Download deel 2 - Textualscholarship.nl

86
0 tijd, l ^waarin mijn mijnsmachten ligt, l^^ voorbij,
toen nog mijn^ mijn hart was zacht en licht, voorbij, l,
lente des levens, lokkend spel p en wuft
als droomen, mijner nachten licht, voorbij.
Bekijken we eerst de klinkerherhaling:
0o ij aa i ij a u i oo ij
oe o ij a a a è i oo ij
è u è ee u o u è è u
a oo u ij u a ui oo ij
Opvallend is het geraffineerde eindrijm in de regels 1, 2 en 4: in de zesde
en zevende lettergreep `gewoon' (vrouwelijk) volrijm en in de achtste
gelijk rijm -zonder dat er gelijke woorden worden gebruikt, de woorden
met gelijk rijm zijn alle homofonen - en tenslotte gelijk rijm - door
woordherhaling (voorbij) in de laatste twee lettergrepen. Voorts is daar
de oo/ij-assonantie, driemaal in voorbij, maar ook in de laatste regel en
in het begin van de eerste regel (aan de laatstgenoemde klankherhaling
kan men wellicht toch een semantisch effect toekennen: door de klankidentiteit
van 0 tijd en voorbij raken `het voorbijgaan' en `de tijd' op
elkaar betrokken). Dan is er nog de a-klank in het volrijm en verder
vooral in r. 2, en de è-klank in r. 3, een nieuwe klank in een regel die
ook wat eindrijm aangaat een uitzonderingspositie inneemt (afgezien dan
van èn in r. 2 dat echter onbeklemtoond is). De meest opvallende medeklinkerherhaling
-afgezien van die in de eindrijmen - is die in r. 3, n.l.
de alliteratie op 1 (lente, levens, lokkend) waar de l-acconsonantie in spel
bij aansluit. (Neemt men de /-herhaling in de eindrijmen mede in ogenschouw
(ligt, licht, licht) dan moet de l-alliteratie en -acconsonantie uit
r. 3 ook hierop betrokken worden. Men kan dan zeggen dat de betekenisrelatie
tussen lente des levens, lokkend spel enerzijds en (mijner nachten)
licht anderzijds door de /-herhaling versterkt wordt; mogelijk wordt hiermee
ook een verband tussen lente en zacht en licht gesuggereerd.)
Men ziet in dit ook qua klankstructuur magnifieke kwatrijn de klankaspecten
optreden in hun functie van structurerings- of verdichtingsmiddel
en als middel ter relevering van betekenisverbanden.69
2.6.1.1.8. Speciale lexicale vormen (Leopoldiaanse woordvormen)
Een andere vrij opvallende tendentie ligt op lexicaal-morfologisch terrein.
Het betreft de voorliefde van Leopold om speciale woordvormen te gebruiken,
die ik in de bespreking hiervoor heb aangeduid als de woordvorm
van het Leopoldiaanse type. Dit is een samenstelling of afleiding
die bestaat uit drie lettergrepen (of vier lettergrepen, de laatste syllabe
bevat dan een sjwa) waarvan de eerste het hoofdaccent draagt (= uu(u)
G9i.
zoals in hoofdstuk 1 1.4 is gesteld, g zijn ^ l mijn l waarnemingen g en interpretaties rp van
onder meer) fonische verschijnselen l ggeconditioneerd
door literatuuropvattingen die naar
men kan a aa aannemen ten grondslag g g liggen gg aan (in ieder geval) g symbolistische y poëzie. p