Download deel 2 - Textualscholarship.nl

50
de latere versie vervangen door niet, dat beter lijkt. `niets dan' is een
goede constructie, maar `niets + prepositieconstituent + dan' lijkt
minder acceptabel (vanwege de suggestie: `in 't geheel niets ... en dan
tóch iets' (?)).
Leopold had voor coule eerst het neutralere komt - mogelijk op grond
van de noot in A die sort heeft. Vervolgens varieert hij hierop met het
minder neutrale loopt (_ `vloeit', `stroomt'). Ook in D, het eerste netafschrift,
vinden we beide varianten, waarbij komt zelfs ten gunste van
loopt is doorgehaald. Niettemin heeft Leopold in laatste instantie
gekozen voor komt. Waarom? Een voordeel van loopt is dat het beter
past in het kruik-beeld (het is concreter). Een nadeel van loopt is wellicht
dat het een notie `onbedoeld', `onbewust' heeft. Een voordeel van komt
is mogelijk ook de alliteratie met kruik.
2.2.7. Nr. 18
2.2.7.1. Vertaling en bron
r.1 De twee predicaten van A, prends garde en ne détourne point,
maakt Leopold tot één gezegde: heb ... niet gemeden. De aansporing is
iets gemitigeerd, terwijl ook de handeling van de gij wat is afgezwakt: in
het Frans moet de `gij' (de aangesprokene) zijn blik niet afwenden van
de armen, bij Leopold moet de gij de blik van de armen niet ontwijken.
heb gemeden is een imperatives van de voltooide tijd; deze draagt ertoe
bij dat de parafrase van de regel ongeveer wordt: laat het niet van u
gezegd zijn - b.v. na uw dood - dat u de blik der armen ontweken
hebt'. De voltooide tijd zorgt voor een verbinding met de gebeden van
r. 2; de gij moet nu, tijdens zijn leven, de armen bedélen, opdat hij na
zijn dood in hun gebeden herdacht wordt.
r. 2 De regel is letterlijk vertaald. geschuwd is iets nadrukkelijker dan
écarté. Het is semantisch verwant met `mijden' uit r. 1. Hierdoor wordt
de parallellie van r. 1 en r. 2 goed uitgedrukt (`gij mijdt de armen' - `de
armen schuwen de gij').
r. 3 Leopold heeft voor de vertaling van deze regel gebruik gemaakt van
de door hem aangestreepte noot. Hierin wordt gewezen op de dubbele
betekenis van het Perzische woord khètt, n.l. "ligne" ("du grain de
blé") en "écriture". Van deze laatste betekenis zegt Hocéyne Azad dat
die "s'accorde Bien avec `langage secret"' (hij had khètt vertaald met
langage secret). Leopold geeft le ligne du grain de blé tamelijk letterlijk
weer met het split der tarwekorrel, en hij vertaalt un langage secret met
de `tweede betekenis' van khètt, n.l. schrift. Het beeld is concreter
gemaakt. Er staat niet dat er In het split van de korrel een taal, een
schrift is (te lezen), maar dat het split een schrift Is. Er is een gelijkstelling
die als het ware etymologisch grond heeft in de dubbele betekenis
van het Perzische khètt. langage secret hoeft niet weergegeven te worden
daar het taalkarakter van split door schrift wordt geïmpliceerd. qui te dit
wordt ook weggelaten, het mededelende karakter van split/schrift is in
het laatste woord gegeven en wordt voorts nog door de dubbele punt tot