Download deel 2 - Textualscholarship.nl

62
het zonnestof (in plaats van les atomes) is duidelijk geïnspireerd op de
noot in A: "Allusion aux grains de poussière qu'on voit dans un rayon
de soled" (curs. van mij). Het is wel een vondst te noemen. De in r. 3
omschreven 'zon' - het licht des daags - wordt, nogmaals, maar nu duidelijker,
aangegeven. De wijze waarop het kleine zichtbaar wordt is in
één woord direct afhankelijk gesteld van de `zon' I `Heer' (in de stralen -
afkomstig van de zon/Heer -worden stofjes (het kleine) zichtbaar). De
abstracte macht van de zon/Heer wordt gematerialiseerd, geconcretiseerd
in zonnestof (dat bovendien een woord van het Leopoldiaanse type is).
De omschrijving van de zon door middel van licht des daags wordt zeer
acceptabel als men de gelijkstelling ervan met God ziet. God, die men
niet noemen kan en die daarom in r. 1 in een perifrase - de Heer van
dezen hof - werd aangeduid, wordt ook nog eens in een beeld gegeven,
op indirecte, omschrijvende wijze (licht des daags) en blijkt -verrassend
- alleen waarneembaar te zijn in zijn `werken' (in het zonnestof, dat in
de glans van zijn stralen verschijnt).
2.2.10.2. Klank
In r. 1 en r. 2 treft men bindende klankovereenkomsten aan tussen
respectievelijk Heer en hof, en grooten en toorn.
De o-klank in het eindrijm domineert in r. 4: wordt het zonnestof
(met name in het ook anderszins al gemarkeerde zonnestof). In dezelfde
regel bevindt zich de meest opvallende acconsonantie van het kwatrijn:
zichtbaar - zonnestof. Men treft een cumulatie van poëtische effecten aan
in de vershelft die ook qua betekenis het belangrijkst is.
2.2.10.3. Metrum /ritme
Een afwijking van het jambische patroon vindt men in het antimetrisch
accent op Dan. In r. 3 moet de onbeklemtoond zijn en moeten zowel
breekt als door accent krijgen. Er komen zo drie accentloze syllaben na
twee beklemtoonde:
- - U U U - U
breekt door en de planeten
Het effect hiervan valt moeilijk te bepalen. Misschien kan men zeggen
dat de planeten als het ware ritmisch op de vlucht worden gejaagd -
men moet ze bij r. 4 lezen.
2.2.10.4. De varianten
De a-fase van B bevat de rijmwoorden hof, lof, stof - waarvan stof waarschijnlijk
het eerst geconcipieerd is (voor het opschrijf-stadium) want dit
woord is het enige van de drie dat gebaseerd is op een element uit de
Franse tekst (n.l. poussière) terwijl hof en lof `vrijer' zijn. In r. 2 tracht
Leopold nog iets van bienveillance in te voeren door middel van goedertieren,
dat een kwaliteit van de handelende persoon (de Heer) aangeeft.
Een verdere integratie van dit woord is kennelijk niet mogelijk gebleken.