Download deel 2 - Textualscholarship.nl

53
geláát dat ziekelijk, grauw is 26), onoogelijk (dit slaat niet alleen op het
gezicht maar op de gehele gestalte), krom (dit slaat ook op de totale
gestalte waarvan het uiterlijk niet alleen lelijk is, maar waarvan tevens de
`constructie' vervormd is - N.B. A heeft eerst `krom' (courbe) en dan
`vaal' (blême), Leopold heeft de volgorde omgedraaid - breekt ... alle
kracht, brengt ze om (de gestalte is niet alleen vervormd, maar de levenskern
is kapot gemaakt en, nog sterker, geheel vernietigd).) De `progressie'
is in het Frans niet aanwezig, wel zijn de meeste elementen afzonderlijk
op A geïnspireerd. vaal is nagenoeg gelijk aan blême; krom is
gebaseerd op courbe; brine en anéantit zijn vertaald met breekt en brengt
om. Wat niet wordt overgenomen uit A zijn de objecten la taille en la
figure. Deze worden enkel in `vaal maken' en `krom maken'
geïmpliceerd. Ook het object uit A r. 2 wordt niet zonder meer
overgenomen. brengt om mag dan een letterlijke vertaling zijn van
anéantit, toch is er een verschil tussen beide woorden. `ombrengen'
vereist in tegenstelling tot `anéantir' een object dat `bezield' is. Er staat
echter een `onbezield' object bij brengt om (n.l. alle kracht - ze verwijst
hier naar). Dit heeft, meen ik, tot effect dat alle kracht het kenmerk
`bezield' krijgt toegekend. alle kracht staat metonymisch voor de persoon
wiens gezicht en gestalte zijn aangetast. Men zou kunnen zeggen dat in
`ombrengen van alle kracht' al enigszins wordt gepreludeerd op de dood,
die in r. 3 wordt geïntroduceerd. la force des lions is in A niet direct
betrokken op de 'persoon'. In A staat dat zelfs de kracht van leeuwen
door "1'áge" teniet wordt gedaan - met als implicatie: `laat staan dat de
(zwakke) menselijke kracht gespaard zou blijven' . Leopold vermijdt het
wat gemeenplaatsig aandoende `kracht van leeuwen' of leeuwenkracht' -
waarmee ook de progressie zou zijn geblokkeerd. Hij schrijft alle kracht,
dat past bij `ombrengen' vanwege het intensiverende alle (`ombrengen
tot er niets meer over is') en daarmee de climax vormt. De progressie
naar de climax toe wordt ondersteund door het polysyndeton. Het
repletieve er lijkt alleen omwille van metrische en syllabische condities
aanwezig te zijn.
r. 3/4 Je demandai wordt ik riep. De vertaling is iets nadrukkelijker. De
vraag wordt exclamatief. De aard van de vraag is bij Leopold anders dan
in A. In A vraagt de ik - door middel van een zogenaamde vraagwoordvraag
- welk van de twee kwaden, ouderdom of dood, het ergste is; het
antwoord daarop is, geheel volgens verwachting, gezien l'áge in r. 1 en
r. 2, `de ouderdom'. Bij Leopold vraagt de ik - door middel van een
ja/nee-vraag' - of er iets ergers, triesters bestaat dan de dood, waarbij
wordt ingespeeld op de gedachte dat de dood het ergste van alles is - de
`ja/nee-vraag' moet wel, verwacht men, met `nee' beantwoord worden.27
26 V : gg
1. D 214 7betekenis7
"van de gelaatskleur die haar batek
los heeft verloren; 1 s en
van va onwelva r e n dheid
zorg genz. grauwachtig, g g, , met als voorbeeld o.a. "een vale
lijkkleur" l .
27 Ware r. 3 een ee vraagwoord-vraag ^ gggeweest
`wat is triester dan de dood') dan zou de
presupposit i e zijn zijnmeegegeven
dat er inderdaad iets triesters is dan de dood.