Download deel 2 - Textualscholarship.nl

47
een element uit luister, welk laatste woord, zoals gezegd, de goddelijke
beauté onder het `licht'-aspect is. goddelijk licht en verbijsterende luister
staan samen in één regel. Dit heeft door de wijze van uitdrukken, die
men tautologisch kan noemen, een intensiverende werking: door noties
die van elkaar verschillen en toch verwant zijn, wordt hetzelfde opgeroepen
(hetgeen versterkt wordt door de alliteratie van de substantieven).
r. 4 Het perfectum in de tweede vershelft - dat niet past bij de onvoltooide
tijd van de eerste - wordt eveneens onvoltooide tijd. De hele
versregel wordt hierdoor ook dynamischer: het zien en het verblind raken
gebeurt nu, hetgeen aansluit bij de directheid van de aanroep in r. 3. In
D, de eerste netafschrift-fase, was de volgorde persoonsvorm -onderwerp
ik word, dezelfde dus als die van de eerste bijzin van de regel. Het is
tenslotte omgezet, zodat de aanvankelijke volgorde werd hersteld. Het
verschil tussen beide volgordes onttrekt zich aan mijn beoordeling.
(Mogelijk is dat men in de verworpen lezing het tweede deel van de
regel als een met de eerste parallelle constructie zou beschouwen, terwijl
in de gekozen volgorde het duidelijker is dat het tweede deel van de zin
een `afsluitend' lid is van het hoe meer - hoe meer-patroon.)
2.2.6. Nr. 17
2.2.6.1. Vertaling en bron
r. 1 /2 A heeft `trouver mauvais' in de hoofdzin en `avoir un mauvais
naturel' in de bijzin, terwijl Leopold het laatste in de hoofdzin heeft en
het eerste in de bijzin. De redenering verandert daardoor lichtelijk. Feit
en gevolgtrekking worden omgedraaid. In het Frans is de redenering: `die
mij slecht beoordeelt [feit], is zelf slecht [gevolgtrekking]'. Leopold heeft:
`wie slecht is [feit], acht mij slecht [gevolgtrekking]'. Eenzelfde omkering
vindt men in r. 2. A heeft: `die mij goed vindt, is zelf (daarom) goed'.
Leopold: `die zelf goed is, vindt (mij) goed'.
In hij vindt goed is geen object genoemd, al kan men - op grond van
r. 1 -aannemen dat `mij' geïmpliceerd is. Toch lijkt de uitspraak in deze
regel wat algemener geworden: degene die zelf `goed is' vindt in het
algemeen andere mensen (zaken) - en niet alleen `mij' - goed. Het goed
van zin zijn is iets specifieker dan het `goed zijn' zonder meer in A; het
gaat bij Leopold nadrukkelijk om de mentaliteit van de `beoordelaar'.
Beide regels hebben een spiegeling in de betekenis: `het oordeel dat
iemand heeft over anderen is een spiegeling van de eigen aard' . Deze
semantische spiegeling wordt formeel ondersteund. De positie van de
equivalente woorden is spiegelend:25
Hij minacht mij, wiens eigen wezen min is
t I T
T
en hij hij vindt oed ^ die zelve ^goed
van zin is
25 InA blijkt lik de spiegelingook u iwoordherhaling: t
mauvais - mauvais en bon — bon.