Download deel 2 - Textualscholarship.nl

238
gezet als een poging om regelmatigheden in Leopolds tekstveranderingen
op te sporen. Wel worden in de analyse verschijnselen genoemd die in
verband te brengen zijn met de door mij geformuleerde tendenties.
Herhaalde malen spreekt Sótemann ervan dat Leopold een passus uitwerkt
19 -dit is wel in verband te brengen met de uitbreiding -tendentie
-, of bepaalde gedeelten (beter) op elkaar wil laten aansluiten. 20 Dergelijke
verschijnselen zijn, evenals het `tastend zoeken' , 21 min of meer inherent
aan elk ontstaansproces.
Het is niet verbazingwekkend dat de `negatieve' tendenties, waarvan
men kan aannemen dat die zich in veel soorten tekstontwikkeling zullen
manifesteren, ook voorkomen in `Naast ons, naast ons' . Leopold "zoekt
naar een andere oplossing die het misverstand voorkomt" . 22 Hij vermijdt
herhalingen^ 3 en hij werkt fonische ontoereikendheden weg. Z4
Onder de `positieve' tendenties vallen in Op het voetspoor enkele verschijnselen
in het oog die men in verband kan brengen met de fonische
versterking en fonische concentratie, zoals de bevestiging van de "metrische
basis" en het aanbrengen van klankverwantschappen. 25 Ook de
19 0 Ophet voetspoor, p Pp.47, 7> P 53, P.10
3.
20 Op p het voetspoor, o. m. • P.11 5, P.1
39.
21 Op het t vo voetspoor, p p. P 6 7. - In dit verband b dis het wellicht c instructief tde befaamde
"palettes" P te noemen die Valéry rY bij lhet werken aan zijn gedichten g samenstelde en die
eveneens te beschouwen zijn als een manifestatie van het `tastend zoeken'. "II n'est pas P
question uestion dans ces Ppalettes - bien que q cela arrive quelquefois q 9 - d'un simple P rappel PP de
rimes mais bien d'étaler sur laa pg e une matière verbale riche, immédiatement ,
dis-
Ponible et maniable un éventail de mots en formation ui q soit le plus P vaste possible P
dans la sphère P du sense comme dans celle de sonorité. Toute la course sémantique q et
toute larofondeur P phonétique P q sont s stémati Y uement q parcourues. P On assiste, a re regarde arder
attention cesalettes P à une sorte de végétation g ou de prolifération P de mots appelés PP
les uns les autresar P des relations de similitude ou d'opposition, PP ^sonores ou lo g i ues• q
développés PP dans tout leur es Pace les mots remontent à travers l' é Paisseur
de leur histoire
l 'us qu'à leurs racines ét Ymolo gq i ues réveillant ^ d'anciennes significations, g des valeurs, , des
nuances oubliées ou nouvelles; tout un jeu de métaphores P latentes nait de leurs formes
ra rapprochées, rochées juxtaposées l P ou mêlées. Tel est le parti P ris prid'exercer
les mots a tous leurs
et à tous leurs sensossibles P de leur redonner tout leur Pouvoir"aldus
Nadal over
het ontstaan van Laeune 1 Parque, q ^ P .184. Bij BijMilosz is het anders ggesteld: "On ne peut P
Pas dire qu' un segment g de texte jaillisse 1 tout formé, ni u' qà
l' inverse les linéaments
d' uneensée P soient posés P pour P être ultérieurement nourris ou embellis; G it n' Y a pas P non
Plus comme c'est le cas pour P Valéry rY constitution de ` ` Pallettes" de mots (homonymes Y ou
s Y non Ymes ou puiser P de quoi q fabriquer q quelques q q vers. Les brouillons de Milosz donnent
lelus P souvent l'impression p d'un bégaiement g (Bellemin-Noël: Le texte et l' av ant-texte ,
p.81-82). .
22 Op het voetspoor, P 79 .
23 Op het tvoetspoor, P 80 .
24 De regelg reel "[bedwongen door dit eens st galmen] g levert een niet passende, P want zuiver
jambische
g regel Po . Hij l [sc. Leopold] P maakt er dan ook een trocheïsche van: stil bedwon-
gen door dit g amen '' (Op het voetspoor, p p. 97 97).
25 Op p het voetspoor, p ^ P. 40,P 78, ^Pp.
Daarnaast kis enkele malen duidelijk l waarneem-
baar dat bijl zoekend transformeren van het taalmateriaal "voor een dichter een woord
in even hoge g mate klank is als betekenis" (ibidem, ^P p. 71).