rinket
(Technasium/UT) i.s.m. Elise Quant (TUE).
[Merewade College wint
prijs]
Het Merewade College uit Gorinchem heeft
met een technasiumopdracht de ESoE
onderwijsprijs 2011 gewonnen.
De Eindhoven School of Education looft elk jaar
een prijs uit voor de beste bèta-opdracht voor
het voortgezet onderwijs.
De onderwijsprijs is gekoppeld aan het vak
Bètadidactiek. Bij dat vak ontwerpen studenten
onderwijsmateriaal in opdracht van scholen.
Onderwijsontwerpen die het afgelopen jaar
(2010-2011) worden beoordeeld met een cijfer
van 8 of hoger komen in aanmerking voor
nominatie. Deze nominaties zijn voorgelegd
aan een jury, bestaande uit een ervaren docent
uit het VO (Lyda Benthem), een docent van de
TU/e (Henry van Bergen) en de directeur
onderwijs van de ESoE (Ruurd Taconis).
Op basis van 10 criteria (kwaliteit,
originaliteit..) kwam het onderwijsontwerp van
Menno de Wilde, Claudia Jansen en Hans
Boosman als duidelijke winnaar uit de bus.
Hun onderwijsontwerp is getiteld ‘Veilig
onderhoud aan windmolens op zee’ en is
gemaakt in samenwerking met Damen
Shipyards. Het is een project voor het vak
Onderzoek en Ontwerpen.
Menno de Wilde (links) neemt de
ESoE-onderwijsprijs in ontvangst
van Ruurd Taconis.
[Opening werkplaats SG
Lelystad]
Op 8 november opende de
Scholengemeenschap Lelystad feestelijk
de deuren van haar gloednieuwe
Technasiumwerkplaats.
De opening vond plaats onder grote
belangstelling van technasiumopdrachtgevers,
gemeente, collega-netwerkscholen en
betrokken aannemers en installateurs.
Vlak voor de zomer van 2010 verkreeg de
Scholengemeenschap het predicaat
‘Technasium’. Na de zomer werd direct het
traject ingezet om de technasiumwerkplaats te
realiseren. De lokalen in het voor de werkplaats
bestemde deel moesten elders in de school een
plaats krijgen. Geen eenvoudige klus binnen
N I E U W S B R I E F
Nieuwsbrief Technasium december 2011

6
N I E U W S B R I E F
een school die in leerlingenaantallen sterk
groeit.
Met diverse afdelingen en vakgroepen werd
intensief overlegd en onder leiding van de
facilitair manager Henk Bergsma kwam daar
een bevredigend plan uit voort. Hidde
Benedictus van ICS Adviseurs werd betrokken
bij het proces en heeft meegedacht over de
inrichting en positionering van de werkplaats
binnen de school.
In mei 2011 werd gestart met de verbouwing.
In september moest alles voltooid zijn: twee
technieklokalen en een kooklokaal werden
ontmanteld en gesloopt en in de vrijgekomen
ruimte werden een technasiumwerkplaats van
280 M2 en een nieuw muzieklokaal
gerealiseerd.
De frisse uitstraling van de
werkplaats van de SGL
Voor de uiteindelijke vormgeving van de
inrichting werd Christiaan Houtsma van Plan 74
bij het project betrokken. Hij realiseerde een
zeer aansprekende uitstraling van de ruimte.
Met een duidelijk eigen plan voor ogen kunnen
externe partijen een meerwaarde leveren aan
het tot standkomen van een werkplaats. Dit
heeft in Lelystad geleid tot een extra dimensie,
een goed ingerichte en prachtig vormgegeven
werkplaats waarin leerlingen en docenten
maximaal worden uitgedaagd.
[Nieuwe netwerkcoach]
Sinds 1 september is Tjarda Mulder in
dienst van de Stichting Technasium als
netwerkcoach in Zuid Holland.
Het netwerk Zuid
Holland is dit schooljaar
gestart. Daarnaast is er
in dezelfde provincie
een netwerk in
voorbereiding
(Rijnmond) en zijn zich
vijf scholen aan het
oriënteren.
Per 1 september is
Tjarda Mulder de netwerkcoach van deze
nieuwe netwerken.
