Download deel 2 - Textualscholarship.nl

211
sche en syllabische inpasbaarheid: opstanding had waarschijnlijk het lidwoord
een voor zich moeten hebben, hetgeen problemen op zou leveren
voor het aantal lettergrepen. Een verder verschil tussen voortbestaan en
opstanding is dat het laatste woord veel duidelijker een scheiding aanbrengt
tussen `dood' en `nieuw leven', terwijl bij voortbestaan het
leven' dat al aanwezig was in de dood blijft voortduren; met het oog op
de volgende regel, "dat dan erinnerend (of stom getuigend) in hun binnenst
lag" is opstanding ook veel te sterk. 132 voortbestaan heeft in tegenstelling
tot nieuw bestaan en net als opstanding ook de metafysischreligieuze
noties. voortbestaan geeft meer een continuïteit aan dan opstanding
dat doet.
dan erinnerend en stom getuigend hebben misschien de notie `niet
meer expliciet aanwezig stellend of zijnd' gemeen, maar verder verschillen
beide varianten nogal (zie hiervóór, p. 146). stom getuigend is paradoxaal.
3.5.9. Klank en metrum
Bij de bespreking van de elf kwatrijnen uit `Soefisch' in hoofdstuk 2 heb
ik om aldaar vermelde redenen de fonische laag van de gedichten afzonderlijk
besproken. Bij `O, als de rozen' bleek een aparte behandeling van
de voornaamste klank- en metrisch-ritmische aspecten niet noodzakelijk.
Vooral de regelmatigheden op het gebied van de klank en de functie of
het effect ervan zijn, waar ze aandacht vroegen, aan de orde geweest. Ik
wil er dan ook op deze plaats niet op terug komen. Een uitzondering
moet ik echter maken voor het rijmschema van `O, als de rozen'. Dit
luidt:
v m v m v m
I: a b b a II: c d d c III: e f f e
0o a a o0 00 00
v m v m v m
IV: g h h g V: i j j i VI: a k k a
ee a a ee ee ee oo a a oo
(v =vrouwelijk rijm, m =mannelijk rijm)
Een aantal rijmwoorden in het `omarmend rijm' -functioneert dit `omarmend
rijm' met betrekking tot de koesterende, `omarmende' houding
van de u ten opzichte van de rozen? - is aan elkaar gerelateerd via assonantie
of volledige klankgelijkheid (dit laatste in de oo-rijmen in I en
VI). De eerste en laatste strofe zijn wat rijmklinkers aangaat identiek,
hetgeen semantisch functioneel is. Verdere beweringen omtrent de functionaliteit
van de klankdichte interrelaties in de rijmwoorden lijken mij te
speculatief.
De ritmisch-metrische verschijnselen zijn in vergelijking met de klank-
132 Het is overigens g zeer aa vraag of g een lezing gmet opstanding^ g geldig d g s is; dat in r.(28) 8
kan er immers niet naar verwijzen l en bovendien d levert t een lezing ez gmet opstanding geen
lopende p regel g po
.