Download deel 2 - Textualscholarship.nl

28
nomen in 0 (en in het uitroepteken in r. 2). De vertaling is beknopter
dan het origineel.
r. 2 Ook hier beknoptheid en concentratie, n.l. in het weglaten van
secours de en in de wijziging van les créatures du monde in het wereldrond.
Door de eerste reductie ontstaat een grotere eenheid: de verwantschap
van r. 2 met r. 1 wordt immers benadrukt door het gebruik van
eenzelfde constructie (in r. 2 chiastisch staand ten opzichte van r. 1):
te infinitief + zonder substantief
zonder substantief + te infinitief
wereldrond, het object van bezien, heeft een meeromvattende betekenis
dan les créatures du monde in A: niet slechts de schepselen worden bezien.
De woordvorm wereldrond is typerend voor het taalgebruik van
Leopold. Hij blijkt een voorkeur te hebben voor dit soort woorden, composita
van drie lettergrepen waarvan de eerste syllabe hoofdaccent draagt.
Ik zal in het vervolg dit type woorden aanduiden als Leopoldiaanse
woordvorm.'
r. 3 o zoetheid van een tocht is, wederom, beknopter dan de lezing van
de Roseraie. De uitroep o kan men beschouwen als een element waarin
een spoor van de graadbepaling excessivement wordt uitgedrukt. In tochtzit
parcourir. la terne is gegeven in r. 2 wereldrond. De letterlijke herhaling
van o zoetheid, in plaats van het gebruik van een synoniem zoals in
A, versterkt de eenheid van het vers.
Assieds-toi et voyage is letterlijk vertaald: `ga zitten en reis'. Leopold
heeft, intensiverend: zit stil en reis. Het (paradoxale) contrast tussen
`niet-bewegen' en `bewegen' (`zitten' en `reizen') wordt door stil sterker
gemaakt.6
r. 4 sans se fatiguer les pieds wordt in tweeën gesplitst: de eenheid `gezegde
+ object ingeleid door een voorzetsel' wordt tot twee substantieven
gemaakt die beide door een voorzetsel worden ingeleid. vermoeidheid
is het equivalent voor se fatiguer. voetenwond is gebaseerd op (se
fatiguer) les pieds, maar is concreter en nadrukkelijker dan het `vermoeien
van de voeten' van het Frans. Bovendien is het een woord van het
Leopoldiaanse type, net als in r. 2 wereldrond, waarmee het ook nog in
rijmpositie staat en ten opzichte waarvan het een vergelijkbare plaats inneemt,
n.l. aan het einde van een helft van het gedicht.
Het uiteenleggen van het Franse predicaat in twee substantieven veroorzaakt
een grotere eenheid door de herhalende parallellie die aldus
ontstaat: zonder + substantief, zonder + substantief. Terwijl ook de
eenheid ten opzichte van r. 1 en r. 2 wordt versterkt, waar immers dezelfde
constructie, zonder + substantief, aanwezig is:'
5 Zie voor een definiërende omschrijving l g van dvo2.ó.1.1.8.
Leopoldiaanse woord rm hierna
6— j.
De assonantie (zit stil) draagt g wel tot de intensivering intensiver n g bbil
7 Het startpunt p voor deze structurering gg ligt uiteraard in het Frans. Maar de mogelijkheid gl
die A ertoe biedt, wordt door Leopold p ten volle uitgebuit g en zelfs sterker doorgezet g dan
in het voorbeeld.