Tjarda Mulder heeft een achtergrond als
bouwkundig ingenieur (TU Delft) en heeft jaren
gewerkt als projectleider voor
onderwijsgebouwen. Vanuit deze positieve
ervaring met de onderwijswereld wil ze zich nu
toeleggen op het enthousiasmeren van
directies, docenten en leerlingen voor de bètawereld.
[Nieuwe bestuursleden]
Sietske Waslander,
Hergen Datema en Jan
van Driel zijn nieuwe
bestuursleden van de
Stichting Technasium.
Sietske is per 1
september 2010 in
functie, Hergen en Jan
zijn deze cursus
begonnen. Een
voorstelrondje.
Sietske Waslander woont in Groningen en is als
hoogleraar sociologie verbonden aan de
universiteit van Tilburg. Daar is zij
verantwoordelijk voor de Academische Master
N I E U W S B R I E F
Nieuwsbrief Technasium december 2011

7
N I E U W S B R I E F
of Management in Education. Sietske
Waslander werkt ook als zelfstandig
onderzoeker.
“Wat ik heel belangrijk en inspirerend vind, is
het verbinden van wetenschap, beleid en
praktijk. Die driehoek is in veel van de dingen
die ik doe terug te vinden, zowel op de
universiteit als in de schoolpraktijk.”
Over het technasium:
“Vanaf het begin ben ik enthousiast geweest
over het technasium, vooral omdat het een
onderwijsinnovatie is die echt van onderaf
komt. Wat ik ook vanaf het begin heel
interessant heb gevonden is dat het
technasium geregistreerd is als merk. Ik ben
ooit gepromoveerd op het onderwerp
marktwerking in het onderwijs, en ben nog
steeds actief op dat terrein. Het is heel
bijzonder dat zo’n innovatie van onderaf zich
met succes verspreidt en ook z’n plek krijgt in
het onderwijsbestel. Ook internationaal is dat
bijzonder.”
Hergen Datema is
organisatieadviseur
Artefaction en
penningmeester Stichting
Technasium.
Over het technasium zegt
hij:
“Zoals steeds meer
organisaties werkt ook
het technasium in netwerkverband. Op basis
van gelijkwaardigheid en met behoud van
‘eigen kleur’ spelen de technasiumscholen
samen in op iets wat maatschappelijk van
belang wordt geacht: talenten op school
uitdagen om meer te doen dan het gemiddelde.
Dat financieren de scholen samen, zonder
subsidiegelden! De fase van pionieren is daarbij
inmiddels voorbij. De nadruk ligt nu op het
verder ontwikkelen van de kwaliteit.”
Jan van Driel is hoogleraar bètadidactiek en
directeur Iclon en secretaris Stichting
Technasium.
“Het traditionele bètaonderwijs is weinig
uitdagend en te abstract om veel leerlingen aan
te kunnen spreken. Eerdere experimenten om
daarin verandering te brengen kwamen niet
goed van de grond. Het technasium lijkt dat
wel te lukken. Het vak
O&O, waardoor
technisch ontwerpen een
plaats heeft gekregen in
het curriculum, een
stevige invulling van het
examen en aandacht voor
de opleiding van de
docenten bieden een
duidelijke meerwaarde.
Net zoals de
ondersteuning door een professionele
organisatie, waardoor scholen niet zelf het wiel
hoeven uit te vinden.”
[Column]
Wat maakt het technasium nu zo leuk? Ik
neem u mee naar een O&O-les in de brugklas.
De leerlingen hebben van het MARIN in
Wageningen de opdracht gekregen om de
veiligheid van cruiseschepen te testen. Kort
gezegd komt het hier op neer: de leerlingen
bouwen een schaalmodel, verdelen de boot in
compartimenten, prikken hem lek en kijken of
de boot gaat zinken. Vervolgens moeten ze
rapporteren hoe de proef verlopen is en een
veiligheidsadvies uitbrengen.
Na de eerste test komt Bas naar mij toe.
“Meneer, het is mislukt.”
“Wat dan?”
“Hij zinkt niet!”
“Dat is niet zo mooi. Wat is er dan gebeurd?’’
“Hij ging scheef en toen bleef hij hangen”
“En hoe scheef ging hij dan?’
“Best wel scheef.”
