Download deel 2 - Textualscholarship.nl

165
8° De oorspronkelijke levende emotie, de levensessentie, sterft in het
poëtisch communicatieproces. Slechts een zweem ervan blijft in de verwoording
over.
9° Daarmee is niet alleen de oorsprong en geïntendeerde inhoud van
poëzie paradoxaal, noch alleen de wijze van formuleren, maar ook de
hele schrijfact (en leesact), het maken (en ondergaan) van poëzie zelve.
10° Poëzie is tegelijk zinvol (het verwoordt de levensessentie) en zinloos
(wat de poëzie verwoordt, verliest in het verwoorden (het grootste deel
van) zijn kracht). Poëzie is "net niet" .66
11° Poëzie is inhoudloos; poëzie is enkel een complexe vorm, een ingewikkelde
stijl, een spiralende structuur, een spiegel van zichzelf. Als
poëzie ergens naar verwijst dan is het naar zichzelf, naar haar mogelijkheden
en onmogelijkheden, naar haar ontstaan, haar gang ad infinitum.
3.3.2. Iaat is Leopolds poetica?
De hiervoor opgesomde `stellingen' - die hier en daar redundantie vertonen
ten opzichte van elkaar - zijn niet zonder een grote dosis interpretatie
uit het gedicht gedestilleerd. Mogelijk ben ik hierin te ver gegaan
door poeticale noties naar voren te brengen die niet uit het gedicht in
kwestie alleen zijn af te leiden. De poeticale `boodschap' zou enige diepte
verleend moeten worden door haar te vergelijken met andere uitspraken
in dezen van Leopold -waarbij we voornamelijk zijn aangewezen op
zijn vers-interne poetica. Dit zou echter een studie op zich vergen. Hierbij
treden de volgende problemen op.
Ten eerste dient bepaald te worden welke gedichten poeticaal zijn - of
beter: welke mede een poeticale uitleg toelaten. Dit is geen eenvoudige
aangelegenheid, omdat de poëtologische laag van een gedicht van Leopold
dikwijls is toegedekt (ook de C-versie van `O, als de rozen' is een
goed voorbeeld van deze `verhulling'). Daarbij komt het probleem dat
een groot deel van de te onderzoeken teksten niet zonder meer toegankelijk
is. De editie van de nalatenschap door Van Eyck is (ook) voor dit
doel ongeschikt' (hadden we alleen Van Eycks editie als bron gehad dan
Poëzie is net niet". Deze uitspraak p deed Gerrit Kouwenaar in een radioprogramma
uitgezonden gg in februari-maart 1979. V 1. P.C. Boutens: "het vers dat alles bijna b l zegt" g
(geciteerdl bij Sótemann: `Het symbolisme Y als een van de vier "grote" g poetica's' p - zie
noot 76 hierna).
67 De teksten die Van Eyck Y geeft g zijn l doorgaans g niet betrouwbaar. Daarbij l komt dat uit
zijn presentatie niet altijd duidelijk duidelijkwordt hoe verschillende gedichten g samenhangen gLeo
en
pold ontwierp ^ dikwijls, lg zoals bekend, reeksen of cycli). Wanneer nne r één gedicht ed chr van een c Y-
clusoeticaal p geïnterpreteerd g ^ kan worden, ^ zal dat een weerslag sebbe gp
kunnen h op n be-
tekenis die men aan de andere ermee e same samenhangende a ende gedichten g kan toekennen. Het et
woord schrijven in het gedicht g "Een sneeuw ligt g in den d morgen or g enere o g " bevat b vat een e du ide
lijke J aanwijzing g voor een poeticale p interpretatie, ^ , niet alleen van va et het ve vers s elf zelf maar van de
hele cyclus Y `Verzen 1897'. V 1. gpSchenkeveld: ` . H. Leopolds ds Verzen 1897 8 97
als cyclus' Y ' .)
Hetoeticaal p te interpreteren rp `Cha-wan' is in de laatste bewaarde versie nr. 4 van va een
reeks die begint g95
met `Er is een ademen, eendauwen'. B Bij i'Va n Eyck Y (editie 1 1 is dit
66 i "net