Download deel 2 - Textualscholarship.nl

54
Het antwoord in r. 4 is daarom verrassend -hoewel het anderzijds is
voorbereid in r. 1 en r. 2. Paradoxaal gezegd: r. 4 is een verrassend antwoord
dat toch niet onverwacht komt.
triesters is iets subjectiever/emotioneler dan een adjectivisch equivalent
van le plus grand mal.
In r. 3 en r. 4 is een soort echo-situatie aanwezig. De ik roept en een
onpersoonlijke macht antwoordt. het in het klonk is een onbepaald voornaamwoord
bij een onpersoonlijk gebruikt klonk en verwijst dus niet naar
een bepaald iets, maar roept de gehele vraag/antwoord-situatie op waarin
het antwoord luid (klonk!) gegeven wordt. het klonk heeft door het
onbepaalde, onpersoonlijke en `luide' een zekere grootsheid in zich dat
in functie staat van de tegenstelling tussen de zwakheid van de ik en de
blinde, onpersoonlijke, almacht van de tijd.
2.2.8.2. Klank
De laatste twee regels zijn het meest klankdicht. In r. 3 treedt herhaling
op van de ie-klank en in r. 4 van de o-klank. Tevens is er in beide regels
de acconsonantie op d:
ik riep: is er iets triesters dan de dood? ie d
het klonk: de ouderdom, de ouderdom. o d
In r. 1-r. 2 valt de alliteratie breekt -brengt op; de semantische relatie
die tussen beide woorden bestaat, wordt erdoor versterkt. Hetzelfde geldt
voor krom -kracht. krom onderhoudt niet alleen klankrelaties met kracht
maar ook met (brengt ze) om. De klankverdichting loopt parallel met de
(semantische) progressie, waarop ik hierboven gewezen heb:
De tijd maakt vaal, onoogelijk en krom
TT
en breekt er alle kracht en brengt ze om;
T — T
2.2.8.3. Metrum/ ritme
Er doen zich geen opvallende onregelmatigheden voor in het jambisch
patroon. Wel is het mogelijk - niet noodzakelijk - r. 3 als volgt te lezen:
U = uu - =u - u -
ik riep: is er iets triesters dan de dood?
Hier lijkt iets enigszins een antimetrisch accent te krijgen. De ieherhaling
zou aldus beklemtoond worden.
2.2.8.4. De varianten
Na vertalingen voor blême, vaal en grauw, werd r. 4 gevonden. Eerst had
Leopold Men riep, waarin een persoon wordt genoemd, zij het ook een
onbepaalde. Er klonk is veel onpersoonlijker, vanwege het onbepaald
adverbium en vanwege klonk, dat in tegenstelling tot riep niet een `levend'
subject vooronderstelt. Het klonk is eveneens onpersoonlijk. Het is,
zoals hierboven al gezegd is, een onbepaald voornaamwoord dat nergens