N I E U W S B R I E F
Nieuwsbrief Technasium december 2011

8
N I E U W S B R I E F
“Hoelang duurde het voordat hij schuin bleef
liggen?”
“Best wel kort”.
“Dus hij ging best wel scheef en het duurde
best wel kort. Dat zijn hele mooie
onderzoeksresultaten Bas. Maar… zou dat ook
wat preciezer kunnen?”
“Hoe bedoelt u?”
“Nou, hoe lang het duurt en hoe scheef hij
ging. Kun je dat ook nauwkeuriger meten?”
“Jaaaaa… met mijn geo en mijn mobiel!”
En weg was-ie, Bas, op weg naar zijn
teamgenoten.
Ik pink even een traantje weg.
Gerrit Visscher
De maritiem ingenieurs van de
toekomst?
[Top Award in het Friesch
Dagblad]
Iris de Wit en Peter de Wit , journalisten
van het Friesch Dagblad, schreven een
leuk artikel over Kick Off van de Top
Award op de NHL in Leeuwarden.
Hieronder een verkorte versie.
Ter voorbereiding op de Technasium Top Award
laten leerlingen van vijf Friese technasia zich
bijpraten over technische ontwikkelingen
waardoor ouderen langer zelfstandig kunnen
blijven wonen.
Een fornuis waarvan de gastoevoer
automatisch stopt als de pan van het vuur
wordt gehaald of wanneer iemand per ongeluk
zijn hand boven een van de brandende pitten
houdt. Het is een van de ideeën die spontaan in
het brein van Wout Blankenstijn opkomen
tegen het eind van de presentaties in de NHL in
Leeuwarden.
,,Mijn oma heeft ooit een keer een ongeluk met
haar gasfornuis gehad”, zegt de dertienjarige
scholier van het Linde College in Wolvega. ,,Ik
wil daarom zoeken naar technische middelen
om het thuis veiliger te maken voor ouderen.”
Wout heeft uiteraard nog geen flauw benul hoe
hij dit idee verder moet uitwerken. Daarvoor
heeft hij er nog niet lang genoeg over kunnen
nadenken. Het is mogelijk wel hét idee
waarmee hij een gooi gaat doen naar de
Technasium Top Award. Dat is een landelijke
ontwerpwedstrijd voor havo- en vwo-leerlingen
van zeventig technasia. Bij dat onderwijs speelt
techniek een belangrijke rol. Het doel van de
wedstrijd is dat de leerlingen met behulp van
de huidige technieken ervoor zorgen dat
ouderen zo lang mogelijk op zichzelf kunnen
blijven wonen. Eind februari wordt het beste
Friese idee gekozen, in april volgt de landelijke
finale in Utrecht.
Ter inspiratie ondergingen de leerlingen
gisteren bij de NHL in Leeuwarden een
belevingstocht langs diverse technische
ontwikkelingen die kunnen worden gebruikt bij
het bedenken van hulpmiddelen voor ouderen.
Zo maken ze in het Huis van Heden kennis met
de laatste snufjes. ,,Dus we hoeven straks
nooit meer naar een afstandsbediening te
zoeken? Er heel hard aan denken, is dat het
enige wat we dan nog hoeven doen?”, vraagt
een stomverbaasde leerling bij de presentatie
over een
headset
waarmee de
televisie kan
worden
bediend.
Klopt, laat de
N I E U W S B R I E F
Nieuwsbrief Technasium december 2011

9
N I E U W S B R I E F
docent weten. Vol verbazing luisteren de
leerlingen. Hij vertelt ook over een bedmatje
voor mensen met epilepsie. Als iemand een
aanval krijgt en het matje heftige bewegingen
registreert, gaat er meteen een signaal naar de
telefoon, waarna automatisch de hulpverlener
wordt gewaarschuwd.
Domotica heeft nog veel meer handige
toepassingen. Vooral Japan is daar heel ver
mee. In dat land bestaan toiletten die de
bloeddruk meten van degene die erop
plaatsneemt. De techniek is zo ontwikkeld dat
degene die een grote boodschap heeft gedaan,
automatisch wordt gewassen.
Nu maar hopen dat de technasiumleerlingen
ook briljante ideeën krijgen.
N I E U W S B R I E F
Nieuwsbrief Technasium december 2011