Download deel 2 - Textualscholarship.nl

202
het me toch gerechtvaardigd in beide regels van variantenbundels, van
paradigmata te spreken. De twee hoofdlezingen, 1 ^9 a en (3 zijn:
a
dat heteluk g o pracht ^
tot jubelend o was uitgestegen
dat
tot
l
het bestaan
deze F
al verlangst g in schenkenspracht
volle
p
al haar wil
jubelend
ggeluk
uitgestegen L
ljubelend vervullen was
1 ontstegen r
hoogste g jubel jube
B treden de meeste paradigmata op (de bundels tussen de accolades).
Er zijn echter, vooral in r. 16, meer woorden, die relaties onderhouden
met de paradigmata, zoals de groep voldoening / beteekenis / volkomenheid
(zie voorts de Synopsis, r. 16).
De belangrijkste verandering is de verplaatsing van geluk van r. 15 naar
r. 16: het vervullingsmoment komt centraal te staan in r. 16, terwijl in
r. 15 datgene wat vervuld wordt (of kan worden) zijn plaats krijgt. Het
paradigma bestaan heeft, alleen al via de context, noties toegekend gekregen
van `iets dat vervuld kan worden' en dus `op zich zelf nog niet
vervuld is' . In andere woorden: bestaan wordt gekenmerkt door een `tekort'.
Dit is een notie die bestaan op zichzelf niet heeft. Een andere
dominante trek in het paradigma is dat wat vervuld wordt iets essentieels
is: het bestaan, het hele leven, al verlangst en al haar wil: alle, dus ook
de diepste, essentieelste verlangens. Verder, zeker waar al is ingevoegd,
drukt het paradigma een `totaal iets' uit: alle tekorten worden gehéél en
àl vervuld (het héle leven, alle verlangens). De verschillen tussen de
leden zijn wel duidelijk: bestaan: de existentie van het subject; verlangst:
de diepste wensen van het subject (een verbijzondering en daardoor misschien
intensivering ten opzichte van bestaan); haar wil is misschien iets
minder hevig dan verlangst; tevens verschillen wil en bestaan in de mate
van `bewustheid' van het subject; een groot verschil is voorts dat door
haar de wil, of het vervullen van de wil, persoonlijk wordt, verbonden
wordt aan één `persoon' (haar =enkelvoud). In de lezing het bestaan en
al verlangst zou de zingeving, de vervulling ook algemeen kunnen worden
opgevat: `ieders bestaan, alle verlangens van iedereen' , terwijl al haar
wil alleen kan slaan op de wil van diegene naar wie haar verwijst.
Het paradigma deze/volle. volle is `heviger', `overdadiger' dan deze;
deze bevat een refererend moment; het verwijst naar de schenkenspracht
die zich hier, in het gedicht, afspeelt; hier is weer de wederkerigheidl3o
129 Er zijn l pper regel g meer lezin gen die d eechter
alle `los' zijn zijn-
zie Synopsis r. 15 en r. 16.
130r Zie hiervoo .1 p. 4-1 3 3 5 , p. p p.153 p. p 158-159, pp. 160, P .171-173.