Download deel 2 - Textualscholarship.nl

39
2.2.3.3. Metrum /ritme
In het jambisch patroon kan men afwijkingen aantreffen in de eerste syllabe
van r. 1 en r. 2. Deze antimetrieën ondersteunen mogelijk de betekenis
('het angstig over het blad des levens schrijven van der zorgen
schrift' ).
2.2.3.4. Varianten
Zoals vaker elders is ook hier eerst naar geschikte rijmwoorden gezocht.
In wuft (bedoeld als rijmwoord op stift en schrift) moet, gezien de context,
wel de notie `onstandvastig' domineren. Een reden waarom het
woord niet is gebruikt zou gelegen kunnen zijn in het feit dat het ook
andere, niet in het verband passende betekeniskenmerken droeg, zoals
`licht', `oppervlakkig' e.d.'9
In r. 3 was aanvankelijk orageux min of meer gehandhaafd in wilde.
Het zal verdwenen zijn omdat tussen in deze wilde en zonder kusten
geen geschikt twee-lettergrepig woord kon worden gevonden (het voor de
hand liggende `oceaan' - vgl. A - telde één syllabe te veel). Naderhand
worden noties uit wilde - de hierin gesuggereerde `onherbergzaamheid' -
en uit zonder kusten samengebracht in oeverloozen.
nous passons werd aanvankelijk vertegenwoordigd in voortgaan wij
(t. 4). Betekeniskenmerken hieruit zijn samen met noties ontleend aan
consécutif(s) en l'un après l'autre ondergebracht in volgen wij elkander.
Naderhand is deze verbale constructie omgelegd in een nominale; het
verbum (volgen) wordt een adjectief (volgende). Daarmee ontstaat een
ambiguïteit. Met de golven kunnen nu niet alleen wij bedoeld zijn (zowel
in A als in B fase b), maar ook de zorgen. De komma in C en D -
in plaats van de puntkomma in B - zou daarentegen weer desambiguïserend
kunnen werken: het hele kwatrijn bevat één zin; de bijstelling die
r. 4 is, zal in de eerste plaats waargenomen worden als betrokken op het
subject en niet als horend bij een bijvoeglijke bepaling bij het object
(onzer zorgen schrift).
De lezing waarin golvendrift staat, een Leopoldiaans woord, wordt verworpen,
waarschijnlijk omdat de metrische structuur ervan onregelmatig
en slap is (= uu(u) = uuu = U - ). Bovendien bevat de regel twaalf in
plaats van tien syllaben. Ook de metafoor is niet geheel vlekkeloos. Er
wordt een meervoudige `tenor' (wij) vergeleken met een beeld vervat in
een grammaticaal enkelvoudige taalvorm (golvendrift).
19 Leopold p — en hij niet alleen — liet regelmatig g g een woord met een i rijmen pop
een
woord met een u. Vgl. g de volgende, g ^ in een vluchtig g doorbladeren van een gedeelte g van
de editie Van Eyck Y verzamelde voorbeelden: we ggevlucht/ gezwicht g (p. p 27),
geluk / 0o^ enblik (p. 2 schudt! dit (p. 57), 0 ge lacht ' / vlucht (p. p 62 . Echter, in i gee van
kwatrijnen uit de drie grote g reeksen is een dergelijke ^l i/u-combinatie te vinden. Werd
een dergelijk g l `onzuiver' rijm niet volwaardiggenoeg gg gggeacht
om een rol in het fonisch
geconcentreerde
econcentreerde kwatrijn te kunnen spelen?. p