Download deel 2 - Textualscholarship.nl

More documents

Recommendations

Info

250 namelijk die welke betrekking hebben op het suggererende karakter van de poëzie." Het thematische verschijnsel dat in vele gedichten van Leopold is op te merken, de ambivalentie, onderhoudt relaties met de indirectheid en de paradoxale kleuring. Een en ander is in verband te brengen met de poeticale opvatting dat de poëzie en wat zij nastreeft paradoxaal van aard is. 52 De ambivalentie ten opzichte van het wel iets willen meedelen, maar deze uiting zo verhuld aanbieden dat de boodschap niet direct toegankelijk is, het tegelijk iets willen zeggen en het toch niet zeggen, het geven en voor zich bewaren ("verborgen half en half verstaan"), en de gedachte dat wat uitgedrukt moet worden zo subtiel is, zo ongrijpbaar, dat het zich niet rechtstreeks 1áát zeggen, is, naar ik meen, te zien als een uitingsvorm van een fundamentele visie op de waarde van poëzie (een symbolistische visie). Maar met evenveel recht zijn deze opvattingen - zeker de eerst genoemde - te beschouwen als een `weerspiegeling' van Leopolds psyche.53 Alle semantiserende verschijnselen, dus niet alleen de kern-procédés, maar ook de tendenties als fonische versterking en structurering, kan men in een algemeen symbolistisch licht bezien: het gedicht heeft een zo grote `pretentie' dat alle middelen moeten worden aangewend om deze te realiseren; het gedicht is een "totalitaire organisatie, waarin alle elementen ondergeschikt gemaakt zijn aan de verwijzing naar een transcendente 'zin' ." 54 De maximale samenhang - die de èssentie' moet oproepen - wordt onder meer bereikt door vormaspecten zo veel mogelijk in te schakelen op het semantisch niveau.ss Met deze globale situering van de tendenties (de stilistisch-poëtiserende en thematische regelmatigheden in de tekstontwikkeling van Leopolds poëzie en hun relatie tot de synchrone structuurprincipes) in een persoonlijk en algemeen poeticaal kader, zijn we terug bij het begin. De analyse en interpretatie van Leopolds poëzie, stelde ik in hoofdstuk 1, geschiedt in deze studie zo veel mogelijk binnen het kader dat de literatuuropvattingen van Leopold en de poetica waarbinnen hij werkte, aangeven. De formele (met name fonische en structurerende) verschijnselen zijn geïnterpreteerd als gesemantiseerde of semantiserende fenomenen en ze zijn ook als zodanig gewaardeerd. Deze handelswijze wordt gerechtvaardigd door 51 De betekenisversmeltingls sv g middel ter s u ^8ereyin gwordt ook door Balakian genoemd g a l s een ee van va dde voornaamste symbolistische procédés. P, The symbolist mmovement, nt p.110-112.) 52 VVgl. g hoofdstuk o 3, ,pp. 16 3-164. 53 Men evee vergelijke g l het geijkte, g l , op p de studies van Van Eyck Y gebaseerde g beeld, , dat d in de verschillende d Ppublikaties over de dichter domineert, ^ van Leopold p de ingekeerde, ^ , die zich wel wil overgeven g maar - o noodlot - hiertoe onmachtig gis (zie bijvoorbeeld het bijna b 1 volle volledig i gp op de artikelen van Van Eyck Y uit 1 24 en 1 27 9 stoelende gedeelte g dat Knuvelder in zijn Handboek, ,,P dl. 4, .280-286 aan , Leopold p wijdt). l . 54 Overstee g en. De renzen gp van de literaire interpretatie', 224 . 55 ziee din noot 58 van hoofdstuk 1 geciteerde g poeticale P uitspraken p van Valéry. ry
