Download deel 2 - Textualscholarship.nl

150
3.2.8.1. B-III r. 13-16 (aanvulling op I alternatief voor B-I, strofe vier)
Deze strofe vormt één syntaktische structuur, waarschijnlijk afhankelijk
van het spreken in r. 12: twee voorzetselvoorwerpen (één daarvan was
reeds in B-I gevonden) die samen een bijzin regeren:
Over een wenschen zoo blank toegenegen
over een weelde zoo frank aangebracht
dat X tot Y was uitgestegen
(vz. vwp. p 1)
vz.vw P 2)
(bijzin l afh. van zoo)
In B-III is de eerste regel van de strofe, r. 13, niet aanwezig. De lezing
uit B-I moet hierbij getrokken worden (zie de bespreking hiervan op
p.134-138). R. 14 van B-III is deels een aanvulling op, deels een alternatief
voor de overeenkomstige plaats in B-I. De regel heeft een aan r. 13
parallelle structuur: Over + substantivum + zoo.
weelde is positief, evenals de alternatieven goedheid en liefde. De
weelde, goedheid of liefde is achtereenvolgens frank, gul, blij, vrij, driftig
en gaarne aangebracht, alternatieven die alle eveneens positief zijn.
frank en vrij liggen dicht bij elkaar (`vrijmoedig', `zonder terughouding').
gul bevat ongeveer dezelfde noties als weelde ('overvloedig',
`welig') en ligt ook in de buurt van vrij (`zonder terughouding'). vrij zou
ook in de betekenis van `vrijgevig' opgevat kunnen worden. gaarne 52 ligt
niet ver van gul: als men `gaarne' geeft is men `gul'. driftig moet hier
wel opgevat worden als `hartstochtelijk', `heftig'; het heeft met gaarne
en gul het betekeniskenmerk `hevig' of `meer dan normaal' gemeen. blij
moet grammaticaal gezien iets zeggen over de manier van 'aanbrengen',
hoewel het gewoonlijk, semantisch gezien, op een persoon en niet op een
handeling moet slaan: de wijze van aanbrengen is dus `vrolijk' of `tot
vreugde stemmend' .
Wat nu het semantisch subject is van wenschen en van wie de weelde
of goedheid afkomstig is (wie `brengt aan'?) is niet duidelijk. Niet noodzakelijkerwijs
hoeven de semantische subjecten van resp. wenschen en
`aanbrengen' identiek te zijn. wenschen en `aanbrengen van weelde etc.'
zou men als een soort conversen van elkaar kunnen zien (het `niet hebben'
en het `in overvloed hebben'). Anderzijds bestaat wel overeenkomst
tussen `wenschen' en `het aanbrengen van weelde', die beide blijkens het
graadaanduidende zoo, van een zeer bijzondere kwaliteit zijn. Ik kom op
dit probleem terug.
In r. 14 wordt met weelde de notie `overvloed' (met mogelijk erotische
connotaties) geactualiseerd en met goedheid wordt een psychische kwaliteit
naar voren gebracht. Verdere alternatieven benadrukken weer een
erotische betekenis: "een [a] liefde zoo vrij aangebracht" en "zwelling
van weelde (zoo vrij etc. aangebracht)". De laatste lezing is wel zeer
52 Dbetekenisomschrijvingi e d e D S7 1geeft
g maakt duidelijk l omwille w e van welke noties
gaarne carne op p deze plaats p verschijnt: "met genoegen, g gen ^ lust ... in verb. et met willen, , wen-
sen enz. of met een uitgedrukte wens gter aanduiding d dat de vervulling gdaarvan aange- aa genaam
zou zijn" l (cursivering g niet van mij). l