Download deel 2 - Textualscholarship.nl

41
de eerste of tweede interpretatie van licht steunen behoeft in principe
geen argument te zijn voor de betekenistoekenning ten aanzien van de
eindversie.
des régions sublimes wordt, iets concreter, den hoogsten zon te boven.
hoogsten is een intensiverende bepaling. Het superlatief accentueert de
grote hoogte van de zon (er is immers maar één zon en niet meer dan
één -tenzij men uitgaat van een universum met meer zonnen, waarbij
de superlatiefvorm het oorspronkelijk bij de vorm behorende vergelijkingskarakter
verkrijgt; ook dan is er sprake van intensivering: er worden
superieure grootheden met elkaar vergeleken - de zonnen - en daaraan is
de ik zelfs nog - in zeker opzicht -superieur). te boven is niet louter
een plaatsaanduiding, maar geeft ook aan dat er iets, i.c. de zon, overtroffen
wordt (in kwaliteit, nl. het `licht' zijn).
r. 2 De ik is bij Leopold licht dat dooft of gedoofd wordt doordat hij in
diepste duisternis komt te verkeren. Dit beeld - dat nogal bijbels aandoet
(vgl. bijvoorbeeld Psalm 88:7) - is enigszins concreter dan wat het
Frans geeft - daar . is de ik nu eens licht en dan weer duister - en versterkt
de eenheid tussen beide regels. De antithese licht - duisternis
wordt versterkt door het gebruik van de bepalingen hoogsten - diepste.
De syntaktische schikking van r. 1 en r. 2 loopt, net als in het Frans,
parallel met de inhoudelijke antithese.
r. 3 De tegenstelling `(verder dan de) hemel' - `aarde' is bij Leopold -
noodgedwongen -beknopter uitgedrukt. au delà des cieux verschijnt in
één woord, in de nieuwvorming hemeluit.
hier voor terre geeft expliciet de plaats aan waar de ik zich op dit
moment bevindt (namelijk de plaats tegenover hemeluit).
Door de veranderingen van vision, het metafysisch of mystiek visioen,
in ziel en van personne in lijf ontstaat een `traditionelere' tegenstelling
(n.l. die tussen ziel en lichaam) dan in A.
r. 4 In het Frans twee vragen: wat moet ik doen?, en: hoe moet ik mezelf
beoordelen? Bij Leopold blijft alleen de laatste vraag (de beoordeling)
in Wat moet ik, Heer, wat van mijzelf gelooven? (mijn ziel of mijn
lijf?). Herhaling en samentrekking geven expressief de wanhoop weer.
2.2.4.2. Klank
Het meest in het oog vallen de assonantie in r. 1/2: hoogste - boven -
dooven, en de acconsonanties in r. 2:
dan diepste duisternis dooven d
diepste duisternis st
Voorzover ik kan beoordelen worden deze klankverschijnselen niet gesemantiseerd.
Wel kan men stellen dat de regel die gewijd is aan de
`duisternis van dit aardse' het meest beklemtoond wordt en dat stemt
overeen met de positie waar het lyrisch subject zich blijkens hier in r. 3
ophoudt.