251 de symbolistische literatuuropvattingen die Leopold, naar men kan aannemen, gedeeld heeft.SG Ik ben me bewust van de beperkingen van de hier uitgevoerde generalisaties met betrekking tot de tendenties in Leopolds poëzie: er treedt uiteraard verlies aan nuance op en het is niet onwaarschijnlijk dat sommige veralgemeningen te voorbarig zijn gemaakt, op grond van te weinig gegevens. Voor een subtielere en adequatere benadering, een nauwkeuriger omschrijving van de procédés waarvan Leopold zich bedient, is eerst een verdergaand en gedetailleerder onderzoek nodig, niet alleen van zijn eigen poëzie, maar vooral ook van die van zijn voorgangers en tijdgenoten (Gorter, Boutens, en ook buitenlandse: Verlaine, misschien ook Mallarmé). Pas dan komt de mogelijkheid in zicht om door vergelijking van veelszins verwante poëzie (althans poëtische middelen) voorzichtig verder te komen in de richting van een doeltreffender, minder globaliserende bepaling van het specifiek-Leopoldiaanse in deze poëzie. 56 Zie ook de slotstrofe van 'Emir Khosrau hiervooreciteerd. g Hierin is s een ee o opvallende Pva e de klankherhalin klankherhalingwaar te nemen die naar het mij mijvoorkomt een bewuste illustratie is van het belang g van de formele aspecten p in de d poëzie. p
Page 1:
MONUMENTA LITERARIA NEERLANDICA II,
Page 4 and 5:
MONUMENTA LITERARIA NEERLANDICA II,
Page 7 and 8:
V Inhoud GENETISCH-INTERPRETATIEF C
Page 9:
3.2.9 Overzicht B-I, B-II, B-III 15
Page 12 and 13:
2 aan de orde die bij de praktische
Page 14 and 15:
4 tekst is de ` `Kenntnis der histo
Page 16 and 17:
6 soorten `systemen' is beïnvloed
Page 18 and 19:
8 literaire persoonlijkheid, de "se
Page 20 and 21:
10 nemen, een constante, een invari
Page 22 and 23:
12 Dit zal moeten geschieden in vri
Page 24 and 25:
produceert, doet zich zelden in zui
Page 26 and 27:
seerd -formele verschijnselen worde
Page 28 and 29:
18 1.4. Kader en basiselementen van
Page 30 and 31:
20 pold poëzie schrijft die geplaa
Page 32 and 33:
22 tekst in aanbouw vereist een spe
Page 34 and 35:
24 tekst is daarvoor geschikt. Hier
Page 36 and 37:
26 met het rijmschema aaba). Door d
Page 38 and 39:
28 nomen in 0 (en in het uitroeptek
Page 40 and 41:
30 vertegenwoordigen de wisselvalli
Page 42 and 43:
32 laatste lezingen zijn echter let
Page 44 and 45:
34 Vergelekene g l `wij ons oriënt
Page 46 and 47:
36 ren (r. 2 kompas) en naar voren
Page 48 and 49:
38 ze(n)loos' > òeverloos'). oever
Page 50 and 51:
40 De c-lezing van B, volgende golv
Page 52 and 53:
42 De opbouw van de twee helften va
Page 54 and 55:
44 Het goddelijk licht wordt intens
Page 56 and 57:
46 veroorzaakt de verandering van d
Page 58 and 59:
48 In r. 1 leidt de positie van min
Page 60 and 61:
50 de latere versie vervangen door
Page 62 and 63:
52 Een andere mogelijkheid is dat d
Page 64 and 65:
54 Het antwoord in r. 4 is daarom v
Page 66 and 67:
56 volgende: 'droef' is wat meer li
Page 68 and 69:
58 - U t.a u ()U = u= U (u) u= r.3
Page 70 and 71:
60 de(n) grooten toom [zijn] [en vo
Page 72 and 73:
62 het zonnestof (in plaats van les
Page 74 and 75:
64 zoals boven gezegd, een consecut
Page 76 and 77:
66 pover in, n.l. dat trilt als loo
Page 78 and 79:
68 staan geen equivalenten van in h
Page 80 and 81:
hiervan zou men ook een effect kunn
Page 82 and 83:
72 band met fl1, `draad', wel passe
Page 84 and 85:
74 2.4:3. A: 184 Het laatste gedeel
Page 86 and 87:
76 I `De la connaissance de dieu; l
Page 88 and 89:
78 hij alleen de essentialia overne
Page 90 and 91:
80 et nulle chose pure n'en peut au
Page 92 and 93:
82 Bonté divine! dans ma stu P éf
Page 94 and 95:
84 de op p. 68 aangehaalde regels u
Page 96 and 97:
86 0 tijd, l ^waarin mijn mijnsmach
Page 98 and 99:
88 het feit dat de vorm een neologi
Page 100 and 101:
90 Hoe Leopold vertaalde kan men zi
Page 102 and 103:
92 GENERERING - beknoptheid TRANSFO
Page 105 and 106:
3 Ò, als de rozen, als de donkerro
Page 107 and 108:
97 mepten? Of: in welke volgorde zi
Page 109 and 110:
99 del bloemen (die als een eerste
Page 111 and 112:
101 en geknikt bevat een notie `ten
Page 113 and 114:
103 Het bovenstaande is te verbinde
Page 115 and 116:
105 Nieuw in groep 1 van A-II is ee
Page 117 and 118:
107 zien van de twee strofen: de en
Page 119 and 120:
109 Vergelijken we r.(17) met r.(13
Page 121 and 122:
111 een oorzaak van het voortbestaa
Page 123 and 124:
113 3.2.3. A-III InA-III zijn drie
Page 125 and 126:
115 In de laatste twee lezingen sta
