Download deel 2 - Textualscholarship.nl

196
zwaar 1 van teederheid
2 van een [...] gebaar tot nadering
3 van spreken
Door de gelijkwaardige syntaktische positie die de drie bepalingen innemen
ten opzichte van zwaar geraken deze in een overeenkomstige
semantische sfeer (1 ,-,- 2 = 3). Tevens vormen ze per stuk een contrast ten
opzichte van zwaar; ze zijn gelijkwaardige onderdelen van een paradox.
De paradigmata in B-I zijn eerder besproken (p. 132-133). Hier ga ik er
slechts heel kort op in. Het paradigma volge[o] etc. bevat de gemeenschappelijke
trek `hevigheid', die in verband staat met de emotie van de
lippen. Sommige leden bezitten daarbij nog de notie `heen en weer' -
net als trillende in A-IV - sidderend in B-I en bevende in C - die deels
concreet kunnen slaan op feitelijke bewegingen van de rozebladen, deels
uiteraard de emoties en de drang (tot spreken) aangeven; voor verdere
bespreking verwijs ik naar p. 132-133.
In de laatste versie is bevende gekozen. Deze variant is het meest genuanceerd;
zij is minder `hevig' dan de andere varianten, zonder het
kenmerk `overdaad' geheel te ontberen. bevende is te beschouwen als
een samensmelting van verschillende betekeniskenmerken - de concrete,
feitelijke bewegingen (van de bladen); - de `communicatie'-notie via het
op de achtergrond staande `met bevende stem' ; - de notie `emotie'
(`bevend van ontroering die uiting zocht'), - de notie `leven' : waar beweging
is is leven. Bovendien wordt de `overdaad'-notie van bevende versterkt
door de alliteratie en acconsonantie op b:
bladen - (bezielde) -bevende - (bedoeld) - gebaar.
bevende vormt als het ware een brug tussen de bezielde lippen en hun
emotionele, levens- en communicatie-kenmerken en de overdaad-noties
van zwaar: beide notie-strengen zijn in bevende verenigd. Deze brugfunctie
(door menging) van woorden en woordgroepen staat in verband
met de tautologisering, de gelijkmaking, het nuancerend herhalen.
Het paradigma geheim etc. geeft het bijzondere karakter van het gebaar
aan; bijzonder, omdat in de combinatie van adjectief en substantief
trekken van een oxymoron ontstaan: het teken-karakter van gebaar wordt
verdoezeld of verzwakt door de verschillende bepalingen. Door geheim
en stil ontstaat een verhulling van het gebaar: het is niet in alle hevigheid
duidelijk, expliciet gegeven (en daarmee ontstaat weer een contrast
met de `hevigheid'-noties in deze regels). Door beproefd en bedoeld in
een bepaalde interpretatie wordt gezegd dat het gebaar niet geréaliseerd,
maar enkel geintendeerd is, dat enkel getracht is het te maken. bedoeld
kan ook anders worden opgevat. Een bedoeld gebaar is een gebaar dat
gerealiseerd is volgens de bedoeling van het subject (waarmee de `gerichtheid'
en de `communicatie' worden versterkt). De selectie van bedoeld in
C kan men verklaren uit het feit dat het woord een complexere reeks betekenissen
meebrengt door de ambiguïteit, door de samensmelting van
noties uit geheim en stil (het paradoxale, het ontkennen van een essen-