Download deel 2 - Textualscholarship.nl

51
uitdrukking gebracht. Ook in deze regel treft men weer een uiterste aan
beknoptheid aan.
r. 4 In deze regel wordt zowel in het Frans als in de vertaling de
boodschap gegeven die khètt draagt. De vertaling is tamelijk letterlijk,
alleen laat Leopold de werkwoorden weg (beknoptheid) en veralgemeent
hij les pauvres tot anderen. De woorden worden zodanig in de versregel
gerangschikt dat deze spiegelend in tweeën wordt verdeeld:
één helft voor u, voor anderen de tweede
Door de speciale rangschikking wordt de vorm gesemantiseerd. Er treedt
iconiciteit op, vanwege de aanwezigheid van overeenkomsten tussen vorm
en betekenis. De regel die de boodschap van de tarwekorrel bevat (`de
helft van uw goed moet gij aan de anderen geven' : `een helft voor u/
een helft voor anderen') heeft als het ware dezelfde vorm als de tarwekorrel:
twee (min of meer) identieke helften gescheiden door een split -
het middelpunt van de spiegeling (de komma):
helft / helft
2.2.7.2. Klank
De meest opvallende klankverschijnselen zijn de acconsonanties op g in
r. 2 (gij geschuwd gebeden) (ook r. 1 gemeden kan hier bij betrokken
worden) en de alliteratie en assonantie in r. 3 (split schrift) (effect: er
wordt een semantische band tussen beide woorden gelegd). In r. 4 kan
men de spiegeling (van de woordschikking) ook enigszins in de klank
terugvinden. In de eerste plaats natuurlijk in de woord- (en dus klank-)
herhaling in voor... voor. Ten tweede in de herhaling van de ee-klank in
één... tweede, woorden die ook semantisch gezien al op elkaar betrokken
waren.
2.2. 7.3. Metrum/ritme
Er is een antimetrisch accent op één (r. 4) (die mogelijk de in een
sententie vervatte boodschap extra releveert) en een (emfatisch)
tegenaccent op 0 in r. 1.
2.2.7.4. De varianten
B heeft slechts twee woorden, gemeden en split, waarvan het eerste rijmwoord
zal worden.
De gang van C is niet duidelijk; de regel "de helft voor u, de andere
voor de armen", een zeer letterlijke vertaling van de Franse regel, lijkt
later geschreven dan "het [o] helft [o} gesneden" en ook later dan "voor
u het een, voor de armen is het tweede". Als deze vaststelling van de
chronologie juist is, dan zou men zich kunnen voorstellen dat de regel
aanvankelijk bedoeld was voor r. 3 (vanwege het ontbreken van rijm) en
dat in r. 4 dan de oorspronkelijke r. 3 geprojecteerd was (bijvoorbeeld iets
als: `dit staat in het split van de korrel gesneden').