Page 127 and 128:
117 Verder zijn er nogal wat varian
Page 129 and 130:
119 van satijnen - kunnen in verban
Page 131 and 132:
121 lijk, met allengs - om het gele
Page 133 and 134:
123 vindt allengs plaats, dus gelei
Page 135 and 136:
125 echter ook een andere analyse-m
Page 137 and 138:
127 (twee bepalingen afhangend van
Page 139 and 140:
129 In r. 2 lijkt de volgende, noga
Page 141 and 142:
131 den) is gebruikt als gesubstant
Page 143 and 144:
133 A-IV (zie hiervóór, p. 126) a
Page 145 and 146:
135 Wel lijkt een aantal woordgroep
Page 147 and 148:
137 In deze fase komt weer de inhou
Page 149 and 150:
139 van toedrang , beden of vanlots
Page 151 and 152:
141 de verborgen blijft, dat die ni
Page 153 and 154:
143 mindering'-notie aan in gezonke
Page 155 and 156:
145 was. Indien dood in r. 26 inder
Page 157 and 158:
147 constructie. (De zevende laat i
Page 159 and 160:
149 geschreven woorden zoeken troos
Page 161 and 162:
151 òverdadig'; de weelde, de òve
Page 163 and 164:
153 bestaat tussen r. 15 en r. 16 w
Page 165 and 166:
155 wil is weergekeerd naar het `pu
Page 167 and 168:
3.2.9. Overzicht B-I, B-II, B-III.
Page 169 and 170:
159 Strofe VI heeft een tweevoudige
Page 171 and 172:
161 merken èrotisch', èmotioneel'
Page 173 and 174:
. innerlijk l emotie essentie gekwe
Page 175 and 176:
165 8° De oorspronkelijke levende
Page 177 and 178:
167 welke aard die zijn. Op het eer
Page 179 and 180:
169 zullen) elkaar beïnvloeden en
Page 181 and 182:
171 een zich groeiend voordoen (als
Page 183 and 184:
173 Met de verschijnselen suggestie
Page 185 and 186:
175 `gauw vergankelijke', voor het
Page 187 and 188:
177 Hierin ziet men de `zwaar'-held
Page 189 and 190:
179 een voorname rol in het tot sta
Page 191 and 192:
181 3.5.2. Ì': A-I, A-H, A-HI, B-I
Page 193 and 194:
183 catie: òngevoelig voor enige a
Page 195 and 196:
185 3.5.2.3. A-III/B-1 De eerste re
Page 197 and 198:
187 in r. 1). Het verschil tussen d
Page 199 and 200:
189 en het daarin een teken zijn vo
Page 201 and 202:
191 = u, terwijl allengs in dit opz
Page 203 and 204:
193 en allengs werden ze? bladen g
Page 205 and 206:
195 handhaafd (zij het minder sterk
Page 207 and 208:
197 tieel aspect van gebaar) en and
Page 209 and 210: 199 dat een keuze die de betekenis
Page 211 and 212: 201 volbrachte `stijging' staat als
Page 213 and 214: 203 aanwezig die een belangrijke ro
Page 215 and 216: 205 doorgehaald; beden waarschijnli
Page 217 and 218: 207 emotioneel-erotische (hart), ma
Page 219 and 220: 209 lijker doen uitkomen, de rozen
Page 221 and 222: 211 sche en syllabische inpasbaarhe
Page 223 and 224: 213 plaats gemotiveerd lijken door
Page 225 and 226: 215 legd of versterkt. Ik wijs hier
Page 227 and 228: vindt men in r. 15 van B-III: al ve
Page 229 and 230: de type zou men kunnen zeggen dat h
Page 231 and 232: 221 suggestiviteit is ook het gebru
Page 233 and 234: 223 Betekenisvermelting is verwant
Page 235 and 236: 225 mets kennen, bijvoorbeeld `bren
Page 237 and 238: 227 G E N E R E R I N G - `voortbre
Page 239 and 240: 4 Slot. De tendenties in de tekston
Page 241 and 242: 231 - semantische versterking, ggeb
Page 243 and 244: 233 Duizend-en-één-nacht, van de
Page 245 and 246: 235 De bijzondere (syntaktische) co
Page 247 and 248: 237 nr. 1 r. 2 hoofdkompas nr. 3 r.
Page 249 and 250: 239 `Leopoldiaanse' woordvormen spe
Page 251 and 252: 241 Leopolds poëzie en tekstontwik
Page 253 and 254: 243 Het tweede voorbeeld is een not
Page 255 and 256: nemen: de wijze waarop de steenen g
Page 257 and 258: 247 Hun houteeft g bij verbranden l
Page 259: 249 Een onbenoembaar en oorspronkli
Page 264 and 265: Dik, S.C. en J.G. Kooi'1 Dresden, S
Page 266 and 267: 256 Oversteegen g , . `De grenzen v
Page 268: 258 COLOFON Dit boek werd fotografi
show all

Download deel 2 - Textualscholarship.nl

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?