Download deel 2 - Textualscholarship.nl

hiervan zou men ook een effect kunnen aannemen dat de doornen hebben
op de mensen (b.v. `pijn doend'). Hierbij wordt men uiteraard
gestuurd door de traditionele connotaties die 'doornen', zeker in combinatie
met `rozen' heeft (`moeilijkheden' etc.). Er wordt gesproken van
der rozen oogentroost. In de eerste plaats wordt de waarde van de rozen
als troost voor de blik (en niet voor het gemoed) geactueerd. Hierdoor
wordt het moeilijker emotionele kwaliteiten aan de doornen toe te kennen.
Uit de varianten kan men lezen dat Leopold er aanvankelijk naar
streefde die noties er expliciet(er) in te brengen (vgl. hartcto[chtJ en
rozentroost). Kortom, zowel r. 1 als r. 2 zijn bij Leopold onduidelijk geworden;
diverse elementen lijken onnoodzakelijk.
Ook r. 3 en r. 4 zijn bij Leopold problematisch. In A wordt expliciet
gesproken over de `oogst aan levens van mènselijke wezens', zodat op die
manier verband wordt gelegd met de menselijke passions en l'espérance.
Bij Leopold is dit verband minder duidelijk. In r. 2 is `het menselijke'
hoogstens zeer impliciet aanwezig. Hiermee wordt zijnen levensoogst vrij
duister. ploeger voor laboureur (dat niet alleen `ploeger' betekent, maar
ook `landbouwer', `boer') is niet geslaagd: een ploeger is niet aan het
oogsten.44
44 Het is wellicht illustratief voor de vertaalproblematiek p om naast Leopolds p bewerking g de
vertaling g van Boutens te leggen gg (zie P.C. Boutens: `Oud-Perzische kwatrijnen' kwatrijnen', nr. 65,
Verzamelde lyriek, Dl. 2, p. 1017
y > :p
Eén oogopslag- Ypg
: c res en wilg verdaan!
Der lusten doornenveld, hoos p rozenlaan!
Bij zonne- en maneschepels meet de Landman
l p
Des hemels de opbrengst van het menschbestaan.
In r. 2 is bij bij Boutens de passions p en de l'es pérance duidelij duidelijk in het `doorn-rozen'-beeld
ghetgeen ^ g bij Leopold p niet het geval g was. Daarmee is Boutens' kwatrijn nog gniet
geheel g en al geslaagd g g te noemen. Bekijkt Bekijktmen het kwatrijn kwatrijnwat nauwkeuriger g dan ziet
men dat Boutens voor dezelfderoblemen p stond als Leopold. p Zo moest ook hij de drie
ppassende rijmwoorden vinden. Ik veronderstel dat hij hijg
is uitgegaan van de laatste regel,
i.c. de opbrengst van het menschbestaan. Als rijmwoorden vindt hij
verdaan en
rozenlaan die iets onnoodzakelijks 1 hebben. verdaan bevat de vooronderstelling g dat iemand
deenoemde g bomen vernietigd g of verkwist moet hebben deze `actieve' betekenis
lijkt J minder geschikt g daar het hoofdmoment nu juist juistis dat er niets overblijft (geen g
boom uit eigen g minderwaardigheid. g Het beeld in r. 2 hoops rozenlaan, bevat iets te
gecultiveerde g
betekeniskenmerken (een door mensenhanden aangelegde rozenlaan) die
naar mijn idee in de context niet zinvol zijn. zijn
anderro p leem b waar beide b dichters mee geconfronteerd g werden, ^ was het opvullen p
vann r. 4. Beiden konden in dit geval g een onfunctioneel enjambement enjambementniet vermijden vermijde (in
beide gevallen ge wordt le laboureur o van de ciel gescheiden): g de ploeger/ g / des hemelakkers
de Landman/Des hemels.
p Een ander minder fraaiunt van Boutens' kwatrijn kwatrijnis de woordgroep g p zonne- en
manesche els. De nieuwvormingen g zijn ol -inte retabel zoals zovele composita. Fret is
zijn p Y ^ ^ P
daarbij niet zonder lmeer duidelijk dat met de zon en maan als maat gemeten g wordt.
70