Download deel 2 - Textualscholarship.nl

249
Een onbenoembaar en oorspronklijk l wezen, ,
dat woonde in de woorden en waarnaar
zij l zich ggedroegen g en het een het aêr
aanzocht en lokte en had uitgelezen g
tot een verbond, waarin de donzen zoomen
wegslonken en ghun
inhoud onderling
versmolt en van de andere ontving,
maar van het eigene g deed overstroomen,
een drang, g ^ de syllaben Y wierden
tot eengezang,dat statig g begeleidt, g
een ingehouden g koor, waar boven uit
het vrije lied van de gedachte g zwierde:
de heerlijk heerlijk aangeheven, g klare klacht
van de verlaten vrouw en van den man
de sombre storm, zooals die mokken kan
en zwoegen g onder de fatale macht.
De `versmelting' , de 'gelijkmaking', die in diverse gedichten van Leopold
als procédé voorkomt, is hier door de dichter zelf tot onderwerp van een
gedicht gemaakt. Daarmee zijn we beland bij de vraag wat de relatie is
tussen (met name) de kern-procédés en Leopolds poetica.
4.4. Poetica en procédés
In hoeverre zijn de tendenties, de procédés, te beschouwen als een uitvloeisel
van Leopolds poetica? In hoofdstuk 3 (3.3) ben ik op de problemen
ingegaan die men moet overwinnen alvorens men toegang krijgt tot
de poeticale opvattingen van Leopold. Tevens heb ik daar getracht deze
opvattingen in enkele voorlopige trekken te schetsen, zonder daarmee dit
nog nauwelijks betreden terrein adequaat verkend te hebben.
In 3.3.3. is er op gewezen dat verschijnselen als wederkerigheid en
poeticalisering in verband te brengen zijn met bepaalde elementen uit de
symbolistische poëzie-concepties (het poëtisch proces is het onderwerp van
het gedicht) (vgl. hiervóór, p. 171-173).5°
De kern-procédés staan doorgaans in dienst van de suggerering, het
evocerend omspelen van de `essentie'. Het lijkt me dat het gewettigd is
aan te nemen dat het herhaaldelijk optreden van deze procédés verband
houdt met een van de voornaamste symbolistische poëzie-opvattingen,
50 Zie voorde verhouding g van poeticalisering g en wederkerigheid e ghezd voorts voo ts bijvoorbeeld l 'Het Het
geheim' eheim van a Boutens (Verzamelde .Y lyriek, dl. 2, p. 924- 9 2 5 . Ditt ed gedicht g chr met al zijn l
'spiegelingen' bezit een duidelijk poeticale p strekking. g Zie ook Vestdijk: Vestdijk: Albert Verwey y en
de Idee, over Verwe Y 's `Het kluwen van de wereld' : het gedicht g is ` `zèlf een kluwen"
(p. .117 117), het vers is "poëzie P die tot zichzelf terugkeert, g zooals het kluwen e dat eerin
bezon g en wordt" p.118
.