Download deel 2 - Textualscholarship.nl

30
vertegenwoordigen de wisselvalligheden van de weg naar die climax. Maar
meer nog, dat juist in het motto-kwatrijn het specifiek poëtische in zo
sterke en geconcentreerde mate aanwezig is, versterkt de opvatting dat
het een signaal is dat aangeeft dat aan de mystieke tocht waarvan de
reeks verslag aflegt, op poëtische wijze is vormgegeven.
2.2.1.2. Klank
De klankstructuur van het kwatrijn is `dicht'. Er is een opvallende klinkerherhaling;
de o, in de eerste plaats in de eindrijmen (r. 1, r. 2 en
r. 4), maar ook in het laatste woord van de niet-rijmende derde regel
(tocht), en maar liefst vier keer in zonder. Door de o-herhaling worden
de regels, die al sterk op elkaar betrokken zijn door het eindrijm en de
in de vorige sectie beschreven woord- en constructie-herhalingen, nog
eens extra op elkaar ingesteld:
r.1 o o/r.2 o o/[r.3o]/r.4 000
Ook wat de o-klank aangaat is r. 4 als een verdichting van r. 1 en r. 2 te
beschouwen.
De tweede opvallende assonantie is die op oe:
r.1 oe/ r.2 0/r.3 oe/r.4 oe oe
Ook hier vormt r. 4 weer een soort climax. Omdat de oe-klank vrijwel
aan het begin van het kwatrijn en vrijwel aan het eind ervan voorkomt,
draagt ze bij tot de indruk van afgerondheid die het vers geeft. Ook de
ei-klank komt herhaaldelijk voor, doch ze is niet zo opvallend, daar ze
voornamelijk in onbeklemtoonde positie verschijnt (3 x in -beid) en
slechts 1 x in beklemtoonde positie (in reis). Toch draagt ze natuurlijk
bij tot de eenheid van het kwatrijn. Op de bindende functie van de
i-herhaling in zit stil (r. 3) heb ik in noot 6 gewezen.
De consonantherhalingen die de aandacht trekken zijn die op z en v.
z: r.1 z z/ r.2 z z/r.3 x z/ r. 4 i
In alle regels komt de z twee keer voor en telkens in beklemtoonde positie
(in r. 3 mogelijk slechts éénmaal in beklemtoonde positie).
v: r.1 v/r.2 0/ r. v/r.4 v v
3
De herhaling is hier minder opvallend dan bij die van de z. De v is minder
frequent en staat op één uitzondering na in onbeklemtoonde positie.
Toch werkt de v-herhaling in r. 4 (1 x beklemtoond), neem ik aan, wel
bindend, vooral waar de beide woorden die met de v beginnen, in eenzelfde
syntaktische positie staan en een dominante klinker gemeen hebben
(oe). Ook ten aanzien van de v-herhaling is r. 4 als een climax te beschouwen:
de v-klank komt het meest in deze regel voor, bovendien één
keer geaccentueerd (overal elders zonder accent), en de met v beginnende
geaccentueerde syllabe behoort tot een dubbel `gemarkeerde' woordgroep
(n.l. 1° zonder + substantief; 2° Leopoldiaans woordtype) die ook wat
de klinkers aangaat gemarkeerd is (oe en o).