Download deel 2 - Textualscholarship.nl

68
staan geen equivalenten van in het Frans). De woorden op zichzelf zou
men als stoplappen kunnen beschouwen, doch te zamen voegen ze iets
wezenlijks aan het gedicht toe. vuur (r. 1) en bestaan (r. 3) staan tot
elkaar in oppositie (het bestaan wordt onder meer door het vuur aangetast).
Deze oppositionele relatie wordt expliciet uitgedrukt door de adjectieven
gierig en berooid (ons bestaan is berooid - D 232: "ontbloot van
geld en goed" - door de gierigheid - D 672: "overdreven begerig naar
geld en goed" - van het vuur).
allerhand is een overbodig woord; het is voortgekomen uit rijmdwang
(hetgeen ook blijkt uit de gemarkeerde, doch niet zinvol gemaakte positie
als achtergeplaatst adjectief).
2.3.3. Nr. 8
R. 2 is vrij vertaald. A geeft een voorschrift: `jaag geen ere-ambten na
voorzover de deemoed u dat mogelijk maakt'. De reden om dit voorschrift
op te volgen is gegeven in r. 1: `nederigheid is de glorie van de
wijzen'. De verbinding van r. 1 en r. 2, `reden' - `voorschrift', heeft
Leopold niet overgenomen. Bij Leopold drukt r. 2 in andere woorden hetzelfde
uit als r. 1 - beide regels hebben de onderliggende semantische
structuur `klein' = `groot'. In A is er een direct verband tussen de eerste
en de tweede helft van het kwatrijn. Het semantisch `schema' van het
kwatrijn in A is:
i constatering (reden voor r. 2) (algemene uitspraak: "r. l")
daarom: ii voorschrift (r. 2: 'jaag geen hoge ambten na')
iii voorschrift (concreet): (`ga niet op de Sadr zitten')
want: iv motivering (in `weegschaal-beeld')
De binnenste regels bevatten beide een voorschrift - r. 3 in concretere
vorm, de Sadr is als het ware les honneurs in concreto. De buitenste
regels geven in sententie-vorm de motivering van de voorschriften. In r. 4
gebeurt dat door middel van een beeld. Bij Leopold is dit verband tussen
de twee helften van het gedicht onder meer door de wijziging van r. 2 afwezig.
het boveneinde (r. 3) en het beeld van de weegschaal vinden geen
motivering in de eerste twee regels. R. 2 bezit een ten opzichte van r. 1
tautologisch karakter dat voorzover ik kan beoordelen functieloos is. Een
geval van rijmdwang vindt men in bijkans (r. 2).
2.3.4. Nr. 11
De eerste regel is naar mijn idee minder gelukkig. alle hopen is overbodig.
`van zich doen' met wenschen als object is vrij kleurloos.
2.3.5. Nr. 13
De vrij conventioneel aandoende combinatie vrees en schande in rijmpositie
is verdacht. Waarom zijn de dagen nu juist van vrees en schande?
Vooral de betekenis van schande lijkt nauwelijks ten volle te kunnen
functioneren (zeker als men het kwatrijn tegen de achtergrond van A